Con người hiện đại sống và làm việc dưới những áp lực lớn, ngày càng có nhiều người bị đau thắt lưng. Trên thực tế, đau thắt lưng hầu hết liên quan đến sai tư thế làm việc và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Vì những yếu tố này không dễ khắc phục nên tỷ lệ tái phát của bệnh đau thắt lưng sau khi khỏi là khá cao.
Đau thắt lưng là gì?
Vùng thắt lưng hay còn gọi là lưng dưới, là khu vực lưng bắt đầu bên dưới lồng ngực. Hầu như tất cả mọi người đều bị đau thắt lưng ít nhất một lần trong đời.
Triệu chứng đau thắt lưng
Cơn đau thắt lưng có thể âm ỉ hoặc đau chói, cảm giác như điện giật. Cơn đau có thể làm cho chúng ta khó di chuyển hoặc đứng thẳng. Cơn đau “cấp tính” xuất hiện một cách đột ngột. Nó có thể xảy ra khi chơi các môn thể thao hoặc nâng vật nặng. Cơn đau kéo dài hơn 3 tháng được coi là “mãn tính”. Nếu cơn đau của bạn không giảm trong vòng 72 giờ, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Các triệu chứng cần được chăm sóc khẩn cấp
Gặp chuyên gia chăm sóc sức khỏe bất cứ khi nào bạn bị đau thắt lưng sau khi ngã hoặc chấn thương; đau lưng với khó kiểm soát việc đi tiêu hay đi tiểu, yếu chân, sốt hoặc đau khi ho, rặn.
Nguyên nhân phổ biến gây đau thắt lưng
Căng cơ hoặc dây chằng
Căng cơ thắt lưng thường xảy trong hoặc khi chúng ta thực hiện một hành động đột ngột, sau khi bê một vật nặng gì đó, sau khi hoạt động sai tư thế (lao động chân tay kéo dài, đi guốc cao gót…), rung xóc do đi xe đường dài, sau nhiễm lạnh hoặc sau khi có một cử động đột ngột.
Triệu chứng đau lưng thường kèm theo tình trạng bị co cứng khối cơ cạnh cột sống, tư thế cột sống bị lệch vẹo mất đường cong sinh lý, bác sĩ khi thực hiện ấn ngón tay vào dọc các mỏm gai sau hoặc vào khe liên đốt ở hai bên cột sống có thể xác định được điểm đau.
Ngoài ra khi ho, hắt hơi, uốn hay duỗi lưng thấy đau cũng là triệu chứng bị căng cơ thắt lưng.
Mang thai
Song song với sự phát triển của thai nhi, bào thai cũng trở nên lớn dần. Để chuẩn bị tốt nhất cho sự chào đời của em bé qua đường dẫn sinh, có thể mẹ bầu tiết ra một loại hormone giúp nới lỏng các dây chằng ở khớp xương chậu.
Chính nhờ loại hormone đặc biệt này, các khớp vùng chậu trở nên linh hoạt hơn và sẵn sàng giãn rộng đến mức tối đa để em bé có thể chui lọt qua khi mẹ lâm bồn. Tuy nhiên, điều này cũng có thể gây ra biểu hiện đau lưng mệt mỏi khi mang thai nếu như các khớp quá lỏng lẻo.
Khi thai nhi càng lớn dần, tử cung của bạn càng trở nên nặng hơn. Bởi vì phần trọng lượng tăng lên này tập trung ở phía trước bụng, nên đa số các bà bầu theo phản xạ tự nhiên sẽ có xu hướng uốn cong người về phía trước.
Để giữ thăng bằng, bạn buộc phải thay đổi tư thế bằng cách nghiêng mình ngược về phía sau. Điều này khiến cho cơ lưng hoạt động nặng hơn, dẫn đến bị căng cơ lưng. Hậu quả gây ra tình trạng nhức mỏi, co cứng, đau lưng khi mang thai ở các tháng cuối của thai kỳ, khi thai nhi đã bắt đầu trở nên rất to.
Rối loạn chức năng khớp cùng chậu
Nếu bạn bị đau ở hông, lưng dưới, xương chậu hoặc mông, có thể bạn có rối loạn chức năng khớp cùng chậu. Điều này thường bị bỏ qua nhưng nó là nguyên nhân gây đau phổ biến ảnh hưởng đến 15-30% những người bị đau lưng mãn tính. Cũng như các khớp khác trong cơ thể, khớp cùng chậu có thể bị tổn thương do chấn thương, thoái hóa và hao mòn hàng ngày.
Tất cả mọi thứ từ tai nạn xe cộ, té ngã, nâng vác, sinh con thường và mang thai, cũng như các điều kiện dẫn đến thoái hóa như viêm xương khớp hoặc nhiễm trùng khớp trước đó có thể gây rối loạn chức năng khớp cùng chậu;
Thoát vị đĩa đệm
Đĩa đệm cột sống thắt lưng có đặc điểm là phải thích nghi với hoạt động cơ học lớn, thường xuyên chịu áp lực cao trong khi đĩa đệm được nuôi dưỡng kém do việc cấp máu chủ yếu qua thẩm thấu. Do đó, các đĩa đệm cột sống thắt lưng thường sớm bị loạn dưỡng, thoái hóa tổ chức, nguy cơ càng cao theo độ tuổi.
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng xảy ra ở nam giới nhiều hơn, đa số là do đặc điểm nghề nghiệp như mang vác nặng, lệch tư thế, sai tư thế… khiến nhân nhầy đĩa đệm thoát khỏi vị trí bình thường, có thể đứt hoặc rách vòng sợi. Vị trí thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thường gặp nhất là ở L4 – L5 và L5 – S1 do 2 đĩa đệm này là bản lề vận động trọng yếu của cột sống.
Bên cạnh đó là từ yếu tố chấn thương ở những người đã bị thoái hóa cột sống thắt lưng, thoái hóa đĩa đệm liên quan đến tuổi tác.
Viêm khớp ở cột sống
Bạn có thể biết rằng viêm khớp có thể gây cứng và đau ở tay và chân, nhưng nhiều người không biết được rằng nó cũng có thể ảnh hưởng đến cột sống.
Mỗi đốt sống trong cột sống được liên kết với các đốt sống ở trên và các đốt sống bên dưới bởi hai diện khớp và một đĩa đệm. Giống như các khớp khác trong cơ thể, các khớp mặt có thể dễ bị thoái hóa và viêm, và điều này có thể dẫn đến đau lưng.
Khi chúng ta già đi, sụn mỏng, hoặc gai xương có thể khiến các bề mặt khớp trở nên ít linh hoạt hơn. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến các khớp bị tổn thương, viêm và gây ra những cơn đau.
Chườm thuốc và xoa bóp trong điều trị đau thắt lưng
Theo Y học cổ truyền đa phần những trường hợp đau thắt lưng là do khí huyết ứ trệ ở các kinh lạc và/ hoặc kém nuôi dưỡng vùng thắt lưng mà gây đau. Chườm/ xông thuốc lên vùng bị đau 15-20 phút mỗi lần, ngày 1-2 lần, sau đó kết hợp xoa bóp trị liệu để giảm đau đạt được những hiệu quả đáng ghi nhận khi thực hành lâm sàng.
Chườm/ xông với thuốc dược liệu
Quế chi, Ngải cứu, Tang chi, Phòng phong, Mộc qua, Ngưu tất, Kê huyết đằng, Ngũ gia bì, Xích thược,… đa phần là những dược liệu khu phóng tán hàn, trừ thấp, thông kinh lạc. Xay thô hoặc tán các dược liệu này rồi cho vào muối đã rang nóng để xông hoặc chườm vùng lưng với tỉ lệ dược liệu thích hợp tùy theo thể bệnh.
Với phương pháp này vừa cải thiện được khí huyết lưu thông trong đường kinh, vừa tán được hàn thấp tà ở bì phu, cơ nhục lại vừa thư cân hoạt lạc tại vùng lưng.
Xoa bóp
Áp dụng các kỹ thuật xát, xoa, nhào, lăn, day ấn, chặt,…tập trung nhiều ở vùng đau. Các động tác vừa đẩy vừa xoa từ trên xuống dưới 30-50 lần, cho đến khi tại vùng được xoa có cảm giác nóng. Dùng hai đầu ngón tay giữa ấn vào huyệt A thị tại chỗ, Thận du, Đại trường du, Ủy Trung,… ấn từ 1 – 2 phút cho đến khi phần ấn có cảm giác căng tức và nặng.
Chặt hoặc phát nhẹ vào thắt lưng để không gây đau, thực hiện đồng thời cả hai bên trái và phải, mỗi bên 10-15 lần. Sau đó cho người bệnh thực hiện một số động tác vận động cột sống như ngồi duỗi chân về phía trước, hoặc ngồi, hoặc nằm và thực hiện một số động tác vặn cột sống, nâng giữ cơ vùng eo và thắt lưng.
Nhiều người bị đau thắt lưng và họ nghĩ rằng còn trẻ, nên chỉ cần nghỉ ngơi nhiều hơn chút là tốt nhưng thực tế không phải vậy. Đau thắt lưng tưởng chừng là một triệu chứng bệnh thông thường, nhưng thực tế có thể có nhiều căn bệnh tiềm ẩn trong cơ thể, chẳng hạn như: bệnh thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, viêm cột sống dính khớp, loãng xương, sỏi thận,… nên cần thăm khám và tìm ra nguyên nhân gây ra bệnh để điều trị đau thắt lưng kịp thời.
Châm cứu điều trị đau thắt lưng như thế nào?
Đau thắt lưng là một trong những lý do hàng đầu khiến mọi người tìm kiếm điều trị y tế. Đây cũng là lý do đầu tiên mà chúng ta tìm kiếm châm cứu. Châm cứu đã được áp dụng từ xa xưa và hiện nay, các nghiên cứu sâu hơn đã chứng minh châm cứu là một phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả cho tình trạng đau thắt lưng.
Châm cứu tác động như thế nào để giúp giảm đau thắt lưng
Châm cứu bắt đầu ở Trung Quốc hơn 2.500 năm trước. Nó liên quan đến việc châm kim tại một số huyệt nhất định trên cơ thể. Theo y học cổ truyền Trung Quốc, cơ thể có hơn 2.000 huyệt này. Chúng được kết nối bởi hệ thống kinh lạc trong cơ thể.
Các nguyên nhân như phong hàn thấp, chấn thương, hoạt động sai tư thế, hay chính khí hư suy, thận tinh bất túc, thận dương suy tổn… gây rối loạn hoạt động bình thường của hệ kinh lạc.
Do đó cơ chế tác dụng của châm cứu cơ bản là điều hòa công năng hoạt động của hế thống kinh lạc, loại bỏ tà khí ra ngoài, nâng cao chính khí của cơ thể. Châm cứu đau lưng thông qua hình thức kích thích các huyệt để chữa bệnh.
Người ta cho rằng các hiệu ứng điều trị đến từ việc kích thích hệ thần kinh trung ương. Điều này có thể kích hoạt giải phóng hóa chất vào cơ bắp, tủy sống và não. Những hóa chất này hoặc làm thay đổi trải nghiệm đau đớn hoặc tạo ra những thay đổi cơ thể thúc đẩy cảm giác dễ chịu.
Các nghiên cứu cho thấy châm cứu tác động bằng cách
- Kích hoạt xung điện từ trong cơ thể: Quá trình này làm tăng khả năng xử lý cơn đau của cơ thể nhờ việc giải phóng endorphin – một loại hóa chất giảm đau tự nhiên.
- Kích hoạt việc giải phóng opioid tự nhiên. Đây là những hóa chất trong não có thể làm giảm đau hoặc thúc đẩy giấc ngủ.
- Thay đổi hóa học não bằng cách thay đổi sự giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh và neurohormones. Chất dẫn truyền thần kinh kích thích hoặc làm giảm xung thần kinh. Neurohormones có thể ảnh hưởng đến chức năng hoặc hoạt động của một cơ quan trong cơ thể.
Lưu ý khi lựa chọn châm cứu chữa đau thắt lưng
Chỉ định của châm cứu trong điều trị đau thắt lưng
- Đau thắt lưng ở mọi lứa tuổi.
- Đau cấp và mãn.
Chống chỉ định của châm cứu trong điều trị đau thắt lưng
- Các cấp cứu ngoại khoa.
- Bệnh nhân bị sốt kéo dài, mất nước, mất máu.
- Bệnh nhân suy tim, loạn nhịp tim.
- Đau lưng mạn tính do nguyên nhân lao, ung thư.
- Đau lưng cấp do chấn thương cột sống.
Tóm lại
Có thể nói, chữa đau thắt lưng bằng châm cứu là một liệu pháp được áp dụng trong mọi trường hợp, kể cả chứng đau lưng mãn tính. Phương pháp này có thể áp dụng cho các trường hợp đau lưng dưới hoặc đau lưng trên.
Một số nghiên cứu cũng khẳng định, châm cứu là liệu pháp ổn định và hữu ích đối với nhiều người. Đặc biệt, nó có khả năng cải thiện tốt hơn so với một số loại thuốc mà không để lại tác dụng phụ hay biến chứng.
Tuy nhiên, châm cứu cũng phải là giải pháp điều trị bệnh cho tất cả mọi đối tượng. Vì vậy, đừng quên chia sẻ và tham khảo ý kiến bác sĩ xem việc châm cứu có phù hợp với bạn hay không. Bên cạnh đó, hãy lựa chọn một cơ sở y tế uy tín và có đội ngũ y bác sĩ có tay nghề cao để được châm cứu an toàn.
Cần xử trí thế nào khi đau thắt lưng cấp?
Khi bị đau thắt lưng cấp tính, triệu chứng đau có vẻ sẽ nghiêm trọng, phản ứng đầu tiên của bạn chính là lo lắng. Cơn đau có thể nghiêm trọng đến mức có thể hạn chế khả năng nằm hoặc ngồi thoải mái của bạn. Bạn có thể khó khăn ngay cả việc đứng thẳng và đi bộ, thậm chí không thể đi làm việc được.
Đầu tiên bạn đừng hoảng sợ, tạm ngừng ngay hoạt động bạn đang thực hiện.
Bạn có thể thực hiện một số bước cơ bản để giúp giải quyết tạm thời tình trạng khó chịu của mình trước khi có thể đi thực hiện một cuộc thăm khám kĩ lưỡng. Ở mỗi tư thế, hãy chú ý đến cảm giác ở lưng của bạn. Nếu một vị trí hoặc cử động quá đau, hãy dừng lại.
Nằm sấp và úp mặt xuống
Đầu tiên của bạn là nằm úp mặt xuống một bề mặt cứng. Nằm sấp, đặt hai cánh tay ở hai bên và quay đầu sang một bên. Cố gắng thở tự nhiên và thư giãn cơ ở lưng.
Trong khi nằm sấp, hãy chú ý các triệu chứng đau của bạn. Cơn đau chỉ khu trú ở gần đường giữa của cột sống hay di chuyển sang một bên của lưng, mông hoặc đùi không?
Sự khu trú của cơn đau là một dấu hiệu tốt. Nó có nghĩa là bạn đang làm những điều phù hợp với lưng của mình. Nếu cơn đau di chuyển và đau trầm trọng hơn xuống mông, đùi hoặc chân, hãy trở lại tư thế ban đầu ngay lập tức.
Sau vài phút nằm sấp, hãy chuyển sang bước tiếp theo.
Chống khuỷu tay lên
Trong khi nằm sấp, từ từ chống khuỷu tay lên. Điều này sẽ làm cho phần lưng thấp của bạn hơi cong. Hít thở sâu vài lần và cố gắng thư giãn trong tư thế này.
Trong khi chống khuỷu tay, hãy theo dõi các triệu chứng của bạn để biết bất kỳ thay đổi nào. Giảm các triệu chứng hoặc cơn đau khu trú lại là một dấu hiệu tốt ở đây.
Nếu cơn đau thắt lưng của bạn trầm trọng hơn ở tư thế này, bạn chỉ cần quay lại tư thế nằm sấp úp mặt và thư giãn thêm vài phút. Sau đó, cố gắng chống khuỷu thêm một lần nữa. Đôi khi chỉ đơn giản là cơn đau quá dữ dội để thực hiện tư thế trên, nếu đúng như thế hãy nằm đợi một lúc và thử lại.
Giữ nguyên tư thế nằm sấp chống khuỷu trong vài phút, sau đó từ từ trở lại tư thế nằm sấp. Lặp lại động tác này từ ba đến năm lần.
Chọn tư thế nằm
Đôi khi nằm ngửa sẽ gây khó chịu. Bạn có thể thử nằm nghiêng với đầu gối co lên và có một chiếc gối đệm giữa hai chân.
Nếu bạn có thể nằm ngửa thoải mái, hãy để một chiếc gối mỏng hay cuộn một khăn để dưới đùi để giảm áp lực vùng lưng dưới.
Đau thắt lưng có thể đến đột ngột. Khi nó xảy ra, bạn có thể không thể di chuyển, ngồi, đứng hoặc làm việc như bình thường. Đôi khi, đau thắt lưng có thể được giảm bớt bằng cách kéo giãn nhẹ nhàng.
Nhưng hãy nhớ rằng không có một phương pháp điều trị đau thắt lưng nào phù hợp với tất cả mọi người. Nếu cơn đau không thuyên giảm hoặc bạn đang có các triệu chứng thần kinh như tê, yếu chân hoặc mất khả năng kiểm soát đi cầu hoặc đi tiểu hãy đi khám ngay lập tức.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC