Mùa nắng nóng- cảnh giác đột quỵ

mùa nắng nóng

Nguy cơ đột quỵ có thể tăng thêm 10% khi nhiệt độ môi trường tăng thêm 1 độ C. Trong khi đó, sốc nhiệt do nắng nóng cũng là một trong những tình trạng y tế thường gặp nhất. Cả hai tình trạng này đều có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý, cấp cứu kịp thời.

Đột quỵ do nắng nóng là gì?

Đột quỵ do nắng nóng là tình trạng đột quỵ xảy ra do nắng nóng thúc đẩy các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến đột quỵ. Theo dó, nắng nóng có thể không phải là nguyên nhân trực tiếp gây đột quỵ, nhưng nó giáp tiếp đưa đến hậu quả thông qua các vấn đề, bệnh lý khác.

Nắng nóng gây đột quỵ hoặc sốc nhiệt và hai tình trạng này có các dấu hiệu tương tự nhau. Nhiều người có thể nhầm lẫn, chủ quan khi bị đột quỵ và bỏ qua thời gian “vàng” cấp cứu đột quỵ (3 – 4,5 giờ đầu, có thể mở rộng lên 24 giờ hoặc hơn tùy trường hợp, thể loại đột quỵ và phương pháp kỹ thuật cấp cứu).

Nguyên nhân đột quỵ do nắng nóng

Nhiệt độ cơ thể chúng ta thích nghi nhất là khoảng 25°C. Trong khoảng từ 20°C đến 30°C, cơ thể điều chỉnh thích nghi tốt là nhờ có hệ thống điều hòa thân nhiệt có trung tâm nằm ở vùng dưới đồi thị hoạt động cùng với các bộ phận khác (da, các tuyến mồ hôi và các mạch máu) làm nóng và làm lạnh cơ thể.

Trung tâm này có chức năng giúp chúng ta thích nghi được với bất kỳ nhiệt độ nào. Tuy nhiên, đến một ngưỡng nhiệt độ lạnh quá hay nóng quá thì cơ thể không thể điều chỉnh kịp do vượt quá khả năng hoạt động của trung tâm này.

Đột quỵ do nhiệt là hình thái nặng nhất của các tai biến do nhiệt, xảy ra khi thân nhiệt lên tới 40°C hay cao hơn. Hậu quả thường là do ở lâu hay tập thể lực căng thẳng ở nơi có nhiệt độ cao, khiến cơ thể bị mất muối và nước kéo dài đi kèm với hoạt động quá tải của trung tâm điều hòa thân nhiệt nêu trên

Nắng nóng khiến thân nhiệt tăng, cơ thể bài tiết nhiều mồ hôi từ đó gây mất nước. Nếu không bổ sung nước kịp thời, cơ thể sẽ bị mất nước, kết cấu máu cô đặc, kết dính làm suy giảm khả năng lưu thông máu, tăng huyết áp và nguy cơ hình thành cục máu đông trong lòng động mạch. Từ đó, tăng nguy cơ đột quỵ.

Thân nhiệt bị tăng cao quá mức do nắng nóng cũng có thể gây rối loạn chức năng điều phối của hệ thần kinh trung ương. Điều này làm rối loạn hệ tuần hoàn máu và hô hấp, có thể gây thiếu hụt lưu lượng máu lên não.

Ngoài ra, đột quỵ do nắng nóng có thể còn do thời tiết nóng bức kéo dài gây rối loạn quá trình hoạt động của hệ tim mạch, khiến tim hoạt động kém hơn. Lúc này, hiệu suất bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể trong đó có não bị suy giảm, kèm theo sự giãn mạch dẫn đến thiếu máu nuôi não, đặc biệt ở người có tiền sử xơ vữa động mạch, cao huyết áp. Người đang ở ngoài trời nắng nóng đi vào phòng lạnh đột ngột cũng có nguy cơ đột quỵ, vì mạch máu bị co lại đột ngột, tăng huyết áp.

Thời tiết nắng nóng còn làm suy giảm chức năng các cơ quan, gây mất ngủ, rối loạn giấc ngủ… khiến tình trạng đột quỵ dễ xảy ra.

Tránh nóng bằng cách vào siêu thị, trung tâm thương mại hoặc để điều hòa với nhiệt độ quá thấp dẫn tới giảm thân nhiệt đột ngột, khiến mạch máu bị co lại, cũng là nguy cơ gây đột quỵ.

Một số yếu tố nguy cơ gây đột quỵ khi nắng nóng hay trời nắng nóng dễ đột quỵ khác bao gồm:

  • Tuổi tác: Người cao tuổi và trẻ em là đối tượng có nguy cơ bị đột quỵ khi nắng nóng kéo dài. Trẻ sơ sinh, trẻ dưới 4 tuổi và người lớn trên 65 tuổi đặc biệt dễ bị tổn thương vì cơ thể thích nghi với nhiệt độ chậm hơn những người khác.

đột quỵ do nắng nóng

  • Môi trường: Thường xuyên làm việc, tập luyện, sinh hoạt… trong môi trường tiếp xúc trực tiếp với nắng nóng, thời tiết khắc nghiệt khiến cơ thể dễ bị kiệt sức, làm tăng nặng bệnh tim mạch, huyết áp có sẵn dẫn đến nguy cơ đột quỵ não.

Ngoài ra, người sống trong khu vực đô thị thường có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn những người cư trú ở vùng nông thôn. Nguyên nhân là vì ban ngày trời nóng, những người ở thành phố chịu hiệu ứng đô thị, dẫn đến nhiệt độ môi trường đô thị thường tăng cao hơn mức nhiệt thời tiết. Trong khi đó, vào ban đêm lại xảy ra hiện tượng “đảo nhiệt”, tức là nhiệt độ từ đường nhựa, bê tông phả ra ngoài, khiến cho nhiệt độ buổi tối giảm chậm hơn so với ở vùng nông thôn.

Với thời tiết nắng nóng, nguy cơ bị đột quỵ thường xảy ra khi nhiệt độ ngoài trời dao động từ 32oC trở lên.

  • Mắc bệnh lý mạn tính: Người mắc các bệnh mạn tính như bệnh tim, rung nhĩ, tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì, bệnh phổi… có nguy cơ bị đột quỵ do nắng nóng cao hơn người khác.
  • Thuốc điều trị: Người bệnh đang dùng các loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta giao cảm, thuốc chống trầm cảm ba vòng, điện giải… dễ bị mất nước khi thời tiết nắng nóng. Kéo theo là gia tăng nguy cơ đột quỵ do cơ thể mất nước và không bổ sung kịp thời.

Các triệu chứng của đột quỵ do nắng nóng

Đột quỵ do nhiệt có tỉ lệ tử vong tương đương với đột quỵ do tim hay đột quỵ do não. Tăng thân nhiệt kéo dài sẽ gây tổn thương cho hệ tim mạch, hô hấp, gan, thận và đặc biệt là hệ thần kinh.

Đột quỵ do nắng nóng thúc đẩy các yếu tố nguy cơ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng hoặc khiến người bệnh phải chịu nhiều di chứng nặng nề như: mất khả năng ngôn ngữ, yếu liệt, tàn phế suốt đời… Do đó, việc nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ do trời nắng nóng hay do các nguyên nhân khác nói chung rất quan trọng, quyết định khả năng bảo toàn tính mạng của người bệnh.

Triệu chứng điển hình nhất là nhiệt độ cơ thể tăng cao, có khi lên đến 40°C, kèm theo ngất xỉu. Ngoài ra còn có một số biểu hiện khác, bao gồm:

  • Đau nhức đầu
  • Choáng váng, hoa mắt.
  • Không đổ mồ hôi, mặc dù cơ thể đang rất nóng
  • Da đỏ, khô, nóng hừng
  • Chuột rút, tê người
  • Buồn nôn và nôn
  • Tim đập nhanh
  • Thở nông
  • Những thay đổi về hành vi, như rối loạn tâm thần, mất phương hướng
  • Phát cơn co giật, động kinh
  • Ngất xỉu, bất tỉnh.

Phân biệt đột quỵ và kiệt sức do nắng nóng

Triệu chứng của đột quỵ do nhiệt làm cho hệ thống điều hòa thân nhiệt bị hư hại khiến bạn không thể tiếp tục tiết mồ hôi nên da bạn bị nóng và khô. Còn với kiệt sức do nhiệt, bạn vẫn tiết được mồ hôi với khối lượng lớn nên da bạn lạnh và ẩm ướt.

Kiệt sức và đột quỵ do nắng nóng có thể có các dấu hiệu tương tự nhau, không phải ai cũng phân biệt được. Cách tốt nhất là khi có bất thường xảy ra do nắng nóng, mọi người bên chủ động đến bệnh viện thăm khám sớm.

Cách xử trí khi bị đột quỵ do nắng nóng

Người bị đột quỵ do nắng nóng cần được cứu chữa khẩn cấp để hạn chế nguy cơ biến chứng nặng, hôn mê sâu, suy đa tạng, tổn thương não, thậm chí tử vong. Cách xử lý cứu người bị đột quỵ do nắng nóng bao gồm:

Sơ cấp cứu:

  • Đầu tiên, bạn cần nhanh chóng di chuyển người bệnh vào nơi thoáng mát.
  • Nới rộng hoặc cởi bỏ quần áo đồng thời lau mát cơ thể người bệnh.
  • Nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
  • Lưu ý, trong quá trình sơ cấp cứu không tự ý cho người bệnh ăn uống hay dùng bất cứ thuốc gì. Bởi vì có thể khiến người bệnh bị sặc vào phổi đe dọa đến tính mạng.

Trong trường hợp người bị sốc nhiệt hay đột quỵ do nắng nóng đã ngừng tim (không thấy mạch đập) thì cần nhanh chóng hô hấp nhân tạo bằng cách hà hơi thổi ngạt và ép tim lồng ngực.

CPR-cấp cứu đột quỵ mùa nắng nóng

Hướng dẫn hà hơi thổi ngạt đúng cách:

  • Đặt người bệnh nằm ưỡn cổ và nghiêng sang 1 bên.
  • Dùng khăn vải hoặc băng gạc để lấy sạch nước dãi, đờm và đặt khăn mùi soa quanh miệng người bệnh.
  • Dùng ngón tay trỏ và ngón cái bịt mũi người bệnh và thổi hơi trực tiếp vào miệng người bệnh.

Hướng dẫn ép tim ngoài lồng ngực đúng cách:

  • Đặt chồng hai tay lên nhau và đặt lên vị trí lồng ngực (ngay bên ngoài tim) của người bệnh, hướng tay vuông một góc 90 độ với ngực.
  • Dùng lực để ép tim lồng ngực 100 lần/phút.
  • Trường hợp chỉ có 1 người sơ cứu thì xen kẽ 2 – 3 lần thổi ngạt với 10 – 15 nhịp ép tim ngoài lồng ngực.
  • Nếu có 2 người cấp cứu thì mỗi người đảm nhiệm 1 vai trò thổi ngạt hoặc ép tim và kiên trì thực hiện sơ cứu đến khi tim đập lại, người bệnh hồi phục hơi thở.

Cách phòng tránh đột quỵ do trời nắng nóng

Mọi đối tượng đều có nguy cơ bị đột quỵ do nắng nóng, thế nhưng nguy cơ này có thể gia tăng ở những người mắc các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, rung nhĩ, béo phì… Để hạn chế tối đa nguy cơ bị đột quỵ não khi trời nắng nóng kéo dài, mọi người nên chủ động có biện pháp phòng ngừa. Dưới đây là một số cách phòng tránh nắng nóng đột quỵ hiệu quả:

Khám sức khỏe và tầm soát đột quỵ định kỳ

Khám sức khỏe tổng quát cũng như tầm soát đột quỵ định kỳ là điều cần thiết giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ đột quỵ, từ đó có biện pháp phòng tránh hữu hiệu. Mục tiêu của việc tầm soát đột quỵ là dựa vào công nghệ, kỹ thuật tiên tiến, máy móc hiện đại để phát hiện sớm các yếu tố tiềm ẩn đột quỵ như hẹp, tắc nghẽn mạch máu, phình, vỡ hay dị dạng mạch máu não và những bệnh lý nền khác có liên quan.

Chú ý bổ sung dinh dưỡng mùa nắng nóng

Để bổ sung dinh dưỡng trong thời tiết nắng nóng, các gia đình cần thay đổi cách chế biến món ăn hằng ngày, tăng cường món canh để bổ sung nước.

Đối với trẻ em và người già nên lựa chọn bổ sung những món ăn dễ tiêu hóa như cháo loãng, xúp và chia thành nhiều bữa ăn trong ngày. Cần chú ý bảo quản và chế biến thức ăn trong mùa nắng nóng, nhiệt độ cao khiến nhiều loại vi khuẩn xâm nhập dễ gây các bệnh về tiêu hóa.

Bên cạnh đó, ngoài việc uống nước lọc để bổ sung nước, có thể uống nhân trần, trà xanh, nước trái cây hoặc các loại nước khoáng bổ sung vi chất.

Đối với những người làm việc ngoài trời, ngoài việc uống nước lọc nên bổ sung các loại nước chứa muối và khoáng chất, nước pha oresol.

Không nên đợi khi khát mới uống nước. Cần nhắc nhở người già, trẻ nhỏ uống nước thường xuyên sau 1-2 giờ. Nên hạn chế các loại nước có cồn vì chúng càng làm gia tăng tình trạng mất nước.

Khi bị say nắng, say nóng, nạn nhân tăng thân nhiệt dẫn đến đào thải mồ hôi làm cơ thể mất một lượng nước lớn. Nếu không bổ sung nước sẽ dẫn đến trụy tim mạch, rối loạn điện giải và có thể tử vong

Nên uống các loại nước có muối khoáng như các dung dịch nước điện giải trị tiêu chảy, nước chanh có pha muối, đường…

Ăn uống đa dạng, đầy đủ dưỡng chất: Ưu tiên bổ sung các loại rau củ quả, thực phẩm giàu chất béo tốt. Một số thực phẩm giàu chất béo tốt điển hình như quả bơ, các loại hạt, cá béo, quả oliu… có tác động làm giảm cholesterol giúp hạn chế nguy cơ xơ vữa động mạch, tăng cường sức khỏe tim mạch, giảm nguy cơ tăng huyết áp. Từ đó góp phần giảm nguy cơ bị đột quỵ do nắng nóng

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng gắt

Hạn chế để cơ thể tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng trong thời điểm từ 10 giờ đến 16 giờ giúp giảm nguy cơ bị sốc nhiệt và đột quỵ do nắng nóng.

Nếu buộc phải ra hoạt động ngoài trời trong khoảng thời gian này, bạn nên mặc quần áo chống nắng, đội mũ rộng vành. Đặc biệt, đối tượng có sức khỏe kém, người từng bị đột quỵ hoặc đang mắc các bệnh lý tiềm ẩn đột quỵ (bệnh tim, tiểu đường, tăng huyết áp…) cần được ưu tiên làm việc và sinh hoạt trong môi trường râm mát, tránh ánh nắng gay gắt.

Nên tránh từ ngoài nắng đi vào phòng lạnh đột ngột vì có thể khiến mạch máu co lại đột ngột, tăng huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ. Nên dùng điều hòa ở nhiệt độ an toàn từ 26 đến 28 độ C.

Rèn luyện thể chất

Mỗi người cần tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức đề kháng, từ đó góp phần bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ bệnh tật trong đó có đột quỵ do nắng nóng.

Trong thời gian nắng nóng, cần ưu tiên các bộ môn tập luyện trong nhà như aerobic, chạy bộ trên máy, yoga, nhảy dây… và hạn chế các loại hình vận động ngoài trời như chạy bộ, chạy xe đạp, chơi đá bóng, bóng chuyền…

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.


PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMClogo

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC