Sa tử cung là gì?
Sa tử cung (hay còn gọi là sa sinh dục, sa dạ con, sa thành âm đạo) là tình trạng các cơ và dây chằng của sàn chậu bị kéo căng và suy yếu . Sự suy yếu của các cấu trúc hỗ trợ làm cho tử cung di chuyển ra khỏi vị trí bình thường và tụt vào trong âm đạo, thậm chí có trường hợp tử cung lộ ra ngoài âm đạo.
Tùy theo mức độ nặng của bệnh, mà sa tử cung được chia thành các cấp độ sau:
- Giai đoạn I: Tử cung nằm ở nửa trên của âm đạo;
- Giai đoạn II: Tử cung đã hạ xuống gần đến lỗ âm đạo hoặc thập thò cách cửa âm đạo 1cm trở vào trong;
- Giai đoạn III: Tử cung trượt xuống và nhô ra ngoài âm đạo phần lớn;
- Giai đoạn IV: Đây là giai đoạn nặng nhất khi toàn bộ tử cung sa hẳn ra ngoài âm đạo. Lúc này người bệnh có thể quan sát bằng mắt thường tử cung có màu hồng và có kích thước bằng quả trứng gà. Tử cung không thể tự co lên và rất dễ bị viêm nhiễm nếu người bệnh không được xử trí kịp thời.
Những biểu hiện nào có thể là triệu chứng của sa tử cung ?
Sa tử cung ở mức độ nhẹ, bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào ngoại trừ việc nhìn thấy hoặc cảm thấy âm đạo căng phồng, đau nhức lưng do căng các dây chằng treo tử cung. Trong những trường hợp nặng hơn, tử cung sa xuống làm đầy âm đạo, áp lực đè lên những cơ quan khác sẽ gây ra các triệu chứng:
- Giao hợp khó khăn, đau, chảy máu
- Dịch âm đạo ra nhiều hơn bình thường, có mùi hôi khó chịu, dịch nhầy loãng, có màu trắng
- Đau râm ran và có cảm giác căng tức ở bụng dưới;
- Vùng kín lúc nào cũng cảm thấy lấn cấn, khó chịu.
- Sờ thấy khối sa bên trong hoặc thấy rõ khối sa tụt ra khỏi âm đạo;
- Khó chịu khi đi bộ
- Đau ở phần khung chậu
- Đau lưng dưới
- Tiểu không hết, tiểu són, tiểu không tự chủ
- Táo bón
Sa tử cung có nguy hiểm không?
Nếu tình trạng sa tử cung không được điều trị, có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong vùng chậu như:
- Cản trở ruột và bàng quang
- Tác động tiêu cực đến đời sống tình dục của bạn và đối tác, gây đau đớn mất cảm giác khi giao hợp
- Loét âm đạo: Niêm mạc âm đạo có thể trở nên khô, dày, viêm mạn tính, nhiễm trùng thứ phát, và bị loét. Loét có thể gây đau hoặc chảy máu và có thể giống với ung thư âm đạo. Cổ tử cung, nếu tụt ra, cũng có thể bị loét.
- Các cơ quan khác cũng bị sa xuống: Tử cung sa xuống trong thời gian dài mà không được đẩy lên sẽ khiến cho những cơ quan khác của vùng chậu như ống dẫn trứng, bàng quang, buồng trứng… cũng có nguy cơ bị sa xuống
Những ai có nguy cơ bị sa tử cung?
Sa tử cung có thể gặp ở bất cứ phụ nữ nào, tuy nhiên căn bệnh này thường xảy ra hơn đối với những đối tượng sau:
- Phụ nữ sau sinh, đặc biệt là những thai phụ sinh con qua đường âm đạo, thai nhi quá lớn hoặc thời gian chuyển dạ quá lâu.
- Phụ nữ thường xuyên vận động, mang vác nặng sau khi sinh thay vì phải nghỉ ngơi, kiêng cử. Điều này khiến cho vùng đáy bụng phải co bóp nhiều, gây ra tổn thương và dẫn đến sa tử cung.
- Phụ nữ tiền mãn kinh, phụ nữ lớn tuổi, cơ và dây chằng trở nên suy yếu, lão hóa.
Ngoài ra, những yếu tố sau đây làm tăng nguy cơ xảy ra sa tử cung sau sinh ở sản phụ:
- Mang thai đôi hoặc đa thai
- Tuổi cao
- Thai nhi quá lớn
- Thai phụ đã mang thai nhiều lần
- Sinh khó, dẫn đến co thắt tử cung quá lâu
- Bất thường ở nhau thai
- Trải qua phẫu thuật tử cung
Nguyên nhân nào gây ra sa tử cung?
Tình trạng sa tử cung xuống xảy ra khi:
- Dây chằng và cân vùng sàn chậu bị yếu hay giãn quá mức không thể nâng đỡ tử cung.
- Thần kinh chi phối cân cơ vùng chậu bị tổn thương dẫn đến rối loạn chức năng của hệ thống cân cơ làm nhiệm vụ nâng đỡ tử cung.
Các yếu tố gây suy yếu cơ vùng chậu dẫn đến sa tử cung bao gồm:
- Chấn thương tại vùng cơ đáy xương chậu, các mô giúp nâng đỡ tử cung hoặc cổ tử cung trong khi sinh, đặc biệt là khi thai phụ sinh con quá to hoặc thời gian chuyển dạ lâu.
- Thai phụ lao động quá sức sau khi sinh, khiến cho các cơ, dây chằng nâng đỡ tử cung bị tổn thương, trong khi các cơ quan này chưa phục hồi hoàn toàn sau khi sinh, dẫn tới thành tử cung bị sa xuống.
- Dị tật bẩm sinh ở tử cung cũng có thể là nguyên nhân sa tử cung, chẳng hạn như tử cung 2 buồng, kích thước cổ và eo tử cung bất thường,…
- Phụ nữ sau sinh bị táo bón hoặc rối loạn đại tiện, dẫn đến tăng áp lực trong ổ bụng và gây ra bệnh.
- Can thiệp y khoa trong khi sinh: bao gồm phẫu thuật nội soi, sinh mổ, bỏ nhau thai bằng tay hoặc sử dụng thuốc oxytocin.
- Lão hóa gây suy yếu cơ vùng chậu
- Giảm estrogen (sau thời kỳ mãn kinh) :Một trong những hormone ngừng hoạt động trong thời kỳ mãn kinh là estrogen. Hormone đặc biệt này giúp giữ cho cơ sàn chậu của bạn khỏe mạnh. Nếu cơ sàn chậu kém săn chắc, yếu, nhão bạn có nguy cơ cao bị sa dạ con.
- Tăng áp lực trong ổ bụng (béo phì, ho mạn tính, khối u vùng chậu, táo bón, cổ trướng, thường xuyên phải nâng đỡ vật nặng…)
Chẩn đoán sa tử cung như thế nào?
Để chẩn đoán sa tử cung, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra vùng chậu để xác định vị trí của tử cung, xem tử cung đã nằm đúng vị trí bình thường hay đã có dấu hiệu sa. Trong khi khám phụ khoa, bác sĩ sẽ sử dụng một mỏ vịt kiểm tra âm đạo và tử cung, giúp phát hiện khối phồng do tử cung sa xuống ống âm đạo.
Khi thăm khám, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn rặn mạnh để đánh giá mức độ tối đa của tình trạng sa tử cung. Kế đến bác sĩ sẽ yêu cầu bạn co thắt cơ vùng chậu giống như động tác nín tiểu để đánh giá sức mạnh của cân cơ vùng chậu. Nếu bạn có tiểu không kiểm soát mức độ nặng, bác sĩ có thể làm thêm một số test để đánh giá thêm chức năng bàng quang của bạn.
Bạn có thể được chỉ định siêu âm hoặc chụp MRI để đánh giá thêm mức độ nặng của bệnh.
Phương pháp nào điều trị sa tử cung?
Tùy từng trường hợp và mức độ nặng, nhẹ, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Cụ thể là:
Các trường hợp bệnh nhẹ: Bệnh không gây ra nhiều triệu chứng và các triệu chứng này không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi, suy nghĩ tích cực, ăn uống cân bằng dưỡng chất, chú ý ăn nhiều rau xanh để chống nguy cơ táo bón và kiểm soát cân nặng, đồng thời kết hợp một số bài tập giúp nâng tử cung theo hướng dẫn của bác sĩ để bệnh nhanh chóng được cải thiện
- Bài tập cơ sàn chậu: Các bài tập đặc biệt, được gọi là Kegel, có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu. Đây có thể là phương pháp điều trị duy nhất cần thiết trong những trường hợp sa tử cung nhẹ. Để thực hiện bài tập Kegel, hãy siết chặt các cơ vùng chậu của bạn như thể bạn đang cố gắng kìm hãm nước tiểu. Giữ chặt cơ trong vài giây rồi thả ra. Lặp lại 10 lần. Bạn có thể thực hiện các bài tập này ở bất kỳ đâu và bất kỳ lúc nào (4-6 lần/ngày).
Nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định thuốc hoặc dùng thêm các thiết bị y khoa để hỗ trợ
- Tập vật lý trị liệu sàn chậu với máy tập sàn chậu chuyên sâu: các phác đồ tập sàn chậu trên máy được cập nhật theo phác đồ hiện có trên thế giới, tập phản hồi sinh học, kích thích điện cơ với đầu dò trong âm đạo, đầu dò trong hậu môn hoặc miếng dán điện cơ quanh vùng hậu môn giúp điều trị chuyên biệt thể loại bệnh sàn chậu thuộc đường tiểu, đường sinh dục hay đường hậu môn.
- Đặt vòng nâng tử cung (Pessary) trong âm đạo: Dụng cụ đặt vào âm đạo là một thiết bị vừa vặn bên trong âm đạo của bạn để giữ tử cung ở đúng vị trí. Vòng nâng tử cung được sử dụng để điều trị bệnh ở mức độ trung bình đến nặng, có thể là một lựa chọn điều trị tạm thời hoặc vĩnh viễn tùy mức độ thích hợp, chấp nhận của từng người.
Bác sĩ sẽ thăm khám sàn chậu kỹ lưỡng để chỉ định loại vòng và kích thước vòng nâng phù hợp cho bạn, bạn sẽ học cách sử dụng (đặt vào, tháo ra và vệ sinh) để giúp giảm bớt các triệu chứng của bạn. Bác sĩ cũng sẽ tư vấn cho bạn vòng nâng tử cung phù hợp nếu còn quan hệ tình dục. Thuốc nội tiết tố nữ đặt âm đạo thường được sử dụng trong 1 đến 2 tuần đầu mới đặt vòng nâng tử cung để tăng tính chịu đựng và giảm kích ứng đè ép lên mô âm đạo, xói mòn, chảy máu âm đạo.
- Liệu pháp thay thế Estrogen: Liệu pháp thay thế estrogen có thể giúp làm chậm sự suy yếu của các cơ vùng chậu và mô liên kết hỗ trợ tử cung. Có một số tác dụng phụ, chẳng hạn như tăng nguy cơ đông máu, bệnh túi mật và ung thư vú. Bạn cần tham vấn ý kiến bác sĩ để có liệu pháp thay thế estrogen phù hợp hoặc ngưng sử dụng. Tái khám mỗi 03 – 06 tháng nếu dùng nội tiết thay thế.
Phẫu thuật
- Cắt tử cung và sửa chữa sa cổ tử cung: Bệnh có thể được điều trị theo phương pháp cổ điển là cắt tử cung. Cắt tử cung được áp dụng trong những trường hợp sa tử cung nặng nhất với hầu hết các phẫu thuật được thực hiện là cắt toàn bộ tử cung hoặc bán phần (cắt một phần tử cung nhưng không cắt cổ tử cung). Bác sĩ sẽ quyết định phương pháp cắt tử cung nào phù hợp với tình trạng cụ thể của bạn.
Bên cạnh đó, bất cứ phần nào của thành âm đạo, niệu đạo, bàng quang hoặc trực tràng đều có thể được phẫu thuật cùng một lúc. Cắt tử cung là một cuộc phẫu thuật lớn, và cắt bỏ tử cung có nghĩa là không thể mang thai được nữa.
- Treo tử cung qua nội soi ổ bụng, mở bụng hở hoặc ngả âm đạo: phẫu thuật được sử dụng để thực hiện treo tử cung, phục hồi sự nâng đỡ tử cung và cấu trúc của sàn chậu. Bác sĩ có thể sử dụng mảnh ghép tổng hợp không tan (tồn tại suốt đời sau khi đặt vào cơ thể) để thay thế các cấu trúc cân, mạc, dây chằng bị hư hại của chính bạn.
Các phẫu thuật phục hồi sàn chậu kỹ thuật cao, tiên tiến này, hiện nay được ứng dụng rộng rãi trên khắp thế giới vì đây là phẫu thuật xâm lấn tối thiểu và hiệu quả để điều trị sa cổ tử cung.
Biện pháp phòng ngừa sa tử cung sau sinh
Sa tử cung không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nguy hiểm, ảnh hưởng đến lần mang thai tiếp theo nên cách tốt nhất là phòng ngừa từ đầu.
- Sau sinh, sản phụ cần dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, không làm việc quá sức, lao động mạnh hay nâng vác vật nặng.
- Đi lại, vận động nhẹ nhàng giúp hồi phục sức khỏe, ngăn ngừa táo bón sau sinh để tránh áp lực lên vùng chậu.
- Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng giúp hồi phục sức khỏe, nên ăn nhiều trái cây, rau xanh, bổ sung chất xơ để giúp tiêu hóa dễ dàng, hạn chế táo bón.
- Uống nhiều nước để hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời tăng cường tiết sữa mẹ cho con bú.
- Giữ ấm cho sản phụ, ngăn ngừa ho, cảm lạnh vì ho gây áp lực lên vùng chậu có thể dẫn đến sa tử cung.
Sa tử cung có điều trị được bằng đông y không?
Theo Đông y, sa tử cung được mô tả trong phạm vi chứng “Tỳ hư hạ hãm” hay âm đỉnh, âm thoát,…Nguyên nhân có thể do:
- Tình trạng cơ thể hư nhược, khí huyết sau khi sinh chưa hồi phục lại gắng gượng dùng sức lao động dẫn tới tình trạng khí hư hạ hãm tử cung không thể tự co lên được.
- Tạng Tỳ chủ về cơ nhục và tứ chi, nên khi Tỳ khí hư sẽ gây ra các chứng sa, trong đó có sa tử cung.
- Ngoài ra, tình trạng nhiễm trùng, thấp nhiệt cũng có thể gây nên chứng này
Tùy vào nguyên nhân và triệu chứng mà bệnh nhân có thể được chỉ định các bài thuốc cũng như phương huyệt khác nhau.
Một số bài thuốc thường được dùng như: Bổ trung ích khí thang, Thập toàn đại bổ, Long đởm ta can thang…
Các huyệt hay được sử dụng như: Bách hội, Quan nguyên, Khí hải, Thái khê, Tam âm giao, Túc tam lý, Trung quản, Trung cực, Đới mạch…
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.
Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC