Mủ trôm, hay còn gọi là nhựa trôm, là dịch tiết ra từ cây trôm. Nhựa trôm là một hợp chất polysaccharide cao phân tử, khi thủy phân sẽ cho ra các đường D-galactose, L-rhamnose và acid D-galacturonic, một vài chất chuyển hóa acetylat và trimethylamin.
Mủ trôm còn chứa khoảng 37% uronic acid, nhiều khoáng tố như calcium và muối magnesium. Khi ngâm trong nước lạnh với tỉ lệ thấp (4-5%) nhựa trôm sẽ trở thành dạng keo.
Mủ trôm có màu trắng, dạng thạch đặc, vón thành từng cục như sương sa. Tại Việt Nam, mủ trôm được sử dụng cho mục đích giải khát như một thức uống có vị thuốc. Ngoài ra, nhờ tính dính nên nhựa trôm thường được dùng làm chất để kết dính trong ngành dược và kỹ nghệ.
Tổng quan về mủ trôm
Mô tả
Là loài cây gỗ lâu năm, lá hình chân vịt giống như lá gòn. Hoa trôm có đài đỏ, quả trôm to, giống như cái mõ và có hạt màu đen bóng. Vỏ quả trôm có tiềm năng làm thuốc nhuộm tự nhiên.
Hạt, vỏ cây, lá và mủ trôm (nhựa trôm) được dùng như một vị thuốc, trong đó mủ trôm là phổ biến nhất.
Mủ trôm hay còn gọi là nhựa của cây trôm được tiết ra từ những vết thương trên vỏ của loài cây này. Đây là loài cây mọc nhiều ở nước nhiệt đới, tại Việt Nam, loài cây này mọc hoang nhiều ở Ninh Thuận, Bình Thuận…
Mủ trôm khô nguyên chất thường có màu trắng ngà, trắng đục, hình dạng thanh dài hay cục tròn tùy theo phương thức khai thác. Khi được ngâm trong nước, mủ trôm hấp thụ nước và trương nở tạo thành hỗn hợp sánh mịn, hơi có độ nhớt.
Thành phần dinh dưỡng
Nhựa cây trôm chứa các khoáng chất cần thiết gồm: sắt, canxi, kẽm, natri, kali… cùng các axit amin như leucine, lysine, phenylalanine, threonine, isoleucine, methionine, valine, histidine…
Ngoài ra, trong thành phần của nhựa cây này còn có 37% axit uronic, hợp chất polysaccharide cao phân tử, còn gọi là đường phức (đường đa). Hợp chất polysaccharide khi thủy phân sẽ cho ra các loại đường như D-galactose, L-rhamnose và axit D-galacturonic, trimethylamin, acetylat…
Điều kiện sinh thái của cây trôm
Cây Trôm phân bố tự nhiên tại các tỉnh Tây Nguyên: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng và các tỉnh miền uyên hải Nam Trung Bộ: Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận.
Ở Ninh Thuận, Trôm phân bố nhiều nơi, nhưng đặc biệt nhiều vùng rừng ven biển thuộc xã Phước Dinh, huyện Phước Dinh. Trôm cũng đã được trồng ở nhiều thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Buôn Ma Thuật để làm cây cảnh và cây bóng mát trong các công viên, đường phố.
Chịu được khí hậu khắc nghiệt, nắng nóng, lượng mưa thấp, 600 – 700mm/ năm, nhiệt độ đất và không khí cao có khí đến 40 – 45oC với 6 – 7 tháng mùa khô, đất trống đồi trọc nghèo xấu trên các loại đá mẹ thô như Granit, phù sa cổ, sa thạch, thậm chí có 80 – 90% là cát hay có nhiều đá lẫn hoặc đá lộ đầu.
Mọc tốt trên vùng có khí hậu mưa ẩm, lạnh rét hơn trên đất phù sa, đất hình thành trên các loại đá mẹ hạt mịn, tầng ày, chua đến ít chua.
Trôm có khả năng chịu nắng, chịu nóng, chịu hạn rất cao trong điều kiện môi trường đất rất nghèo xấu thiếu mùn và inh ưỡng.
Cây Trôm cũng phát triển được ở các vùng có lượng mưa lớn như: Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, khi đó, cây có kích thước lớn và thời gian rụng lá rất ngắn hay chỉ thay lá.
Trôm rụng lá vào cuối mùa đông, ra lá non và hoa đồng thời vào đầu mùa mưa, tháng 3 – 4.
Mùa hoa tháng 2 – 4, mùa quả tháng 5 – 9.
Công dụng của mủ trôm
Theo Đông y, nhựa của cây trôm có vị ngọt, tính mát, thanh nhiệt, giải độc nên đem lại công dụng mát gan, giải độc, giúp thanh lọc cơ thể hiệu quả.
Y học hiện đại phân tích thấy mủ cây trôm có thành phần chất xơ cao, đặc tính trương nở tốt, có khả năng kết dính nên đem lại công dụng giải độc, cải thiện nhu động ruột, phòng chống táo bón. Nhiều chuyên gia sức khỏe cho rằng loại nhựa cây này còn có công dụng cải thiện mỡ máu, tăng cảm giác no tốt cho người đang có nhu cầu giảm cân, điều tiết lượng đường trong máu ở người thừa cân, béo phì…
Bổ sung nhiều dưỡng chất
Mủ trôm được xem như một loại thức uống giàu dinh dưỡng, giúp đáp ứng được nhu cầu bổ sung dưỡng chất cho cơ thể. Mỗi lần bạn chỉ cần dùng khoảng 1 lạng mủ trôm là được rồi.
Cơ thể sẽ được cung cấp nhiều khoáng chất thiết yếu như: Kẽm, Canxi, Natri,… Các bạn biết không, các chất này có trong mủ trôm bằng rất nhiều lượng tôm, cua hay rau xanh bạn nạp vào cơ thể đó nha.
Tốt cho hệ tiêu hóa
Với đặc tính hút nước mạnh, mủ trôm có thể làm giãn nở và kích thích nhu động ruột. Do đó, hiển nhiên phân được dễ dàng “tống khứ” ra ngoài nè.
Không ít người đánh giá đây là phương pháp nhuận tràng tự nhiên, an toàn mà lại hiệu quả. Hơn nữa còn ngăn ngừa táo bón, ợ hơi, ợ chua hiệu quả.
Mát gan giải độc
Mủ trôm cũng được đánh giá cao trong việc thanh nhiệt, mát gan hữu hiệu lắm đấy. Không những thế, chúng còn giúp bổ sung thêm nhiều chất xơ, nước cũng như các chất vi lượng khác. Do đó, mủ trôm cũng tốt cho da và máu đó nha.
Ứng dụng trong nha khoa
Các bạn biết không, đối với nha khoa, mủ trôm được dùng như một chất kết dính răng giả tự nhiên đấy. Không những thế, chúng còn có các chất giúp kháng khuẩn, kháng viêm vô cùng tốt luôn.
Do đó, nguyên liệu chính trong thuốc chữa viêm họng cũng có sự xuất hiện của mủ trôm nè.
Có ích cho người tăng đường huyết
Sở hữu vị ngọt tự nhiên, mủ trôm được khuyên dùng cho những người có lượng Cholesterol và Triglyceride đấy.
Chúng có khả năng điều hòa và ổn định lượng đường trong máu. Từ đó, chúng có thể giúp giảm các bệnh về tim mạch hay huyết áp. Đặc biệt, người thừa cân cũng không nên bỏ lỡ loại nguyên liệu này đâu đó.
Giảm stress, giúp ngủ ngon
Lại thêm một công dụng của mủ trôm, đó chính là “liều thuốc ngủ” tự nhiên giúp bạn có được giấc ngủ ngon và sâu hơn nhiều. Bạn có thể đem 10 – 15g mủ trôm ngâm nước nóng.
Đến khi nở hoàn toàn thì bạn pha thêm nước và ít đường (nếu muốn). Bạn dùng 1 ly như thế hằng ngày có thể cải thiện giấc ngủ đáng kể nè. Tinh thần cũng vì thế mà thoải mái và vui vẻ hơn.
Giúp giảm cân
Như đã nói, mủ trôm hút nước rất mạnh nên bạn có thể phải uống rất nhiều nước sau khi sử dụng chúng. Do đó, bạn sẽ luôn có cảm giác no, từ đó, lượng thức ăn tiêu thụ vào cũng giảm và từ từ giảm cân được thôi nè.
Không chỉ đẹp dáng, mủ trôm còn làm đẹp da vô cùng tốt nữa. Bởi chúng có thể sản sinh các chất chống oxy hóa giúp da rạng ngời và hồng hào hơn.
Các nếp nhăn vì thế cũng bị giảm bớt, vết thâm, nám hay mụn cũng không có cơ hội hoành hành. Tuy nhiên, bạn không nên quá lạm dụng trong việc làm đẹp da bởi có thể gây phản tác dụng đấy.
Cách ngâm mủ trôm
Để có các món thức uống có thành phần là mủ trôm, trước tiên bạn cần ngâm loại nhựa cây này trong nước lọc nấu sôi để nguội cho trương nở hết mức.
Vì loại nhựa cây này có tính trương nở cao nên bạn chỉ nên ngâm với tỷ lệ khoảng 5g mủ trong 1 lít nước, nước ngâm mủ trôm nên là nước đun sôi để ở nhiệt độ phòng.
Để đảm bảo vệ sinh, bạn nên ngâm mủ trôm trong bình thủy tinh có nắp đậy kín. Để loại mủ này có thể trương nở hoàn toàn, bạn cần ngâm từ 12 – 24 giờ.
Lưu ý là việc dùng mủ trôm ngâm chưa nở hoàn toàn có thể gây tắc ruột vì loại nhựa cây này sẽ tiếp tục hút nước và trương nở khi đi vào đường tiêu hóa.
Bạn không nên vì muốn rút ngắn thời gian mà ngâm mủ trôm trong nước nóng hay nấu sôi vì nhiệt độ cao sẽ phá hủy cấu trúc của các phần tử polysaccharide làm ảnh hưởng đến độ nhớt gây mất tác dụng.
Mủ trôm sau khi ngâm nở, bạn đổ ra rây rửa lại cho sạch, nếu không dùng hết, bạn nên cất trong ngăn mát tủ lạnh để dùng dần. Lưu ý là mỗi lần ngâm, bạn chỉ nên ngâm một lượng vừa phải đủ dùng, tránh ngâm quá nhiều dễ bỏ phí.
Những thức uống làm từ mủ trôm
Mủ trôm nha đam
Mủ trôm mua về bạn ngâm qua đêm với 1 lít nước. Ngâm hạt é với 200ml nước qua đêm.
Rửa sạch rong biển nhiều lần với nước. Sau đó cho rong biển vào nước sôi và chần trong khoảng 1 phút rồi để ráo.
Nha đam cắt bỏ gốc rồi cắt thành từng khúc ra để dễ gọt vỏ. Gọt vỏ xong thì mang nha đam đi rửa nhiều lần với nước, đem đi cắt hạt lựu rồi đem ngâm với nước muối pha loãng trong 10 phút, vớt ra để ráo.
Bắc nồi lên bếp, cho vào 1.5 lít nước và 300gr đường phèn. Khi đường đã tan thì bạn hãy tắt bếp và cho nha đam vào và để nguội hỗn hợp.
Sau khi hỗn hợp nha đam đường phèn đã thật nguội thì bạn cho lần lượt phần nước hạt é cùng với mủ trôm vào khuấy đều lên là hoàn thành.
Nếu vào những ngày nắng nóng mà có được một ly nước mủ trôm nha đam này thì còn gì bằng.
Khi thưởng thức, bạn có thể cảm nhận độ dai, giòn của mủ trôm và rong biển, độ ngọt thanh của nha đam kết hợp với việc nhai những hạt é vui miệng sẽ mang lại cho bạn một cảm giác rất thích thú.
Đặc biệt là đem đi ướp lạnh thì thức uống này sẽ sảng khoái hơn rất nhiều đấy nhé!
Mủ trôm hạt chia
Rửa sạch mủ trôm rồi lấy 10 gram mủ trôm ngâm với 1 lít nước và để qua đêm.
Lá dứa rửa sạch, để ráo rồi bó thành 1 búi.
Cho lá dứa vào nồi, cho vào 1 muỗng cà phê muối và 2 lít nước rồi bắc lên bếp.
Sau khi nước đã sôi thì bạn đậy nắp lại, chờ khoảng 10 phút cho bớt nóng.
Tiếp đến cho 2 muỗng canh đường phèn vào và khuấy đều rồi cho 20gr hạt chia vào, ngâm thêm khoảng 2 phút nữa rồi cho mủ trôm vào đảo đều là hoàn thành rồi.
Cho một ít lá dứa cắt khúc để vào chai, sau đó đổ nước mủ trôm hạt chia vào là bạn đã có một thức uống bổ dưỡng, giảm cân và giải khát cho những ngày nóng nực rồi.
Mủ trôm ngọt thanh kết hợp với hạt chia kèm theo mùi thơm của dứa. Tất cả cùng tạo nên một thức uống giải nhiệt mùa hè cực sảng khoái.
Mủ trôm sương sáo
Rửa sạch mủ trôm rồi lấy 30 gram mủ trôm ngâm với 1 – 1.5 lít nước và để qua đêm. Cho 50 gram hạt é ngâm vào 1 ít nước trong vòng 15 – 20 phút là hạt é nở hoàn toàn.
Cho vào nồi 1 lít nước, 100 gram đường, đổ bột rau câu sương sáo vào và khuấy đều lên cho đến khi bột hòa tan với nước. Bạn cần ngâm từ 3-5 phút để sương sáo nở ra.
Bắc nồi sương sáo lên bếp, vừa nấu vừa khuấy đều cho đến khi nước sôi lên, khi nước sôi hạ lửa nhỏ và nấu thêm 3 phút nữa thì tắt bếp và để sương sáo ra tô, chờ đến khi sương sáo đông lại.
Cho 200 gram đường phèn vào nồi và đổ 400 ml nước. Bật bếp lên, nấu cho đến khi đường tan ra thì tắt bếp và để nguội.
Cắt sương sáo thành miếng vừa ăn, trộn hạt é và mũ trôm lại với nhau.
Cho mủ trôm và hạt é vào ly, sau đó cho sương sáo đã cắt vào, tiếp đó chế nước đường vào ly, có thể thêm đá vào thưởng thức hoặc để vào ngăn mát tủ lạnh tùy thích.
Sương sáo dai mềm kết hợp với nước mủ trôm mát lạnh, ngọt thanh và hạt é vui miệng. Tất cả cùng tạo nên một thức uống giải nhiệt mùa hè cực sảng khoái
Những lưu ý khí sử dụng mủ trôm
Trong dân gian, mủ trôm được xem như một vị thuốc mát gan, giải độc, thanh nhiệt, ngừa táo bón nên việc dùng loại nhựa cây này cũng nên chú ý về liều lượng. Do đó, bạn không nên sử dụng mủ cây trôm quá thường xuyên, dù là dùng dưới dạng nước giải khát, món ăn vặt giải nhiệt.
Trong khi dùng mủ trôm, nếu nhận thấy có các triệu chứng khác thường bạn không nên tiếp tục dùng. Ngoài ra, những trường hợp sau không nên dùng các món thức uống được chế biến từ nhựa của loại cây này:
- Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú
- Người có khối u đường tiêu hóa
- Đang sử dụng thuốc điều trị bệnh nhằm tránh tương tác thuốc.
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.
Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC