Rối loạn tiền đình khiến bệnh nhân gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống hằng ngày.
Rối loạn tiền đình là gì?
Tiền đình là bộ phận thuộc hệ thần kinh nằm phía sau ốc tai hai bên, có vai trò quan trọng trong duy trì tư thế, dáng bộ, phối hợp cử động mắt, đầu và thân mình… Dây thần kinh số 8 xuất phát từ cầu não, đi vào xương đá qua lỗ ống tai trong, là đường truyền dẫn thông tin điều khiển hệ thống tiền đình giữ thăng bằng cho cơ thể.
Dây thần kinh số 8 là thần kinh cảm giác, bao gồm hai phần, mỗi phần đảm nhận chức năng giác quan riêng:
- Thần kinh ốc tai: chức năng cảm giác thính giác
- Thần kinh tiền đình: chức năng cảm giác thăng bằng
Nếu quá trình truyền dẫn và tiếp nhận thông tin của tiền đình bị rối loạn hoặc tắc nghẽn do dây thần kinh số 8 hoặc động mạch nuôi dưỡng não bị tổn thương hay các tổn thương khác ở khu vực tai trong và não sẽ dẫn đến rối loạn tiền đình. Điều này khiến cho tiền đình mất khả năng giữ thăng bằng, cơ thể loạng choạng, hoa mắt, chóng mặt, quay cuồng, ù tai, buồn nôn…
Những triệu chứng này lặp đi lặp lại nhiều lần, xuất hiện đột ngột khiến người bệnh rất khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và cuộc sống của người bệnh.
Phân loại
Có hai loại rối loạn tiền đình là:
Rối loạn tiền đình có nguồn gốc ngoại biên
Do tổn thương hệ tiền đình ngay tại vùng tai trong. Triệu chứng thường rầm rộ bệnh nhân chóng mặt và mất thăng băng nhiều nhưng không nguy hiểm đến tính mạng. Đa số mọi người hay mắc nhóm bệnh này
Rối loạn tiền đình có nguồn gốc trung ương
Rối loạn tiền đình trung ương do các tổn thương nhân tiền đình ở thân não, tiểu não. Nhóm bệnh này ít gặp, triệu chứng không rầm rộ. Tuy vậy nhóm bệnh này thường nguy hiểm và khó chữa hơn nhóm bệnh tiền đình có nguyên nhân ngoại biên.
Biểu hiện của rối loạn tiền đình
- Khi bị rối loạn tiền đình hầu hết các bệnh nhân đều có những cơn chóng mặt, cơ thể mất thăng bằng, choáng váng, đầu óc quay cuồng, cơ thể loạng choạng, đứng không vững .Cơn chóng mặt đột ngột, dữ dội, ngắn hoặc dài từ vài giây đến dưới một phút tùy theo từng bệnh nhân. Đặc biệt liên quan đến thay đổi vị trí của đầu thường theo một hướng. Lúc đó bệnh nhân phải nằm yên.
- Rối loạn thị giác: hoa mắt, chóng mặt, mất phương hướng
- Rối loạn thính giác: Ù tai. Khi bệnh nhân có dấu hiệu ù tai phải đến khám sớm và điều trị tích cực. Nếu điều trị muộn bệnh để lại di chứng giảm thính lực (giảm sức nghe), hoặc điếc, có tiếng ve kêu, dế kêu.. trong tai, đặc biệt về đêm.
- Nhãn cầu rung giật.
- Buồn nôn hoặc nôn
- Mất ngủ, người mệt mỏi, thiếu tập trung
- Hạ huyết áp
- Mất phối hợp động tác: Bệnh nhân không thể làm chính xác động tác ví dụ như: lật xấp bàn tay, ngón tay chỉ mũi…
Nguyên nhân gây rối loạn tiền đình
Rối loạn cơ quan tiền đình ngoại biên do các nguyên nhân:
- Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính: Đây là chứng rối loạn tiền đình thường gặp nhất. Nó gây ra tình trạng chóng mặt, hoa mắt khi thay đổi tư thế đột ngột – bạn sẽ có cảm giác đột nhiên bị chao đảo hoặc lắc lư.
Tình trạng này xảy ra khi các tinh thể canxi nhỏ trong một phần tai của bạn di chuyển đến các khu vực mà chúng không nên xuất hiện. Điều này khiến tai trong truyền đi tín hiệu sai đến não rằng bạn đang di chuyển, nhưng thực ra bạn vẫn đang đứng yên.
- Viêm cấu trúc xoắn tai trong: Đây là một dạng của nhiễm trùng tai trong. Tình trạng này xảy ra do cấu trúc mỏng sâu bên trong tai – hay còn gọi là mê đạo của bạn bắt đầu bị viêm. Không chỉ ảnh hưởng đến việc giữ thăng bằng và thính giác của bạn mà tình trạng này còn có thể khiến bạn gặp phải các vấn đề như đau tai, ù tai, tai có mủ hoặc chất lỏng, buồn nôn, sốt cao…
- Viêm thần kinh tiền đình, viêm tiền đình
- Viêm mê nhĩ, rò ngoại dịch, u dây thần kinh 8, dị vật ống tai ngoài, viêm tai giữa cấp
- Bệnh Ménière
- Rối loạn chuyển hóa bao gồm: suy giáp, tiểu đường, tăng ure huyết…
- Do căng thẳng, mất ngủ, áp lực công việc làm tổn thương hệ thống thần kinh. Khi dây thần kinh số 8 bị tổn hại thì hệ thống tiền đình sẽ nhận được thông tin không chính xác và sẽ hoạt động sai, rối loạn.
Nguyên nhân gây ra hội chứng tiền đình trung ương thường gặp nhất là:
- Migraine, nhiễm trùng não, xuất huyết não, nhồi máu não, chấn thương, u não, xơ cứng rải rác.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khác gây rối loạn tiền đình bao gồm:
- Tuổi tác: phần lớn những người ở độ tuổi từ 40 trở lên có nguy cơ mắc hội chứng rối loạn tiền đình cao hơn những người trẻ do suy giảm chức năng của 1 số cơ quan. Theo số liệu thống kê, cứ trung bình 100 người từ 40 tuổi trở lên thì có 35 người mắc bệnh lý tiền đình.
- Mất máu quá nhiều: những người bị mất máu do chấn thương, người mắc bệnh nào khó khiến cơ thể thường xuyên nôn ra máu, đi ngoài ra máu, phụ nữ sau sinh… là đối tượng có nguy cơ rối loạn tiền đình cao.
- Căng thẳng
- Dùng quá nhiều chất kích thích như rượu, bia…
- Thường xuyên sống trong môi trường có quá nhiều tiếng ồn, thời tiết chuyển mùa (nóng – lạnh đột ngột), ít vận động,…
Đối tượng dễ mắc rối loạn tiền đình
- Người cao tuổi: Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người già. Những người bước sang tuổi trung tiên từ 40 tuổi trở đi sẽ có nguy cơ mắc rối loạn tiền đình cao hơn người trẻ tuổi.
Theo kết quả của một nghiên cứu dịch tễ lớn, ước tính có khoảng 35% người lớn từ 40 tuổi trở lên (69 triệu người) mắc phải tình trạng rối loạn tiền đình. Ngày nay, với áp lực từ công việc và cuộc sống, rối loạn tiền đình đang có xu hướng trẻ hóa
- Người có tiền sử bệnh lý về thần kinh, hay chóng mặt: Những người thường xuyên bị hoa mắt, chóng mặt sẽ có nguy cơ cao mắc rối loạn tiền đình sau này.
- Người thường xuyên làm việc căng thẳng đầu óc: Stress khiến cơ thể sản sinh một lượng lớn hormone cortisol gây ra một loạt các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch,… gây tổn thương hệ thống thần kinh, trong đó có dây thần kinh số 8 khiến hệ thống tiền đình nhận được thông tin không chính xác và hoạt động không đúng yêu cầu, dẫn đến rối loạn. Do đó tỷ lệ mắc bệnh ở dân văn phòng, người lao động trí óc… ngày càng gia tăng.
- Phụ nữ mang thai, suy kiệt dinh dưỡng,… cũng là những đối tượng dễ bị rối loạn tiền đình nếu không có giải pháp cân bằng sớm.
Rối loạn tiền đình có nguy hiểm không?
Mặc dù không gây nguy hiểm cho tính mạng nhưng rối loạn tiền đình có thể ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống thương ngày của bệnh nhân. Bởi những cơn đau đầu chóng mặt bất chợt có thể dẫn đến té ngã, chấn thương ở bệnh nhân đặc biệt là người cao tuổi.
Khi cơn đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng tái phát đột ngột nhất là lúc thức dậy vào buổi đêm, đang điều khiển phương tiện giao thông hoặc làm việc trên cao, có thể khiến họ gây ra tai nạn nguy hiểm cho chính bản thân và cả những người xung quanh
Phương pháp chẩn đoán rối loạn tiền đình
Bác sĩ có thể khai thác bệnh sử, thực hiện khám lâm sàng và chỉ định các xét nghiệm chẩn đoán nhằm đánh giá chức năng hệ tiền đình và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng rối loạn tiền đình.
Một số phương pháp cận lâm sàng như:
Điện ký rung giật nhãn cầu (ENG)
Là một quy trình bao gồm những xét nghiệm điện và sử dụng các điện cực nhỏ đặt lên vùng da xung quanh mắt nhằm đo chuyển động của mắt để đánh giá các dấu hiệu của rối loạn chức năng tiền đình hay các vấn đề về thần kinh.
Xét nghiệm xoay vòng
Một phương pháp để đánh giá sự phối hợp hoạt động của mắt và tai trong. Xét nghiệm sử dụng kính video hoặc các điện cực để theo dõi chuyển động của mắt khi đầu di chuyển.
Đo âm ốc tai (OAE)
Cung cấp các thông tin về tế bào lông chuyển động trong ốc tai làm việc như thế nào bằng cách đo sự đáp ứng của các tế bào này với một loạt các kích thích âm thanh được tạo ra bởi một loa nhỏ đặt vào trong ống tai.
MRI (Chụp cộng hưởng từ)
Chụp cộng hưởng từ tạo ra hình ảnh cắt ngang các mô cơ thể nhằm phát hiện các khối u, tai biến và sự bất thường về mô mềm khác dẫn đến các triệu chứng mất thăng bằng như chóng mặt hoặc ngất
Điều trị rối loạn tiền đình như thế nào?
Điều trị bao gồm: điều trị nguyên nhân gây ra rối loạn tiền đình, điều trị triệu chứng chóng mặt và nôn, điều trị phục hồi chức năng tiền đình.
- Phục hồi chức năng: Các bài tập rèn luyện não bộ, kích thích sự vận động, nhạy bén của hệ thống tiền đình có hiệu quả rất lớn trong phục hồi chức năng cho bộ phần đầu, cơ thể, thị giác
- Ăn uống khoa học: Dinh dưỡng hàng ngày phải đảm bảo đầy đủ các nhóm chất, tăng cường vitamin từ rau xanh, củ quả, hạn chế đồ dầu mỡ, chiên rán,…
- Nghỉ ngơi hợp lý: Tránh làm việc quá sức, để đầu óc căng thẳng, nên nghỉ ngơi hợp lý, kết hợp lối sống lành mạnh, ăn uống đủ chất, thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe.
- Sử dụng thuốc khi cần thiết: Bệnh nhân rối loạn tiền đình trong nhiều trường hợp sẽ được chỉ định dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh nhân không được tự ý uống thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ.
- Phẫu thuật: Một số trường hợp áp dụng các phương pháp trên không đạt hiệu quả sẽ được chỉ định phẫu thuật để khắc phục tình trạng rối loạn tiền đình.
Cách phòng tránh rối loạn tiền đình
Việc thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống có thể hạn chế hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh rối loạn tiền đình ngay tại nhà cụ thể như:
- Hạn chế đọc sách, sử dụng điện thoại hay làm việc trên máy tính khi đang di chuyển bằng xe ôtô, xe buýt hoặc tàu lửa. Khi xuất hiện chóng mặt cần nằm xuống và hít thở đều, có thể nhắm mắt lại để giảm kích thích của ánh sáng.
- Mang theo kính mát và đội mũ nếu tình trạng rối loạn tiền đình của bạn xuất phát từ nguyên nhân nhạy cảm với ánh sáng.
- Tránh đi máy bay nếu đang bị viêm xoang, viêm tai hoặc tai bị tắc nghẽn. Tránh nghe nhạc với âm thanh lớn, tránh nơi có nhiều tiếng ồn hoặc ra ngoài trời nắng mà không sử dụng vật che chắn.
- Tăng cường vận động thể dục thể thao nhằm tăng cường lưu thông tuần hoàn não, thận trọng các động tác vận động quá sức, các tác động vùng đầu cổ.
- Tìm cách hạn chế căng thẳng trong sinh hoạt và lao động. Có thể xen kẽ các khoảng thời gian nghỉ ngắn đồng thời có sự sắp xếp và phân bổ công việc để tránh bị quá tải.
- Chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tốt cho hệ tim mạch cũng như bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và hạn chế mỡ động vật cũng là một yếu tố rất quan trọng.
- Uống đủ nước mỗi ngày, một người nên uống khoảng 1,5 – 2 lít nước/ngày để cung cấp đủ nước cho các quá trình trao đổi chất và các hoạt động của cơ thể được diễn ra hiệu quả.
- Hạn chế tối thiểu rượu, bia, thuốc lá, cà phê và các chất kích thích có hại.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và can thiệp kịp thời ngay khi thấy xuất hiện dấu hiệu của bệnh rối loạn chức năng tiền đình, để giúp phòng ngừa những bệnh lý nặng như tai biến mạch não, u não
Điều trị rối loạn tiền đình bằng Y học cổ truyền như thế nào?
Sau khi thăm khám, thầy thuốc sẽ chẩn đoán và cho thuốc điều trị cụ thể cho từng người bệnh.
Các bài thuốc thường dùng có tác dụng bổ khí sinh huyết và dưỡng tâm an thần, bổ thận tráng dương, tư âm dưỡng huyết…
Ngoài việc dùng thuốc thì châm cứu cũng thường được sử dụng để điều trị rối loạn tiền đình. Bằng cách sử dụng kim châm hoặc sức nóng của ngải để tác động lên các huyệt đạo có liên quan đến hệ thống tiền đình, giúp kích thích các huyệt vị, khai thông, điều hòa kinh lạc, cân bằng âm dương trong cơ thể.
Mỗi người bệnh sau khi chẩn đoán được nguyên nhân gây bệnh, từ đó sẽ tùy thuộc vào nó mà lựa chọn những huyệt đạo cần châm cứu khác nhau, nhằm lưu thông khí huyết và giảm các triệu chứng của bệnh.
Một số huyệt đạo thường được sử dụng như: Bách hội, Phong trì, Phong phủ, Thái dương, Hợp côc, Nội quan…
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.
Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC