Thoái hóa khớp gối-triệu chứng và cách điều trị

thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là gì?

Đầu gối là một trong những khớp lớn nhất và phức tạp nhất trên cơ thể. Đầu gối nối xương đùi với xương ống chân (xương chày). Xương mác (nằm ngoài cẳng chân, chia sẻ bớt gánh nặng cho xương chày) và xương bánh chè là những xương khác góp phần tạo nên khớp gối

Gân kết nối xương đầu gối với cơ chân, giúp khớp gối cử động linh hoạt. Trong khi đó, các dây chằng xung quanh xương đầu gối có nhiệm vụ tạo sự ổn định cho đầu gối.

Hai miếng sụn hình chữ C (gọi là sụn chêm giữa và sụn bên) đóng vai trò giảm xóc giữa xương đùi và xương chày. Còn bao hoạt dịch – túi chứa đầy chất lỏng – giúp đầu gối cử động trơn tru.

Thoái hóa khớp gối (còn gọi là thoái hóa sụn khớp gối) là hiện tượng lớp đệm tự nhiên giữa các khớp (sụn) bị mài mòn. Khi tình trạng này xảy ra, xương của các khớp cọ xát với nhau mạnh hơn dẫn đến trạng thái đau, sưng, cứng, giảm khả năng di chuyển và đôi khi hình thành các gai xương ở vùng đầu gối

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối

Theo nghiên cứu, có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng thoái hóa khớp gối:

  • Do tuổi tác: Hầu hết các trường hợp mắc bệnh thoái hóa khớp gối đều là do tuổi tác cao gây lão hóa hệ xương khớp. Tuổi càng cao thì quá trình tạo ra sụn càng suy giảm và mất đi khả năng tái tạo sụn.
  • Giới tính: Theo một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, phụ nữ trên 55 tuổi có xu hướng mắc các bệnh về khớp nhiều hơn nam giới. Lý do là bởi thói quen hoặc sở thích đi giày cao gót gây ảnh hưởng trực tiếp lên sụn khiến cho dây chằng trước gối yếu đi, dẫn đến việc lão hóa diễn biến nhanh chóng gây thoái hóa khớp gối.
  • Thừa cân, béo phì: Thừa cân tạo áp lực nặng lên 2 gối dẫn đến dễ hao mòn sụn. Theo nghiên cứu, chỉ cần giảm 5kg sẽ giảm nguy cơ viêm khớp và thoái hóa 1 nửa.
  • Chấn thương hoặc tai nạn: Nếu trong quá trình chơi thể thao hoặc làm việc nặng nhọc bị gãy xương bánh chè hoặc đứt dây chằng… sẽ làm sụn bị tổn thương. Theo thời gian, dần dần sẽ thoái hóa các trục khớp.
  • Lười vận động: Ít hoặc không thường xuyên tập thể dục sẽ khiến cơ bị lỏng lẻo, các khớp thiếu linh hoạt. Nếu thường xuyên luyện tập có thể giảm đến 30% nguy cơ mắc chứng thoái hóa khớp gối.
  • Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Việc uống các chất kích thích như bia rượu, cà phê vào người có thể khiến sụn khớp bị hủy hoại.

Triệu chứng cho thấy khớp gối bị thoái hóa

Thoái hóa khớp gối có 4 giai đoạn, mỗi giai đoạn đặc trưng bằng các triệu chứng và dấu hiệu khác nhau

  • Giai đoạn 1

Sụn khớp gối bị thoái hóa giai đoạn 1 thường không có biểu hiện rõ ràng. Người bệnh sẽ không cảm thấy đau hoặc khó chịu do sự mài mòn xảy ra giữa các thành phần của khớp là không đáng kể.

  • Giai đoạn 2

Đây được coi là giai đoạn nhẹ của thoái hóa khớp gối. Lúc này, chụp X-quang khớp gối sẽ thấy không gian giữa các xương chưa bị thu hẹp, và các xương không bị cọ xát với nhau. Đồng thời, chất lỏng hoạt dịch được duy trì đủ để khớp vận động bình thường.

Tuy nhiên, đây là thời kỳ mà người bệnh có thể bắt gặp các triệu chứng đầu tiên: đau sau một ngày dài đi bộ hoặc chạy, cứng khớp nhiều hơn khi không cử động trong vài giờ hoặc đau khi quỳ/cúi.

  • Giai đoạn 3

Giai đoạn 3 của thoái hóa khớp được phân loại là “thoái hóa khớp mức độ trung bình”. Trong giai đoạn này, sụn giữa các xương có dấu hiệu tổn thương rõ ràng, và không gian giữa các xương bắt đầu thu hẹp lại.

Những người bị thoái hóa khớp gối giai đoạn 3 có khả năng bị đau thường xuyên khi đi bộ, chạy, cúi, quỳ. Họ cũng có thể bị cứng khớp sau khi ngồi trong thời gian dài hoặc thức dậy vào buổi sáng. Trong khi đó, hiện tượng sưng khớp sẽ xuất hiện nếu người bệnh cử động liên tục trong thời gian dài.

  • Giai đoạn 4

Giai đoạn 4 thoái hóa khớp được coi là “nghiêm trọng”. Khi bệnh đã tiến triển đến thời kỳ này, bệnh nhân sẽ cảm thấy rất đau và khó chịu mỗi khi đi bộ hoặc cử động khớp.

Đó là do không gian giữa các xương bị giảm đáng kể – sụn hầu như không còn nguyên vẹn, khiến khớp bị cứng và đôi lúc trở nên bất động. Lượng chất lỏng hoạt dịch cũng ít đi và không còn đảm nhận được nhiệm vụ giảm ma sát giữa các bộ phận chuyển động của khớp.

thoái hóa khớp gối

Biến chứng nguy hiểm của thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối mang lại những cơn đau mạn tính gây khó chịu cho người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, các biến chứng do thoái hóa khớp gối sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống và sức khỏe của người bệnh, làm suy giảm chức năng vận động:

  • Cứng khớp
  • Hạn chế vận động, đi lại khó khăn, thậm chí phải sử dụng nạng.
  • Biến dạng khớp gối, chi dưới bị cong, vẹo vào trong hoặc ra ngoài.
  • Teo cơ.
  • Chứng vôi hóa sụn khớp.
  • Bại liệt, tàn phế, phải dùng đến xe đẩy hoặc ngồi xe lăn để hỗ trợ đi lại.

Ngoài ra, thoái hóa khớp gối cũng có thể dẫn đến các vấn đề về lo âu và trầm cảm, ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống người bệnh:

  • Rối loạn giấc ngủ
  • Giảm năng suất làm việc
  • Tăng cân, ít tập thể dục dẫn đến tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, gout.

Thoái hóa khớp gối được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán thoái hóa khớp gối, có thể sử dụng các biện pháp sau:

  • Căn cứ diễn biến của bệnh để thăm khám khớp gối và thăm khám toàn thân.
  • Sau đó, trên cơ sở tình trạng bệnh để chỉ định một số xét nghiệm như: Chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI).
  • Trong trường hợp sưng khớp, bác sĩ sẽ siêu âm khớp, nếu có đủ điều kiện vô trùng tuyệt đối, có thể chọc hút thăm dò…

Thoái hóa khớp gối được điều trị như thế nào?

Mục tiêu chính của điều trị thoái hóa khớp gối là giảm đau và phục hồi khả năng vận động cho người bệnh. Quá trình điều trị là sự kết hợp của những liệu pháp sau:

  • Giảm cân

Giảm cân đồng nghĩa với giảm tải trọng cho khớp gối. Việc làm này sẽ giúp cải thiện đáng kể tình trạng đau đầu gối do viêm xương khớp.

  • Tập thể dục đều đặn

Việc thường xuyên thực hiện các bài tập thoái hóa khớp gối có thể hỗ trợ tăng cường độ linh hoạt cho các cơ xung quanh đầu gối, đồng thời giúp khớp ổn định hơn và giảm đau.

  • Sử dụng thuốc giảm đau và thuốc chống viêm

Các loại thuốc không kê đơn như acetaminophen, ibuprofen, naproxen natri… chỉ nên dùng trong tối đa 10 ngày. Sử dụng chúng lâu hơn sẽ làm tăng nguy cơ gặp phải tác dụng phụ. Nếu sau 10 ngày mà thuốc không có tác dụng, bác sĩ có thể kê cho bạn thuốc chống viêm theo toa.

  • Tiêm corticosteroid hoặc axit hyaluronic vào đầu gối

Steroid là loại thuốc giảm đau và chống viêm mạnh. Trong khi đó, axit hyaluronic hoạt động như một loại chất lỏng bôi trơn cho khớp.

  • Các liệu pháp thay thế

Một số liệu pháp thay thế có thể hiệu quả đối với tình trạng thoái hóa khớp gối giai đoạn nhẹ hoặc trung bình. Các liệu pháp này bao gồm kem bôi có capsaicin, châm cứu hoặc chất bổ sung (glucosamine, chondroitin…).

  • Vật lý trị liệu

Nếu tình trạng thoái hóa khớp gối khiến bạn gặp khó khăn trong sinh hoạt, các bài tập vật lý trị liệu sẽ rất hữu ích. Chuyên gia sẽ hướng dẫn bạn cách tăng cường cơ bắp và tăng tính linh hoạt cho khớp. Ngoài ra, họ cũng chỉ bạn cách thực hiện các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như làm việc nhà, sao cho ít gây đau khớp nhất.

  • Phẫu thuật

Khi mọi phương pháp điều trị trên đều không đem lại hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định bạn phẫu thuật. Những phương pháp phẫu thuật phổ biến để điều trị thoái hóa khớp gối là:

    • Nội soi khớp

Bác sĩ rạch một vết mổ nhỏ, sau đó sử dụng máy nội soi khớp và các dụng cụ nhỏ để loại bỏ sụn bị hư hỏng, sửa chữa dây chằng lỏng lẻo, làm sạch bề mặt xương. Phương pháp này thường được áp dụng cho bệnh nhân dưới 55 tuổi.

    • Phẫu thuật cắt xương

Đây là thủ thuật nhằm mục đích thay đổi hình dạng của xương, từ đó làm cho khớp gối có sự liên kết chặt chẽ hơn. Nhược điểm của nó là không điều trị được thoái hóa khớp gối triệt để. Người bệnh có thể phải thực hiện các cuộc phẫu thuật khác sau này.

  • Phẫu thuật thay khớp hoặc tạo hình khớp

Đây là thủ thuật trong đó khớp được thay thế bằng các bộ phận nhân tạo làm từ kim loại hoặc nhựa. Tùy mức độ thương tổn, bác sĩ sẽ chỉ định thay một hoặc cả hai bên đầu gối. Phẫu thuật thay khớp thường dành cho những người trên 50 tuổi bị thoái hóa khớp gối nặng. Hầu hết các khớp nối mới sẽ có tuổi thọ trên 20 năm.

Cách phòng ngừa thoái hóa khớp gối

Một số biện pháp phòng tránh thoái hóa khớp gối  bạn có thể thực hiện là:

  • Duy trì cân nặng hợp lý (BMI < 23): Trọng lượng cơ thể dư thừa sẽ gây thêm áp lực lên đầu gối, góp phần làm mòn sụn.
    Kiểm soát lượng đường trong máu: Lượng glucose cao có thể ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của sụn, tăng nguy cơ viêm và mất sụn.
  • Tập thể dục thường xuyên: Vận động với cường độ vừa phải (30 phút/ngày, 5 ngày/tuần) sẽ giúp các khớp dẻo dai, tăng cường các cơ hỗ trợ đầu gối và giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý mạn tính.
  • Giảm nguy cơ chấn thương: bằng cách không mang vác vật nặng, chơi thể thao đúng kỹ thuật, mang giày vừa vặn và sử dụng đồ bảo hộ trong lúc tập luyện.
  • Tránh hoạt động quá sức: Khi bạn cảm thấy mệt mỏi, hãy nghỉ ngơi. Cố gắng làm việc hoặc vận động quá sức chỉ khiến xương khớp thêm áp lực và dễ bị thương tổn.
  • Duy trì lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng để giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe, bao gồm cả viêm khớp

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học nên ăn gì, kiêng gì sẽ cải thiện được tình trạng thoái hóa khớp gối, đó là:

    • Những thực phẩm nên lựa chọn: Ăn các loại cá như thu, ngừ, hồi, trích chứa nhiều acid béo omega-3. Các loại thịt heo, thịt gia cầm được nuôi hữu cơ. Bổ sung các loại ngũ cốc, đậu nành, rau xanh. Ăn các loại trái cây cam chứa nhiều men kháng viêm và vitamin C như đu đủ, dứa, chanh, cam.
    • Sử dụng và chế biến thức ăn hằng ngày bằng dầu, bơ thực vật, dầu dừa, dầu ôliu nguyên chất, các loại hạt. Dùng thực phẩm chức năng bổ sung: Glucosamine, chondroitin – ức chế enzyme gây thoái hóa sụn. MSM hỗ trợ giảm đau, kháng viêm, kết hợp cùng Glucosamine tạo nên collagen, giúp duy trì tính đàn hồi của khớp.
    • Những thực phẩm nên kiêng: Nên kiêng thịt đỏ như bò, cừu, thịt lợn, dê. Hạn chế đồ chiên rán, nướng, các loại thực phẩm làm gia tăng tình trạng viêm khớp. Không nên ăn mặn, ăn nhiều đồ ngọt, uống rượu bia…

Châm cứu có điều trị đau khớp gối được không?

châm cứu điều trị thoái hóa khớp gối

Theo Tổ chức Y tế thế giới WHO có 28 tình trạng bệnh lý mà châm cứu đã được chứng minh là một phương pháp điều trị hiệu quả thông qua các thử nghiệm lâm sàng. Cơ chế tác dụng của châm cứu giúp giảm đau, giảm viêm, tăng lưu thông tuần hoàn đến các nhóm cơ nhằm tăng cường sức mạnh cho cơ.

Trong đó giảm đau, châm cứu chữa bệnh này giúp tiết ra những hoạt chất tương tự như nhóm thuốc opioid, kích thích cơ thể tiết endorphin một cách tự nhiên; đồng thời, kích thích châm kim là một tín hiệu giúp các cơ đang căng cứng được thư giãn. Chính hoạt động này trong cơ thể là cơ chế kéo dài hiệu quả giảm đau của châm cứu.

Theo YHCT, châm cứu giúp loại trừ tà khí, hành khí hoạt huyết thông kinh lạc giúp giảm sưng đau khớp, giảm hạn chế vận động. Châm và cứu giúp bổ can thận hư, bổ gân xương (châm cứu bổ các huyệt Can du, Thận du, Dương lăng tuyền, Tuyệt cốt…) giúp điều trị căn nguyên và ngăn ngừa bệnh tái phát.

Cách châm cứu điều trị đau khớp gối

  • Chống chỉ định
    • Cơ thể suy yếu, người có sức đề kháng kém, phụ nữ có thai.
    • Không châm vào những vùng huyệt đang viêm nhiễm, vết lở loét ngoài da.
    • Tình trạng viêm sốt toàn thân, viêm khớp nhiễm trùng.
  • Cách châm

Thường hào châm, điện châm. Tùy tình trạng có thể thêm các phương pháp khác như cứu ngải, nhĩ châm,…

Các huyệt tại chỗ như: Độc tỵ, Tất nhãn, Túc tam lý, Dương lăng tuyền, Âm lăng tuyền, Hạc đỉnh, Huyết hải, Lương khâu,…

Ngoài ra, tùy vào từng thể bệnh theo Y học cổ truyền mà thầy thuốc có công thức huyệt gia giảm nhằm mục đích bổ trợ các cơ quan trong cơ thể hoạt động trở lại bình thường.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.