Tăng men gan là gì?
Gan là tạng lớn nhất trong cơ thể, đảm nhiệm nhiều chức năng khác nhau. Các chất dinh dưỡng sau khi được hấp thu sẽ đưa về gan để thanh lọc, chuyển hóa chất dinh dưỡng, đào thải độc tố ra khỏi cơ thể.
Men gan bản chất là các enzyme xúc tác thực hiện các phản ứng sinh hóa tại gan, giúp gan đảm nhiệm chức năng chuyển hóa các chất.
Men gan gồm 4 loại chính là:
-
Phosphatase kiềm, kí hiệu là ALP, được tìm thấy ở các vi-ti mật quản và xoang mạch gan trong đơn vị cấu trúc cơ bản gan bình thường ở mức 30 – 115 U/L với cả nam và nữ.
-
Aspartate transaminase, kí hiệu là AST hoặc SGOT, bình thường ở mức thấp hơn 40 U/L.
-
Gamma – glutamyl transpeptidase, kí hiệu là GGT, bình thường ở mức dưới 60 U/L với nam và 7 – 32 U/L với nữ.
-
Alanine transaminase, kí hiệu là ALT hoặc SGPT, bình thường thấp hơn 37 U/L với nữ và 40 U/L với nam.
Bình thường khi các tế bào chết đi do quá trình lão hóa từ đó một lượng men gan sẽ phóng thích vào máu ở nồng độ dưới 35 UI/L.
Nếu chỉ số men gan của bạn vượt quá những mốc số bên trên thì nghĩa là do một nguyên nhân nào đó dẫn đến sự phá hủy tế bào gan nhiều hơn làm cho nồng độ men gan trong máu tăng cao. Tuy nhiên, tùy vào mức độ và loại men gan nào tăng mà người bệnh có thể phải đối mặt với những nguy cơ sức khỏe khác nhau.
Nguyên nhân tăng men gan
Có nhiều lý do khiến nồng độ men gan thay đổi. Một số nguyên nhân là tạm thời và sẽ tự giải quyết. Một số nguyên nhân khác sẽ nghiêm trọng hơn và cần được điều trị y tế.
Sau đây là một số nguyên nhân thường gặp làm tăng men gan:
Gan nhiễm mỡ không do rượu
Gan nhiễm mỡ không chỉ xảy ra ở những người hay uống rượu, bia. Bệnh còn có nhiều khả năng xuất hiện ở những người không hoặc ít sử dụng đồ uống có cồn.
Gan nhiễm mỡ không do rượu là một trong những nguyên nhân gây tăng men gan phổ biến. Bên cạnh đó, tình trạng này cũng có thể khiến bạn mắc phải các bệnh lý khác như béo phì, tiểu đường tuýp 2…
Bệnh lý gan do sử dụng bia rượu
Uống nhiều rượu bia và thức uống có cồn là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các bệnh lý về gan như: gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, ung thư gan,… Lạm dụng rượu bia trong thời gian dài gây tổn thương và suy giảm chức năng gan càng nghiêm trọng, chỉ số men gan cũng cao dần.
Do đó, việc điều trị tổn thương kết hợp với kiểm soát thức uống có cồn là rất quan trọng với bệnh nhân mắc bệnh gan do rượu.
Tăng men gan do tác dụng phụ của thuốc
Lạm dụng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, giảm viêm,… sẽ khiến bạn có nguy cơ phải đối mặt với nhiều loại bệnh tật, trong đó có tình trạng tăng men gan. Khi uống những loại thuốc mà không đúng liều lượng cho phép, lá gan của bạn sẽ phải hoạt động nhiều hơn dẫn đến mức quá tải và gây ra tình trạng men gan tăng cao, tổn thương gan.
Do đó, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ liệu trình và liều lượng thuốc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ. Khi xảy ra tình trạng tăng men gan, hãy trao đổi với bác sĩ điều trị để có biện pháp thay thế thuốc hoặc kiểm soát men gan tốt hơn, tránh gây tổn thương cho cơ quan này.
Viêm gan virus
Có 5 loại virus gây viêm gan là A, B, C, D, E. Khi vào cơ thể, các virus này sẽ xâm nhập vào tế bào gan, nhân lên và hủy hoại tế bào gan. Số lượng tế bào bị hủy hoại càng nhiều thì lượng men gan giải phóng ra càng cao. Trong đó 2 loại virus viêm gan B và C vừa có khả năng gây viêm gan cấp tính vừa gây viêm gan mạn tính và là nguy cơ gây xơ gan, ung thư gan
Điều trị viêm gan virus hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, khó tiêu diệt hoàn toàn tác nhân gây bệnh nên gần như chỉ điều trị triệu chứng.
Bệnh nhân viêm gan virus cũng cần thường xuyên theo dõi chỉ số men gan để đánh giá tình trạng bệnh cũng như phòng ngừa biến chứng nặng xảy ra.
Chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ gan. Men gan tăng còn có nguyên nhân do hấp thụ 1 phần độc tố chứa trong thực phẩm. Khi ăn các loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, nấm mốc, chứa chất bảo quản, dư thừa lượng thuốc bảo vệ, chứa độc tố, làm tổn thương gan gây tăng men gan, viêm gan, thậm chí là ung thư gan.
Do bệnh lý
Các bệnh lý khác cũng có thể làm tăng men gan như: sốt rét, suy tim, viêm tụy, đái tháo đường, bệnh lý đường mật (sỏi đường mật), nhiễm trùng đường mật, khối u đường mật … làm cho quá trình chuyển hóa tế bào gan bị ảnh hưởng dẫn đến men gan tăng cao.
Bệnh gan tự miễn
Viêm gan tự miễn xuất phát từ bất thường trong hoạt động của hệ miễn dịch khi xác nhận tế bào gan là yếu tố lạ để tấn công. Viêm gan tự miễn có thể xảy ra độc lập hoặc đi kèm với các rối loạn tự miễn khác như: bệnh celiac, viêm khớp dạng thấp,…
Điều trị viêm gan tự miễn cần kiên trì, kết hợp với điều trị triệu chứng để giảm tổn thương gan, tăng tốc độ phục hồi và duy trì chỉ số men gan ổn định.
Bệnh bạch cầu đơn nhân
Bạch cầu đơn nhân là bệnh xảy ra do bạn bị nhiễm virus Epstein-Barr. Một trong những triệu chứng phổ biến nhất của căn bệnh này là tăng chỉ số men gan. Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn làm xét nghiệm máu
Nhiễm trùng Cytomegalo
Cytomegalo là một loại virus nguy hiểm, chúng thường tấn công mạnh vào nhiều cơ quan trong đó có gan ở những người có hệ miễn dịch yếu. Điều đáng lo là virus gây bệnh âm thầm, triệu chứng khó nhận biết cho đến khi tổn thương nghiêm trọng.
Không kiểm soát tốt số lượng và độc lực của virus Cytomegalo là nguyên nhân dẫn tới tăng men gan.
Rối loạn sắt
Những bệnh nhân thiếu máu hoặc phụ nữ mang thai bổ sung chất sắt từ thực phẩm chức năng trong thời gian dài có thể gặp phải hội chứng rối loạn Hemochromatosis. Người bệnh cũng gặp tình trạng men gan cao bất thường, đặc biệt là 2 chỉ số men gan ALT và AST.
Men gan cao do bệnh Wilson
Bệnh Wilson xảy ra khi cơ thể bị rối loạn chuyển hóa chất đồng. Tình trạng này không chỉ làm tăng men gan mà còn nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.
Rối loạn chuyển hóa chất đồng có thể gây ra hàng loạt biến chứng như xơ gan, ung thư gan và suy gan.
Thiếu hụt Alpha-1 Antitrypsin protein
Alpha-1 Antitrypsin là một loại protein có chức năng bảo vệ tế bào phổi và gan. Nếu lượng protein này thiếu hụt, các túi khí trong phổi bị vỡ và gan cũng bị tổn hại. Trong khi đó, tổn thương gan là nguyên nhân hàng đầu làm tăng men gan
Dấu hiệu của tăng men gan
Các dấu hiệu tăng men gan thường không rõ ràng, men gan tăng càng cao mức độ biểu hiện triệu chứng càng rõ. Các triệu chứng như sau:
- Người bệnh có biểu hiện chán ăn, nôn và. buồn nôn, đau bụng.
- Sốt nhẹ, người mệt mỏi.
- Đau hạ sườn phải: Khi men gan tăng cao, người bệnh sẽ cảm nhận được cơn đau nhức âm ỉ tại vùng bụng hạ sườn bên phải.
- Mẩn ngứa: Chức năng gan bị suy giảm khiến độc tố tích tụ trong cơ thể, trên da gây ngứa.
- Phân có màu nhạt, nước tiểu sẫm màu: Thường gặp tăng men gan do tắc mật. Tắc mật làm cho bilirubin không đi vào đường tiêu hoá được và thải qua đường nước tiểu nên gây ra hiện tượng phân bạc màu và nước tiểu sẫm màu.
- Vàng da: Đây là triệu chứng tăng men gan đặc trưng nhất. Tuy nhiên khi chúng ta nhận ra sự thay đổi về màu da thì bệnh cũng đáng báo động.
Do các triệu chứng có thể không rõ nếu tăng men gan ít, do đó cách đơn giản nhất để phát hiện tăng men gan là xét nghiệm máu.
Hậu quả của tăng men gan
Tăng men gan là dấu hiệu cảnh báo gan đang gặp vấn đề như viêm gan, ung thư gan và những bệnh gây tổn thương gan khác. Thậm chí men gan tăng cao do nhiễm độc có thể dẫn đến suy gan cấp, hôn mê gan và tử vong.
Những biểu hiện của tăng men gan thường khó nhận biết, đặc biệt trường hợp men gan chỉ tăng 2 lần sẽ thường không có dấu hiệu cảnh báo gì, chính vì thế nhiều người xem nhẹ từ đó sức khỏe dễ gặp nguy hiểm.
Với những người thường xuyên sử dụng rượu bia, chất kích thích có thể làm cho tế bào gan bị hủy hoại, gây hậu quả nghiêm trọng, thời gian dài có thể biến chứng xơ gan, ung thư, ảnh hưởng mạng sống
Phương pháp điều trị tăng men gan
Bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân gây bệnh và điều trị tăng men gan theo nguyên nhân, cụ thể như sau:
Những trường hợp do viêm gan virus gây ra, các bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị với những loại thuốc kháng virus để ngăn chặn sự hoạt động, phát triển của virus, từ đó làm giảm men gan và bảo vệ sức khỏe gan của người bệnh.
Những trường hợp tăng men gan do lạm dụng rượu, bia thì người bệnh cần loại bỏ ngay loại đồ uống này. Đồng thời, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc tăng cường chức năng gan và hỗ trợ gan thải độc nhanh và hiệu quả hơn.
Những trường hợp tăng men gan do chế độ ăn uống, bệnh nhân cần thay đổi lối sống như:
Hạn chế uống rượu
Rượu có thể làm tăng tổn thương cho gan, vì vậy những người tăng men gan do nguyên nhân bia rượu cần dừng uống bia rượu đây là cách điều trị tăng men gan theo nguyên nhân, giúp bảo vệ gan khỏi bị tổn thương thêm. Đồng thời sử dụng bổ sung các vitamin nhóm B , tăng cường ăn rau và quả vì những người nghiện bia rượu hay uống nhiều bia rượu thường ít ăn rau quả.
Ưu tiên thực phẩm tự nhiên và hữu cơ
Những chất phụ gia có trong các loại thực phẩm ăn liền, thực phẩm công nghiệp có thể gây tăng men gan, gây tổn thương gan. Do vậy để giảm tải gánh nặng thải độc cho gan, hạ men gan, nên sử dụng các thực phẩm hữu cơ tự nhiên, an toàn, không có hormone tăng trưởng hay bị biến đổi gen, không sử dụng thuốc kháng sinh hay thuốc trừ sâu và phân bón tổng hợp…
Ăn nhiều rau củ quả
Nguồn vitamin dồi dào và các sắc tố carotenoid có trong các loại trái cây, rau củ quả tươi có thể giúp trung hòa các độc tố trong gan, giảm bớt căng thẳng và hỗ trợ gan tự tái tạo, chữa lành hiệu quả. Nhờ vậy, có thể hạ men gan.
Một số loại rau củ giúp cải thiện tình trạng tăng men gan như các loại rau họ cải (cải xanh, cải xoăn, bắp cải), súp lơ trắng; các loại rau giàu hàm lượng lưu huỳnh như hành tây, tỏi. Sử dụng các loại củ quả như củ cải đường, bơ, chanh, bưởi,… cũng là một cách hạ men gan cao nhanh.
Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn uống
Các thực phẩm giàu chất xơ chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa thức ăn của đường ruột, tăng nhu động và kích thích đẩy chất độc ra khỏi hệ tiêu hóa nhanh hơn. Thường xuyên bổ sung chất xơ trong chế độ ăn hàng ngày còn giúp làm sạch đường máu, ổn định đường huyết, giảm thiểu lượng chất béo tích tụ trong gan, hạn chế gánh nặng thải độc của gan, vì thế men gan giảm nhanh.
Các loại ngũ cốc nguyên hạt, hạt, hoa quả, rau xanh,… là nguồn chất xơ dồi dào cho các chế độ ăn hàng ngày.
Tập thể dục thường xuyên
Theo tạp chí Gan mật Hoa Kỳ năm 2018, tập thể dục được khuyến cáo như một phương pháp hỗ trợ điều trị các bệnh lý mạn tính, trong đó có xơ gan. Tập thể dục giúp tăng cường trao đổi chất, tiêu hao năng lượng dư thừa và hạn chế lượng mỡ tích tụ lại trong gan. Bên cạnh đó, nó còn kích thích cơ chế giải độc tự nhiên của cơ thể thông qua việc bài tiết mồ hôi.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc rèn luyện thể dục thể thao ít nhất 150 phút/tuần có thể hạ men gan. Việc đi bộ nhanh khoảng 30 phút mỗi ngày cũng giúp cải thiện đáng kể tình trạng sức khỏe của lá gan.
Giảm trọng lượng
Duy trì cân nặng ở mức hợp lý cũng là phương pháp làm hạ men gan. Chất béo tích tụ trong gan do béo phì có thể ảnh hưởng đến các tế bào gan và cản trở chức năng của cơ quan này, đồng thời kích thích các phản ứng viêm và tổn thương sẵn có trong gan. Giảm cân hợp lý và đúng cách, duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên giúp giảm thiểu tình trạng căng thẳng của gan, hạn chế được các tổn thương có thể xảy ra.
Bỏ thuốc lá
Ngừng hút thuốc lá hoặc nếu có thể, cố gắng tránh tiếp xúc với khói thuốc để giảm tải chất độc cho gan, hạn chế tổn thương gan. Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc làm việc trong những môi trường nghi ngờ ô nhiễm khói thuốc và các hóa chất độc hại. Cân nhắc sử dụng máy lọc không khí trong nhà để loại bỏ chất độc dư thừa gây ảnh hưởng đến gan, góp phần hạ men gan nhanh.
Hạn chế dùng thuốc
Chỉ nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng nhiều loại thuốc gây độc cho gan như thuốc giảm đau, giảm Cholesterol,… cũng góp phần hạ men gan nhanh. Do sử dụng kéo dài, thường xuyên các loại thuốc này gây ảnh hưởng xấu đến nhu mô gan và làm tổn thương gan.
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.
Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC