Tay chân lạnh_ nguyên nhân và cách điều trị

Tay chân lạnh thường xảy vào ban đêm hay khi thời tiết lạnh

Tay và chân chúng ta có những mạch máu nhỏ và dây thần kinh li ti ở phía xa như ngón tay và ngón chân. Lúc bình thường đi đứng, tim bơm máu đi khắp cơ thể, kể cả những mạch máu nhỏ ở thật xa tim. Vận động đi đứng co bóp các tĩnh mạch và động mạch, giúp đẩy máu đi xa và thường xuyên hơn.

Về ban đêm, khi nhiệt độ cơ thể giảm xuống khi chúng ta nằm nghỉ ngơi, các mạch máu nhỏ này co lại, khiến cho máu đến chân và tay ít đi, gây ra cảm giác tay chân lạnh. Với người ốm, ít mỡ, thì tay chân càng dễ bị lạnh tay chân do ít có mỡ cách nhiệt và giữ nhiệt khi đêm xuống hay ở xứ lạnh.

Đó là lý do tay chân lạnh với người bình thường, ngoài ra tay chân lạnh còn có thể do nhiều bệnh lý khác.

Nguyên nhân dẫn đến chứng tay chân lạnh

Tay chân lạnh không liên quan đến thời tiết môi trường xung quanh được xem là một dấu hiệu cảnh báo về tình trạng sức khỏe bất thường của cơ thể. Do đó những người hay bị tay chân lạnh tuyệt đối không được quá chủ quan với tình trạng này. Vậy bị tay chân lạnh phải làm sao? Trước hết chúng ta cần tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:

  • Hệ tuần hoàn trong cơ thể có vấn đề

Trong đó có thể bao gồm việc tim hoạt động kém hiệu quả. Hệ tuần hoàn suy yếu khiến quá trình lưu thông máu không ổn định sẽ khiến lượng máu đưa đến chân tay không đầy đủ và dẫn đến tình trạng tay chân lạnh

Nhìn chung, bất kỳ bệnh nào làm ảnh hưởng đến mạch máu ở phía xa bàn tay bàn chân hay các dân thần kinh đều có thể dẫn đến cảm giác tay chân lạnh hay bị tê tê.

Các bệnh về mạch máu như cao huyết áp, xơ vữa động mạch, suy giãn tĩnh mạch khiến cho bên trong thành mạch mạch máu nhỏ lại do bị đóng bợn hay xơ cứng, khiến dòng chảy máu qua mạch khó khăn hơn, dẫn đến dễ bị lạnh tay chân hơn.

Bệnh về tim như suy tim hay hở van tim khiến việc bơm máu đến những nơi xa xôi thiếu hiệu quả. Các bệnh về thận khiến chân sưng bị ứ nước, làm máu khó lưu thông cũng có thể dẫn đến lạnh tay chân. Bệnh cục máu đông trong mạch máu khiến một phần tay hay chân thiếu máu cung cấp, cũng có thể khiến tay chân bị lạnh.

  • Ăn uống thiếu chất dinh dưỡng, thiếu máu

thiếu máu gây tay chân lạnh

Chế độ ăn kiêng khắt khe, thiếu i – ốt, bị đói thường xuyên, dinh dưỡng không đảm bảo,… ảnh hưởng rất lớn đến việc sản xuất các tế bào hồng cầu. Thường xuyên để cơ thể rơi vào những tình trạng này sẽ bị thiếu sắt, thiếu máu.

Thiếu máu được xem là một trong những nguyên nhân dẫn đến chứng tay chân lạnh khi số lượng hồng cầu hạ thấp so với nhu cầu cơ thể. Bên cạnh những triệu chứng của thiếu máu thông thường, bệnh nhân sẽ có biểu hiện tay chân lạnh dù cho thời tiết nóng hay lạnh

  • Thiếu vitamin B12

Thiếu vitamin B12 có thể dẫn đến một số triệu chứng thần kinh bao gồm cả cảm giác buốt lạnh ở bàn tay hoặc bàn chân. Vitamin B12 có nhiều trong các nguồn thực phẩm tự nhiên như thịt, các sản phẩm từ sữa. Chúng có tác dụng duy trì sức khỏe các tế bào hồng cầu. Các triệu chứng khác của thiếu vitamin B12 bao gồm: mệt mỏi, thiếu máu, da nhợt nhạt thiếu sức sống, cảm giác hụt hơi, loét miệng, rối loạn nhận thức…

  • Huyết áp thấp

Rất nhiều người bị huyết áp thấp hay gặp phải tình trạng lạnh bàn tay, bàn chân. Nguyên nhân của tình trạng này là do máu tập trung chủ yếu vào phần thân nên lưu lượng máu đến đầu ngón kém và chân, tay bị lạnh.

  • Các bệnh về thần kinh mạch máu hay thần kinh ngoại biên

Bệnh thần kinh ngoại biên dùng để chỉ mọi tình trạng gây tổn thương dây thần kinh ở hệ thần kinh ngoại biên. Hệ thần kinh ngoại biên bao gồm tất cả các dây thần kinh trong cơ thể ngoại trừ những dây thần kinh ở não và tủy sống. Nó chịu trách nhiệm gửi tín hiệu từ não và tủy sống đến phần còn lại của cơ thể.

Các bệnh về thần kinh mạch máu hay thần kinh ngoại biên như tiểu đường khiến cho các dây thần kinh bị tổn thương, lâu dài khiến cho việc truyền dẫn tín hiệu bị giảm hay gián đoạn. Bệnh nhân bệnh tiểu đường không kiểm soát có thể cảm giác tay chân bị lạnh hoặc bị tê tê như kim chích do dây thần kinh bị tổn thương.

Các bệnh khác về thần kinh như giời leo hay các bệnh về hệ thần kinh cột sống cũng có thể dẫn đến cảm giác lạnh kèm theo triệu chứng thần kinh.

  • Hút thuốc lá

Khói thuốc lá có thể khiến các mạch máu của cơ thể tổn thương, thành mạch bị thu hẹp và góp phần làm nghiêm trọng hơn tình trạng tay chân lạnh. Theo thời gian, các mạch máu hư hại có thể khiến tim khó bơm máu đến các cơ quan trên cơ thể, đặc biệt là những bộ phận ở xa như ngón chân hoặc ngón tay

  • Suy giáp

Suy giáp là một bệnh tuyến giáp phổ biến xảy ra khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone, làm chậm nhiều quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Suy giáp có thể xảy ra do bệnh tự miễn, đang điều trị cường giáp hoặc khi tuyến yên giảm hoạt động.

Suy giáp gây ảnh hưởng lớn đến nhịp tim, thân nhiệt và quá trình tuần hoàn máu. Dấu hiệu dễ thấy nhất là chân tay lạnh. Nghiêm trọng hơn, bệnh khiến cơ thể mệt mỏi và gặp một số vấn đề về trí nhớ

Các triệu chứng có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng có thể bao gồm: Mệt mỏi; Nhạy cảm với lạnh; Mặt sưng húp; Tăng cân; Táo bón; Mạch chậm; Tay ngứa ran; Chuột rút cơ.

  • Hội chứng Raynaud’s

Hội chứng Raynaud’s, thường liên quan đến bệnh tự miễn viêm mạch máu hay bệnh xơ bì cứng , do hệ miễn dịch tấn công vào mạch máu hay mô liên kết dẫn đến mạch máu bị co lại, dày, và giảm khả năng dẫn máu.

Bệnh nhân của hội chứng này dễ bị lạnh tay chân, nhất là tay dễ đổi màu từ hồng sang xanh tím tái khi tiếp xúc với nhiệt độ lạnh. Ở bàn chân, các triệu chứng có thể bao gồm: Ngón chân chuyển sang màu trắng, xanh hoặc đỏ; Không thoải mái; Cảm giác kim châm; Tê; Cảm giác lạnh bàn chân.

Các triệu chứng này thường đến và đi. Trong một số trường hợp, bệnh Raynaud là triệu chứng của một bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp.

Các rối loạn khác có thể gây ra Raynaud thứ phát bao gồm: Xơ vữa động mạch; Bệnh Buerger: Viêm các mạch máu vừa và nhỏ của bàn tay và bàn chân; Hội chứng Sjögren: Một bệnh tự miễn dịch gây đau khớp, khô miệng, khô mắt và các triệu chứng khác; Bệnh tuyến giáp; Tăng áp động mạch phổi…

  • Một số nguyên nhân khác
    • Sự thay đổi hormone, đặc biệt là các hormone sinh sản, cũng có thể dẫn đến chứng tay chân lạnh. Chính vì vậy mà tình trạng này hay gặp ở nữ hơn nam giới. Cơ thể phụ nữ vào chu kỳ hành kinh do mất đi một lượng máu tương đối nhiều khiến thân nhiệt cơ thể giảm đi đôi chút, trong đó bao gồm nhiệt độ tay chân;
    • Tâm lý lo lắng và căng thẳng quá độ: Căng thẳng hay lo lắng cao độ cũng là nguyên nhân khiến tay chân lạnh. Khi lo âu, cơ thể sẽ tiết ra hormone adrenaline. Ngoài việc chuyển cơ thể sang chế độ “chiến đấu hoặc bỏ chạy”, adrenaline còn khiến máu bị kéo ra khỏi các bộ phận cơ thể ít quan trọng hơn, như tay và chân, để bảo vệ các cơ quan chính. Điều này có thể khiến bàn tay và bàn chân bị lạnh.
    • Nhiễm trùng do vi khuẩn, virus và sốt
    • Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa chứng khó tiêu mạn tính với bàn tay, bàn chân lạnh
    • Một số vấn đề sức khỏe như tăng huyết áp, đau bụng kinh (ở phụ nữ) cũng có thể dẫn đến chứng bàn chân và bàn tay lạnh.
    • Trẻ em mất nhiệt nhanh hơn khi trời lạnh do diện tích bề mặt cơ thể lớn hơn nhiều so với cân nặng, lớp mỡ dưới da cũng không đảm bảo chức năng cách nhiệt
    • Người cao tuổi mất khả năng điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Các mạch máu đặc biệt là ở đầu các chi khó co lại hơn trong điều kiện thời tiết lạnh dẫn đến tình trạng mất nhiệt.

Tay chân lạnh được chẩn đoán như thế nào?

Bác sĩ sẽ dựa vào bệnh sử, thăm khám kiểm tra mạch máu vùng chân và tay. Thường mạch máu ở cổ chân và vùng chân có mạch yếu có thể là dấu hiệu của bệnh về mạch máu hay xơ vữa động mạch.

Bác sĩ có thể sẽ đo chỉ số ABI (Ankle Brachial Index) so sánh huyết áp giữa tay và chân. Thường hay huyết áp này giống nhau nên tỉ lệ bình thường là 1-1.4. Với tỉ lệ trên 1 bệnh nhân có thể bị xơ cứng mạch máu ở chi trên (tay). Với chỉ số ABI nhỏ hơn 1 gợi ý các bệnh về mạch máu chi dưới như bệnh xơ vữa động mạch chi dưới hay các bệnh khác làm nghẽn hay hẹp động mạch.

Chỉ  số ABI ( 0.4-0.7) thấp còn tăng rủi ro các bệnh nguy hiểm khác như đột quỵ, tim mạch, và bệnh thận. Vì vậy, khi bệnh nhân bị tay chân lạnh, bác sĩ sẽ tìm hiểu thêm các bệnh nguy hiểm khác để chữa trị.

Bác sĩ còn có thể cho quý vị siêu âm động mạch và tĩnh mạch để tìm ra các bệnh lý về cục máu đông hay xơ vữa động mạch. Một số trường hợp, bác sĩ sẽ cho quý vị xét nghiệm angiography (chụp động mạch có cản quang) để tìm ra chỗ bị nghẽn và tìm cách can thiệp nếu cần.

Bác sĩ sẽ xét nghiệm máu và các xét nghiệm tổng hợp khác để truy tìm các bệnh liên quan đến nhiễm trùng, mạch máu.

Điều trị chứng tay chân lạnh bằng cách nào?

Chữa trị chứng tay chân lạnh bắt đầu từ việc tìm ra lý do chính kèm theo vật lý trị liệu và thể dục để cải thiện dòng chảy của máu đến tay chân. Nếu lý do là các bệnh về mạch máu như cao huyết áp hay xơ vữa động mạch thì chữa cao huyết áp, giảm mỡ, và tập thể dục. Lạnh tay chân do tiểu đường thì bác sĩ sẽ nhắm vào chữa triệu tiểu đường kèm theo vật lý trị liệu.

Giảm cân và chữa các bệnh nền khác như thận, hút thuốc, hay đau nhức khớp cũng giúp cải thiện triệu chứng tay chân lạnh

Bác sĩ cũng có thể cho uống các thuốc cải thiện hay ngăn ngừ mạch máu như thuốc kháng đông máu, Beta Blocker giảm nhịp tim, hay Cilostazol để thư giãn mạch máu, giúp cải thiện dòng chảy.

Cách chữa tay chân lạnh theo Đông y?

Theo Y học cổ truyền, tay chân lạnh tương ứng với chứng “chi quyết” là do khí huyết nghẽn tắc, dương khí suy giảm hay do dương khí uất ở bên trong mà không đưa ra đến các đầu chi để ôn ấm mà sinh ra. Vì vậy tùy theo nguyên nhân bệnh mà bồi dương khí, khai uất nhiệt hay hành khí hoạt huyết để khí huyết lưu thông tới giúp giữ ấm đầu các ngón tay ngón chân.

Các phương pháp điều trị tay chân lạnh theo y học cổ truyền

đông y điều trị tay chân lạnh

Phương pháp dùng thuốc

Tùy theo triệu chứng, tình trạng và nguyên nhân gây ra chứng tay chân lạnh mà thầy thuốc sẽ sử dụng các bài thuốc khác nhau

Ví dụ như bài Thập toàn đại bổ gia giảm bao gồm các thành phần là nhân sâm, bạch truật, phục linh, thục địa, đương quy, xuyên khung, hoàng kỳ, chích thảo, nhục quế, càn khương…  với công dụng đại bổ khí huyết. Bài thuốc này thích hợp với người thường xuyên bị tay chân lạnh đồng mắc các bệnh như đái tháo đường, huyết áp thấp, ốm lâu ngày…

với những bệnh nhân thường xuyên lạnh tay kèm da xanh mét hoặc vàng úa, ăn uống kém, tiêu lỏng lâu ngày do tỳ vị khí hư có thể sử dụng bài thuốc Tứ quân tử thang gia giảm bao gồm các thành phần nhân sâm, bạch truật, phục linh, cam thảo, càn khương. Bệnh nhân có thể sắc hoặc tán thành bột uống với tác dụng ích khí, kiện tỳ, dưỡng vị… Bài thuốc này rất tốt cho người tay chân lạnh kèm tỳ vị dương khí yếu

Châm cứu

Bên cạnh biện pháp dùng thuốc thì những phương pháp không dùng thuốc như châm cứu, xoa bóp bấm huyệt… cũng thường được sử dụng để điều trị chứng tay chân lạnh

Một số huyệt thường được sử dụng như: Quan nguyên, Khí hải, Thận du, Mệnh môn, Dũng tuyền, Túc tam lý…

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.


PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMClogo

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.