Trái nho là một loại trái cây có nhiều chất dinh dưỡng, trở thành một lựa chọn lành mạnh khi cần cung cấp vitamin C, vitamin K, chất chống oxy hóa. Theo đó, khi nghĩ về vitamin C, hầu hết mọi người có thể nghĩ đến trái cam như một nguồn dồi dào. Tuy nhiên, trái nho cũng là một cách tuyệt vời để bổ sung vitamin C mà ít người biết đến.

Đặc điểm trái nho

Dựa vào màu sắc, chúng ta có thể chia trái nho thành 3 loại chính: nho đỏ, nho xanh và nho đen (xanh lam). Trong mỗi trái nho có chứa vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch, các loại đường đơn giản cung cấp năng lượng tức thời và chất chống oxy hóa chống viêm. 

Bạn có thể thưởng thức loại trái cây này bằng nhiều cách, từ ăn tươi cho đến làm salad, ép lấy nước. Ngoài ra, bạn còn có thể sử dụng trái nho khô hoặc rượu vang được làm từ trái nho.

Nho được trồng lần đầu tiên gần 8.000 năm trước ở vùng Trung Đông hiện nay. Bạn có thể ngạc nhiên khi biết được loại trái nhỏ xinh này được trồng rộng rãi trên toàn thế giới với khối lượng lên đến mười hai triệu tấn mỗi năm. Phần lớn chúng được sử dụng với mục đích sản xuất rượu vang. Trung bình mỗi năm có khoảng 7,2 nghìn tỷ gallon rượu vang được sản xuất.

Sự đa dạng trong hương vị và chủng loại đã biến nho thành một trong những loại thực phẩm phổ biến nhất ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Nhiều nghiên cứu trước đây liên quan đến việc phòng ngừa bệnh ung thư, bệnh tim, cao huyết áp và táo bón đã cho thấy việc ăn nho đem lại nhiều lợi ích sức khỏe tiềm ẩn để chữa các bệnh này.

Cấu tạo của trái nho

Mỗi trái nho đều chứa lớp thịt mọng nước bên trong lớp vỏ mịn màng. Một số giống nho có hạt ăn được, trong khi một số khác lại không có hạt. Màu sắc của nho do các sắc tố polyphenolic quyết định.

Quả đỏ hoặc tím có nhiều chất anthocyanin trong khi quả màu xanh lá cây lại là do chứa nhiều tannin, đặc biệt là catechin. Điều thú vị là, những hợp chất chống oxy hóa của trái nho chủ yếu tập trung ở phần da và hạt

Thành phần dinh dưỡng trong trái nho

Nho là loại trái cây rất dễ ăn và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nên được nhiều người ưa thích. Trái nho được chia thành 2 loại chính là nho xanh và nho đỏ. 

Theo thống kê từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) cho biết, cứ khoảng 12 trái nho (dù là nho xanh hay nho đỏ) đều có thành phần và hàm lượng dinh dưỡng như sau: Calo: 104 kcal, Protein: 1,09 gram, Chất béo: 0,24 gram, Chất xơ: 1,4 gram, Vitamin C: 4,8mg, Vitamin A: 10mcg, Kali: 288mg, Sắt: 0,54mg, Folate: 3mcg, Đường: 23 gram. 

Ngoài ra, hàm lượng nước có trong nho rất cao, trong 151 gram nho (khoảng 12 quả nho) chứa khoảng 70ml nước. Nhờ điều này, ăn nho là một phương pháp tốt để cấp nước cho cơ thể.

Công dụng của trái nho đối với sức khoẻ

Tăng cường hệ thống miễn dịch

Trong 100g nho cung cấp khoảng 10,8mg vitamin C bổ sung và tăng cường đề kháng cho cơ thể. Vitamin C không chỉ hỗ trợ hệ thống miễn dịch mà còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học khác. 

Đây là chất cần thiết để tái tạo DNA, tham gia vào sản xuất collagen và tổng hợp serotonin, một hợp chất giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ. Hơn nữa, vitamin C còn giúp cơ thể hấp thụ sắt hiệu quả, ngăn ngừa bệnh thiếu máu. 

Ngoài ra, sắc tố tự nhiên có trong nho và nhiều loại trái cây khác có khả năng kháng khuẩn, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn và virus.

Bảo vệ sức khỏe mắt

Nho cung cấp lutein và zeaxanthin, hai sắc tố quan trọng giúp tăng thị lực, hạn chế việc mắt nhạy cảm với ánh sáng mạnh và giảm nguy cơ bị các vấn đề về mắt như thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể.

Tốt cho tim mạch

Nho mang lại lợi ích cho tim mạch thông qua các chất resveratrol có trong lớp vỏ mỏng của quả. Các chất này có cấu trúc hóa học tương tự với hormone estrogen ở người, có khả năng bảo vệ thành mạch và làm giảm cholesterol. Điều này giải thích lý do vì sao uống rượu vang đỏ lại có lợi cho tim mạch.

Bổ sung chất chống oxy hóa

Quercetin, một chất chống oxy hóa có trong nho đã được nghiên cứu về khả năng ngăn ngừa bệnh Alzheimer bằng cách ngăn chặn sự phá hủy tế bào thần kinh. Polyphenol, một chất chống oxy hóa khác cũng được ghi nhận là duy trì sự cân bằng vi khuẩn đường ruột và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. 

Một số các chất chống oxy hóa như Resveratrol, Catechin,… cũng giúp giảm viêm nhiễm và cải thiện sức khỏe tim mạch bằng cách ngăn chặn sự oxy hóa của LDL cholesterol, ngăn ngừa bệnh tắc nghẽn động mạch và các vấn đề về tim mạch khác.

Thải độc cơ thể

Trái nho chứa nhiều nước, có hàm lượng kali cao giúp kích thích quá trình tiểu tiện, từ đó thúc đẩy loại bỏ các chất độc qua đường niệu đạo. Trái nho giàu chất xơ, giúp tăng cường quá trình tiêu hóa và thải độc thông qua hệ tiêu hóa một cách nhanh chóng.

Bổ sung nước cho cơ thể

Việc cân bằng lượng nước trong cơ thể rất quan trọng để loại bỏ các chất thải qua quá trình bài tiết. Trong 100g nho sẽ cung cấp cho cơ thể khoảng 80-85g nước, giúp cơ thể có đủ nước để duy trì nhiệt độ bình thường, bôi trơn khớp, bảo vệ tủy sống và các mô khác, đồng thời giúp giảm lượng calo tiêu hao.

Làm đẹp da và tóc chắc khỏe

Nho có công dụng tăng cường sức khỏe cho da và tóc nhờ vào hợp chất resveratrol. Resveratrol thường được sử dụng trong mỹ phẩm nhờ khả năng tăng cường sản xuất collagen và xây dựng hàng rào bảo vệ da khỏi tác động có hại từ tia cực tím. 

Hơn nữa, resveratrol cũng tham gia vào quá trình phát triển tóc, bảo vệ nang tóc khỏi các tác động có hại từ môi trường, giúp tóc khỏe mạnh hơn.

Hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường

Trong 150g nho chứa khoảng 23g đường, do đó người mắc bệnh đái tháo đường vẫn có thể sử dụng nhưng không nên ăn thường xuyên.

Giảm cân, hạn chế béo phì

Anthocyanin trong nho hỗ trợ kiểm soát cân nặng và hạn chế tình trạng gan nhiễm mỡ. Đồng thời chiết xuất proanthocyanidin trong hạt nho cũng giảm cảm giác đói giúp giảm cân và hạn chế bệnh béo phì.

Các bài thuốc đông y từ trái nho

Theo Đông y, trái nho vị ngọt, chua, tính bình; vào tỳ, vị, thận, tác dụng bổ khí dưỡng huyết, cường kiện cân cốt, lợi thủy trừ thấp. Rễ cây nho vị ngọt, tính bình, tác dụng trừ phong thấp, lợi niệu. Dây nho (cả lá) vị ngọt, tính bình, tác dụng lợi thủy, thẩm thấp, giải độc. 

Trái nho dùng cho các trường hợp suy nhược sau điều trị bệnh dài ngày, viêm nhiễm sốt cao, da khô, miệng họng khô, khát nước, viêm thận, phù nề, huyết niệu, tiểu dắt tiểu buốt, đau nhức do phong thấp.

Những nghiên cứu gần đây cho thấy nho đỏ có thể làm giảm nguy cơ tai biến tim mạch, giảm tác hại của thuốc lá với phổi; ngăn ngừa ung thư, giúp cơ thể chống đỡ tác dụng phụ trong việc điều trị ung thư. 

Rễ nho dùng cho các bệnh nhân đau sưng khớp, phù nề, viêm đường tiết niệu. Dây và lá nho dùng cho các trường hợp phù nề tiểu ít, ung nhọt, viêm kết mạc mắt, đau mắt đỏ, đau sưng khớp, giải độc. Cách dùng nho làm thuốc:

• Đau nhức do phong thấp, phù thũng, tiểu ít: Rễ nho tươi 100g (hoặc rễ khô 50g). Sắc uống.
• Tăng huyết áp: quả nho tươi 150g, mã thầy 15 hạt: mã thầy gọt bỏ vỏ, nho rửa sạch, cho vào xay nhỏ, thêm ít nước sôi để uống.
• Thị lực suy giảm: Nho khô 20g, câu kỷ tử 10g, thảo quyết minh 5g. Hãm uống trong ngày.
• Nho ăn tươi: Nho tươi 250g (rửa sạch ăn tươi) ngày 1 – 2 lần. Dùng cho các chứng âm hư nội nhiệt, nhiệt bệnh thương tân, có biểu hiện sốt nóng, da khô, môi miệng khô, khát, trạng thái kích ứng, mồ hôi trộm, lòng bàn tay bàn chân nóng.
• Nước ép nho: Nho tươi 250g ép vắt nước, thêm 1 ly nước sôi, khuấy đều uống nóng. Dùng cho các trường hợp tiểu dắt, buốt, tiểu ít màu vàng đục (viêm đường tiết niệu).
• Nước nho ngó sen: Nước ép nho 50ml, nước ép ngó sen 50ml; trộn khuấy đều. Ngày uống 2 lần. Dùng cho các trường hợp sỏi đường tiết niệu, niệu huyết, tiểu dắt buốt và đau.
• Cháo nho đại táo: Nho khô 30g, đại táo 15g, gạo tẻ 60 – 100g. Tất cả nấu cháo, chia 2 lần ăn trong ngày. Dùng cho các trường hợp viêm thận phù thũng, động thai dọa sảy.
• Cháo nho bách hợp: Nho khô 50g, bách hợp 20g, gạo 50g. Tất cả nấu cháo. Chữa ho nhiều đờm.
• Rượu nho: Rượu nho 10ml, uống trước khi đi ngủ. Dùng cho các trường hợp mất ngủ, suy nhược thần kinh sau bệnh dài ngày, ăn kém chậm tiêu, còn có tác dụng hoạt huyết an thai.
• Rượu vang chế từ nho đỏ: uống 30 – 50ml trong bữa ăn, tác dụng kích thích tiêu hóa và tốt cho những người xơ vữa mạch máu, tăng huyết áp.

Lưu ý: Người có hội chứng lỵ, tiêu chảy không dùng nhiều. Những người đang dùng thuốc trị tăng huyết áp (nhóm đối kháng calci: amlodipin, nefedipin, diltiazem, verapamil, nicardipin…); đang dùng các loại thuốc ức chế men chuyển (benazepril, captopcil, cilazapril, enalapril…) không được dùng nho do làm tăng kali máu.

Một số lưu ý khi sử dụng trái nho

Người tiểu đường có được ăn nho?

Bệnh nhân tiểu đường type 2 cần nhận biết tầm quan trọng của việc tiêu thụ carbohydrate trong mỗi khẩu phần ăn, vì khi ăn carbs, cơ thể sẽ chuyển hóa thành đường và ảnh hưởng đến lượng đường trong máu.

Trái cây được xem là thực phẩm giàu carbs, bao gồm các loại đường đơn, glucose và fructose. Theo khuyến cáo của Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (Americans with Disabilities Act, viết tắt là ADA), bệnh nhân tiểu đường type 2 nên xem trái cây là thực phẩm cung cấp carb trong bữa ăn. Vậy người bị tiểu đường có được ăn nho hay không?

Câu trả lời là có, vì theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y khoa Anh quốc vào năm 2013, tiêu thụ nho giúp làm giảm nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường type 2, vì trong nho có chứa resveratrol, là chất có khả năng làm tăng độ nhạy với insulin, giúp cơ thể tiêu thụ đường glucose nhanh, từ đó khiến lượng đường trong máu giảm.

Ngoài ra, trái nho nằm trong nhóm thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp (theo Queensland Government). Bảng chỉ số đường huyết quốc tế cũng cho biết, nho có chỉ số đường huyết từ 43 (nho Mỹ), 49 (nho Ý) đến 59 (nho đen Úc).

Vậy người mắc phải tiểu đường được ăn trái nho, đặc biệt là nho tươi. Giá trị carbohydrate có trong mỗi bữa ăn của bệnh nhân tiểu đường là nằm trong khoảng từ 45 – 60g, theo ADA và có thể tùy chỉnh giữa các loại thực phẩm với nhau

Nếu tiêu thụ khoảng 10 trái nho trong bữa ăn, tương đương với 8,8g carbohydrate, nên giảm lượng carbohydrate có trong những thực phẩm khác để đảm bảo giá trị carbohydrate nạp vào cơ thể.

Ngoài ra, nếu lựa chọn nho đóng hộp, cần chọn loại không thêm đường và đồng thời đọc kỹ thông tin sản phẩm trên nhãn để nắm rõ các loại đường tiêu thụ.

Phụ nữ mang thai mắc chứng tiểu đường có được ăn nho?

Tiểu đường thai kỳ là bệnh được xác định mắc phải trên phụ nữ khi đang mang thai, bệnh phát hiện khi khám thai định kỳ trong khoảng từ tuần thai 24 – 28, xét nghiệm cho thấy lượng đường trong máu tăng cao.

Tiểu đường thai kỳ tác động đến cả sức khỏe của thai phụ và đặc biệt là thai nhi rất nghiêm trọng. Vậy nếu phụ nữ đang mang thai mắc chứng tiểu đường có được ăn trái nho?

Câu trả lời là để đảm bảo sức của mẹ và con được tốt nhất, thai phụ cần hạn chế ăn nho nói riêng và những thực phẩm có hàm lượng đường cao nói chung. Nếu muốn ăn trái nho, chỉ nên ăn với lượng vừa phải (dưới 10 trái) và không nên ăn nhiều lần trong tuần (tối đa 2 lần/tuần).

Người bị tiểu đường có được ăn nho, vì nho có tác dụng làm giảm sự phát triển của bệnh tốt, đặc biệt là nho tươi. Tuy nhiên, chỉ nên tiêu thụ khoảng 10 trái nho trong mỗi lần ăn và chỉ nên ăn vài lần trong tuần

Một số lưu ý khác

Khi sử dụng trái nho hoặc sản phẩm từ nho, dưới đây là một số lưu ý quan trọng bạn cần biết:

• Người trưởng thành chỉ nên ăn 200g nho mỗi ngày.
• Nho chứa chất xơ và có thể gây táo bón cho những người có hệ tiêu hóa yếu. Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng táo bón hoặc dạ dày yếu, hãy hạn chế lượng nho tiêu thụ mỗi ngày.
• Những người đang sử dụng thuốc để kiểm soát tăng huyết áp nên trao đổi với bác sĩ trước khi ăn nho hoặc sản phẩm từ nho.
• Nồng độ vitamin C trong nho không quá lớn, nhưng có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày ở một số người mắc bệnh viêm loét dạ dày.
• Nho tươi sẽ có giá trị dinh dưỡng tốt hơn so với nho khô hoặc nho chế biến thành sản phẩm khác.

PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC