Vàng da do đâu và top 5 điều bạn cần biết

vàng da

Các loại vàng da

Vàng da trước gan

Vàng da tại gan

Vàng da sau gan

Vàng da ở trẻ sơ sinh

Vàng da được phân loại thành ba loại, tùy thuộc vào việc nó được gây ra bởi các vấn đề về phá vỡ tế bào máu, lọc máu hoặc thải chất thải ra khỏi máu.

Vàng da là gì?

Vàng da là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng khiến da và lòng trắng của mắt có màu hơi vàng. Điều này xảy ra khi có quá nhiều bilirubin tích tụ trong máu của bạn.

Bilirubin là một sắc tố màu vàng được tạo ra khi hemoglobin – một thành phần của tế bào hồng cầu – bị phá vỡ.

Thông thường, bilirubin được cung cấp từ máu vào gan của bạn. Sau đó, nó đi qua các ống được gọi là ống dẫn mật. Những ống dẫn này mang một chất gọi là mật vào ruột non của bạn. Cuối cùng, bilirubin được thải ra khỏi cơ thể bạn qua nước tiểu hoặc phân.

Các loại vàng da khác nhau là gì?

Các loại vàng da được phân loại theo vị trí xảy ra trong quá trình gan hấp thụ và lọc ra bilirubin. Chúng bao gồm:

  • Vàng da trước gan: Tình trạng sức khỏe ảnh hưởng đến tốc độ phá vỡ tế bào máu của máu khiến bilirubin tràn vào các mô cơ thể. Nó xảy ra trước khi máu đến gan.
  • Vàng da tại gan: Vàng da xảy ra khi mô gan của bạn trở nên kém hiệu quả hơn trong việc lọc bilirubin ra khỏi máu.
  • Vàng da sau gan: Loại vàng da này xảy ra khi bilirubin lọc từ máu không thể thoát đúng cách vào ống mật hoặc đường tiêu hóa để đưa ra ngoài cơ thể. Nó xảy ra sau khi bilirubin được lọc ra trong gan và xảy ra do tắc nghẽn.

Tất cả về bệnh vàng da tại gan

Vàng da tại gan xảy ra khi mô gan của bạn bị sẹo (được gọi là xơ gan), bị tổn thương hoặc rối loạn chức năng. Điều này làm cho việc lọc bilirubin ra khỏi máu của bạn kém hiệu quả hơn.

Vì nó không thể được lọc vào hệ thống tiêu hóa của bạn để loại bỏ, bilirubin tích tụ đến mức cao trong máu của bạn.

Nguyên nhân của vàng da tại gan

Vàng da do gan xảy ra khi gan trở nên kém hiệu quả hơn trong việc loại bỏ bilirubin khỏi máu. Điều này có thể xảy ra nếu bạn bị tổn thương gan hoặc các tình trạng ảnh hưởng đến chức năng gan.

Các nguyên nhân phổ biến của bệnh vàng da gan bao gồm:

  • xơ gan, có nghĩa là các mô gan bị sẹo do tiếp xúc lâu dài với nhiễm trùng hoặc các chất độc hại, chẳng hạn như nồng độ cồn cao
  • viêm gan do vi rút, tình trạng viêm gan do một trong số các loại vi rút có thể xâm nhập vào cơ thể bạn qua thức ăn, nước uống, máu, phân hoặc quan hệ tình dục bị nhiễm bệnh
  • xơ gan mật nguyên phát, xảy ra khi các ống dẫn mật bị hư hỏng và không thể xử lý mật, khiến nó tích tụ trong gan và làm hỏng mô gan
  • viêm gan do rượu, trong đó các mô gan của bạn bị sẹo do uống nhiều rượu trong thời gian dài
  • bệnh leptospirosis, một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn có thể lây lan bởi động vật bị nhiễm bệnh hoặc nước tiểu hoặc phân của động vật bị nhiễm bệnh
  • ung thư gan, trong đó các tế bào ung thư phát triển và nhân lên trong các mô gan

Các triệu chứng vàng da tại gan

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác ngoài vàng mắt và da.

vàng da
vàng da

Các triệu chứng của vàng da gan có thể bao gồm:

  • ăn mất ngon
  • chảy máu mũi
  • ngứa da
  • giảm cân bất thường
  • phù bụng hoặc chân của bạn
  • nước tiểu sẫm màu hoặc phân nhạt
  • đau cơ hoặc khớp của bạn
  • sạm da
  • sốt
  • cảm thấy mệt mỏi
  • buồn nôn

Yếu tố nguy cơ vàng da tại gan

Nếu bạn bị tổn thương gan, bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh vàng da ở gan.

vàng da
vàng da

Các yếu tố nguy cơ đối với loại vàng da này có thể bao gồm:

  • sử dụng thuốc
  • uống nhiều rượu trong một thời gian dài
  • sử dụng các loại thuốc có thể gây tổn thương gan, chẳng hạn như acetaminophen hoặc một số loại thuốc tim
  • nhiễm trùng trước đó ảnh hưởng đến gan của bạn

Chẩn đoán vàng da tại gan

Để chẩn đoán vàng da do gan, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu các xét nghiệm sau:

  • phân tích nước tiểu để đo mức độ các chất trong nước tiểu liên quan đến chức năng gan của bạn
  • xét nghiệm máu, chẳng hạn như xét nghiệm công thức máu hoàn chỉnh (CBC) và kháng thể, hoặc xét nghiệm chức năng gan để đo bilirubin trong máu và mức độ các chất cho thấy gan của bạn có thể không xử lý bilirubin đúng cách
  • các xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như MRI hoặc siêu âm, để kiểm tra gan của bạn xem có bị tổn thương hoặc sự hiện diện của các tế bào ung thư hay không
  • nội soi, bao gồm việc đưa một ống mỏng, sáng vào một vết rạch nhỏ để xem xét gan của bạn và lấy mẫu mô (sinh thiết) nếu cần để phân tích ung thư hoặc các bệnh lý khác

Bác sĩ có thể sẽ chẩn đoán bạn bị vàng da nếu họ nhận thấy mô gan bị tổn thương trên kết quả xét nghiệm hình ảnh hoặc thấy mức độ bất thường của một số chất trong gan, chẳng hạn như albumin, hoặc các kháng thể gợi ý nhiễm trùng hoặc ung thư gan.

Điều trị vàng da tại gan

Điều trị vàng da gan bao gồm điều trị nguyên nhân của nó. Điều trị có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng bệnh.

Trong một số trường hợp, tuân theo chế độ ăn kiêng chữa bệnh vàng da có thể hữu ích.

Đối với bệnh xơ gan:

  • bỏ rượu
  • thuốc chẹn beta
  • đường tĩnh mạch (IV) thuốc kháng sinh
  • một chế độ ăn uống ít protein

Đối với bệnh viêm gan do vi rút:

  • thuốc kháng vi-rút
  • tiêm phòng viêm gan
  • nghỉ ngơi nhiều

Đối với xơ gan mật nguyên phát:

  • axit mật giúp tiêu hóa
  • thuốc giảm mật
  • thuốc kháng histamine như diphenhydramine (Benadryl) để trị ngứa

Đối với viêm gan do rượu:

  • bỏ rượu
  • bổ sung dinh dưỡng
  • ghép gan, trong trường hợp nghiêm trọng

Đối với bệnh leptospirosis:

  • kháng sinh cho nhiễm trùng
  • máy thở cho khó thở
  • lọc máu cho tổn thương thận

Đối với bệnh ung thư gan:

  • hóa trị hoặc xạ trị để tiêu diệt tế bào ung thư
  • cắt bỏ một phần gan
  • ghép gan

Tất cả về bệnh vàng da sau gan

Vàng da sau gan, hoặc vàng da tắc nghẽn, xảy ra khi bilirubin không thể thoát đúng cách vào ống mật hoặc đường tiêu hóa do tắc nghẽn.

Nguyên nhân của vàng da sau gan

Nguyên nhân của vàng da sau gan có thể bao gồm

  • sỏi mật, cặn canxi cứng trong túi mật có thể làm tắc nghẽn ống dẫn mật
  • ung thư tuyến tụy, sự phát triển và lây lan của các tế bào ung thư trong tuyến tụy, một cơ quan giúp sản xuất các chất tiêu hóa
  • ung thư ống mật, sự phát triển và lây lan của các tế bào ung thư trong đường mật của bạn
  • viêm tụy, tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng tuyến tụy của bạn

Suy tuyến mật, một tình trạng di truyền trong đó bạn có đường mật hẹp hoặc thiếu

Các triệu chứng của vàng da sau gan

Nếu bạn bị hậu gan, bạn có thể gặp các triệu chứng ngoài vàng mắt và da.

Các triệu chứng này có thể bao gồm

  • cảm thấy mệt mỏi
  • nước tiểu sẫm màu hoặc phân nhạt
  • đau bụng
  • buồn nôn
  • bệnh tiêu chảy
  • giảm cân bất thường
  • ngứa da
  • sưng bụng
  • sốt

Các yếu tố nguy cơ vàng da sau gan

Một số yếu tố có thể làm cho bạn có nhiều khả năng phát triển các chướng ngại vật có thể dẫn đến vàng da sau gan.

Các yếu tố rủi ro này có thể bao gồm:

  • thừa cân
  • ăn một chế độ ăn nhiều chất béo, ít chất xơ
  • mắc bệnh đái tháo đường
  • có tiền sử gia đình bị sỏi mật
  • là nữ
  • sự lão hóa
  • hút sản phẩm thuốc lá
  • uống nhiều rượu
  • bị viêm hoặc nhiễm trùng tuyến tụy trước đó
  • tiếp xúc với hóa chất công nghiệp

Chẩn đoán vàng da sau gan

Để chẩn đoán vàng da sau gan, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu các xét nghiệm để xác định xem có bị tắc nghẽn hay không và ở đâu.

Các thử nghiệm này có thể bao gồm:

  • phân tích nước tiểu để đo mức độ các chất trong nước tiểu của bạn
  • xét nghiệm máu, chẳng hạn như công thức máu toàn bộ (CBC) và xét nghiệm kháng thể đối với bệnh ung thư hoặc xét nghiệm chức năng gan để loại trừ vàng da do gan
  • xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như chụp MRI, siêu âm hoặc HIDA, để kiểm tra gan, túi mật và ống dẫn mật của bạn để tìm các vật cản như sỏi mật hoặc khối u
  • nội soi, bao gồm việc đưa một ống mỏng, sáng xuống thực quản để xem xét gan, túi mật hoặc ống dẫn mật của bạn và lấy mẫu mô nếu cần thiết để phân tích ung thư hoặc các tình trạng khác

Nếu bác sĩ thấy máu kết hợp với hình ảnh có thể cho thấy tắc nghẽn, họ có thể sẽ chẩn đoán vàng da của bạn là sau gan.

Điều trị vàng da sau gan

Điều trị vàng da sau gan sẽ giải quyết được nguyên nhân.

Đối với sỏi mật:

  • thay đổi chế độ ăn uống của bạn để ngừng sản xuất sỏi mật
  • loại bỏ hoàn toàn sỏi mật hoặc túi mật của bạn
  • dùng thuốc hoặc phương pháp điều trị để làm tan sỏi mật

Đối với ung thư tuyến tụy:

  • phẫu thuật loại bỏ mô ung thư hoặc toàn bộ tuyến tụy của bạn
  • xạ trị hoặc hóa trị để tiêu diệt tế bào ung thư

Đối với ung thư ống mật:

  • phẫu thuật để loại bỏ các ống dẫn mật và các bộ phận của gan và tuyến tụy của bạn
  • xạ trị hoặc hóa trị để tiêu diệt tế bào ung thư
  • ghép gan

Đối với viêm tụy:

  • Nghỉ ngơi
  • dịch truyền tĩnh mạch (IV) hoặc thuốc giảm đau
  • phẫu thuật để loại bỏ bất kỳ nguyên nhân gây viêm (như sỏi mật)

Đối với chứng mất trương lực mật:

  • quy trình Kasai để loại bỏ và thay thế các ống dẫn
  • ghép gan

Tất cả về bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh

Vàng da sơ sinh là một loại bệnh vàng da xảy ra đối với trẻ sơ sinh.

Hầu hết trẻ sinh ra đều có rất nhiều hồng cầu. Vì gan chưa phát triển đầy đủ nên không thể xử lý bilirubin một cách nhanh chóng. Do đó, trẻ sơ sinh có thể gặp phải các triệu chứng vàng da vài ngày sau khi được sinh ra.

Các loại vàng da sơ sinh

Các bác sĩ phân loại bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh theo nguyên nhân của nó.

Các loại bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh bao gồm

  • Sinh lý: Điều này xảy ra do gan chưa được hình thành đầy đủ.
  • Sinh non: Điều này là do em bé được sinh ra quá sớm và không thể đào thải bilirubin ra ngoài đúng cách.
  • Thời kỳ cho con bú: Bệnh vàng da do sữa mẹ xảy ra do trẻ gặp khó khăn khi bú mẹ hoặc không bú đủ sữa mẹ.
  • Nhóm máu không tương thích: Điều này là do em bé và cha mẹ sinh ra của họ có các nhóm máu khác nhau, điều này có thể khiến người mẹ tạo ra các kháng thể phá vỡ các tế bào hồng cầu của con mình.

Triệu chứng vàng da sơ sinh

Vàng da sơ sinh thường không phải là nguyên nhân đáng lo ngại.

Nhưng nếu bilirubin tăng lên mức quá cao, em bé có thể bị tổn thương não (được gọi là kernicterus) do bilirubin đi vào mô não.

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp nếu bạn nhận thấy rằng trẻ sơ sinh của bạn có bất kỳ dấu hiệu nào các triệu chứng dẫn đến:

  • khóc the thé trong thời gian dài
  • cong cổ và lưng của họ
  • sốt
  • nôn ói
  • gặp khó khăn khi cho ăn

Tiên lượng

Nếu bạn bị vàng da, triển vọng có thể phụ thuộc vào nguyên nhân.

Một số nguyên nhân gây vàng da có thể được điều trị bằng cách thay đổi chế độ ăn uống hoặc lối sống của bạn, nhưng những nguyên nhân khác có thể cần phẫu thuật ngay lập tức hoặc điều trị lâu dài.

Tóm lại

Vàng da có nghĩa là có quá nhiều bilirubin trong máu của bạn, nhưng nguyên nhân cơ bản có thể rất khác nhau.

Các bác sĩ chẩn đoán bệnh vàng da dựa trên việc cơ thể bạn có gặp khó khăn trong việc phá vỡ các tế bào máu, lọc máu trong gan hoặc thải chất thải ra khỏi máu hay không.

Đi khám bác sĩ ngay nếu bạn nhận thấy da hoặc tròng trắng mắt bị vàng. Nếu bạn gặp các triệu chứng liên quan hoặc nghiêm trọng khác, bạn có thể cần được chăm sóc y tế khẩn cấp. Một số nguyên nhân gây vàng da có thể đe dọa đến tính mạng.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.


PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMClogo

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC