Hội chứng ruột kích thích (IBS) ảnh hưởng đến từ 6–18% số người trên toàn thế giới.
Tình trạng này liên quan đến những thay đổi về tần suất hoặc hình thức đi tiêu và đau bụng dưới.
Chế độ ăn uống, căng thẳng, ngủ kém và thay đổi vi khuẩn đường ruột đều có thể gây ra các triệu chứng.
Tuy nhiên, các tác nhân gây ra bệnh ở mỗi người là khác nhau, do đó rất khó để gọi tên các loại thực phẩm hoặc tác nhân gây căng thẳng cụ thể mà mọi người mắc chứng rối loạn nên tránh.
Bài viết này sẽ thảo luận về các triệu chứng phổ biến nhất của IBS và những việc cần làm nếu bạn nghi ngờ mình mắc bệnh.
1. Đau và co thắt
Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất và là yếu tố chính trong chẩn đoán.

Bình thường, ruột và não của bạn làm việc cùng nhau để kiểm soát quá trình tiêu hóa. Điều này xảy ra thông qua các hormone, dây thần kinh và các tín hiệu do vi khuẩn tốt sống trong ruột của bạn tiết ra.
Trong IBS, những tín hiệu hợp tác này trở nên méo mó, dẫn đến căng thẳng không phối hợp và đau đớn trong các cơ của đường tiêu hóa.
Cơn đau này thường xảy ra ở vùng bụng dưới hoặc toàn bộ vùng bụng nhưng ít khi chỉ ở vùng bụng trên. Đau thường giảm sau khi đi tiêu.
Thay đổi chế độ ăn uống, chẳng hạn như chế độ ăn ít FODMAP , có thể cải thiện cơn đau và các triệu chứng khác.
Các phương pháp điều trị khác bao gồm thuốc thư giãn ruột như dầu bạc hà, liệu pháp hành vi nhận thức và liệu pháp thôi miên.
Đối với những cơn đau không phản ứng với những thay đổi này, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa có thể giúp bạn tìm một loại thuốc được chứng minh đặc biệt để giảm đau IBS.
2. Tiêu chảy
IBS chủ yếu là tiêu chảy là một trong ba loại rối loạn chính. Nó ảnh hưởng đến khoảng một phần ba số bệnh nhân mắc IBS.
Một nghiên cứu trên 200 người trưởng thành cho thấy những người bị IBS chủ yếu là tiêu chảy có trung bình 12 lần đi tiêu mỗi tuần – nhiều hơn gấp đôi so với người lớn không bị IBS.
Quá trình vận chuyển nhanh của ruột trong IBS cũng có thể dẫn đến nhu cầu đi tiêu đột ngột, tức thì. Một số bệnh nhân mô tả đây là một nguồn căng thẳng đáng kể, thậm chí tránh một số tình huống xã hội vì sợ bị tiêu chảy đột ngột.
Ngoài ra, phân ở loại chủ yếu là tiêu chảy có xu hướng lỏng và nhiều nước và có thể chứa chất nhầy.
3. Táo bón
Mặc dù có vẻ phản trực giác, IBS có thể gây táo bón cũng như tiêu chảy.

IBS chủ yếu do táo bón là loại phổ biến nhất, ảnh hưởng đến gần 50% những người bị IBS.
Sự liên lạc bị thay đổi giữa não và ruột có thể tăng tốc hoặc làm chậm thời gian vận chuyển bình thường của phân. Khi thời gian vận chuyển chậm lại, ruột hấp thụ nhiều nước hơn từ phân và khó đi tiêu hơn.
Táo bón được định nghĩa là có ít hơn ba lần đi tiêu mỗi tuần.
Táo bón “chức năng” mô tả táo bón mãn tính không được giải thích bởi một bệnh khác. Nó không liên quan đến IBS và rất phổ biến. Táo bón chức năng khác với IBS ở chỗ nhìn chung không gây đau đớn.
Ngược lại, táo bón trong IBS bao gồm đau bụng dịu đi khi đi tiêu.
Táo bón trong IBS cũng thường gây ra cảm giác đi tiêu không hoàn toàn. Điều này dẫn đến căng thẳng không cần thiết.
Cùng với các phương pháp điều trị IBS thông thường, tập thể dục, uống nhiều nước hơn, ăn chất xơ hòa tan, uống men vi sinh và hạn chế sử dụng thuốc nhuận tràng có thể hữu ích.
4. Táo bón và tiêu chảy xen kẽ
Táo bón và tiêu chảy hỗn hợp hoặc xen kẽ ảnh hưởng đến khoảng 20% bệnh nhân IBS.
Tiêu chảy và táo bón trong IBS liên quan đến đau bụng mãn tính, tái phát. Đau là đầu mối quan trọng nhất cho thấy những thay đổi trong nhu động ruột không liên quan đến chế độ ăn uống hoặc các bệnh nhiễm trùng nhẹ, thông thường.
Loại IBS này có xu hướng nghiêm trọng hơn những loại khác với các triệu chứng thường xuyên và dữ dội hơn.
Các triệu chứng của IBS hỗn hợp cũng khác nhau nhiều hơn từ người này sang người khác. Do đó, tình trạng này yêu cầu một phương pháp điều trị cá nhân hóa thay vì khuyến nghị “một kích thước phù hợp cho tất cả”.
5. Những thay đổi trong nhu động ruột
Phân di chuyển chậm trong ruột thường bị mất nước do ruột hấp thụ nước. Đổi lại, điều này tạo ra phân cứng, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng táo bón.
Sự di chuyển nhanh chóng của phân qua ruột khiến ít thời gian hấp thụ nước và dẫn đến tình trạng phân lỏng đặc trưng của bệnh tiêu chảy.
IBS cũng có thể gây ra chất nhầy tích tụ trong phân, thường không liên quan đến các nguyên nhân khác gây táo bón.
Máu trong phân có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng khác và đáng để bạn đến gặp bác sĩ. Máu trong phân có thể có màu đỏ nhưng thường xuất hiện rất sẫm hoặc đen với độ đặc như hắc ín.
6. Khí và chướng hơi
Quá trình tiêu hóa bị thay đổi trong IBS dẫn đến sản xuất nhiều khí hơn trong ruột. Điều này có thể gây đầy hơi, khó chịu.
Nhiều người mắc IBS xác định đầy hơi là một trong những triệu chứng dai dẳng và khó chịu nhất của chứng rối loạn này.
Trong một nghiên cứu trên 337 bệnh nhân IBS, 83% cho biết bị đầy hơi và chuột rút. Cả hai triệu chứng đều phổ biến hơn ở phụ nữ và trong IBS chủ yếu là táo bón hoặc các loại IBS hỗn hợp.
Tránh lactose và các FODMAP khác có thể giúp giảm đầy hơi.
7. Không dung nạp thực phẩm
Có tới 70% người mắc IBS báo cáo rằng các loại thực phẩm cụ thể gây ra các triệu chứng.
Hai phần ba số người bị IBS tích cực tránh một số loại thực phẩm. Đôi khi những người này loại trừ nhiều loại thực phẩm khỏi chế độ ăn uống.
Tại sao những thực phẩm này gây ra các triệu chứng là không rõ ràng. Không dung nạp thực phẩm này không phải là dị ứng và thực phẩm kích hoạt không gây ra sự khác biệt có thể đo lường được trong quá trình tiêu hóa.
Mặc dù thực phẩm kích hoạt khác nhau đối với mọi người, nhưng một số loại phổ biến bao gồm thực phẩm sinh khí, chẳng hạn như FODMAP, cũng như lactose và gluten
8. Mệt mỏi và khó ngủ
Hơn một nửa số người bị IBS báo cáo tình trạng mệt mỏi.
Trong một nghiên cứu, 160 người lớn được chẩn đoán mắc IBS đã mô tả sức chịu đựng thấp làm hạn chế gắng sức trong công việc, giải trí và tương tác xã hội.
Một nghiên cứu khác trên 85 người trưởng thành cho thấy cường độ của các triệu chứng của họ dự đoán mức độ nghiêm trọng của sự mệt mỏi.
IBS cũng liên quan đến chứng mất ngủ, bao gồm khó đi vào giấc ngủ, thường xuyên thức giấc và cảm thấy bất ổn vào buổi sáng.
Trong một nghiên cứu trên 112 người lớn bị IBS, 13% cho biết chất lượng giấc ngủ kém.
Một nghiên cứu khác trên 50 người đàn ông và phụ nữ cho thấy những người có IBS ngủ lâu hơn khoảng một giờ nhưng cảm thấy ít sảng khoái hơn vào buổi sáng so với những người không có IBS.
Thật thú vị, giấc ngủ kém dự báo các triệu chứng tiêu hóa nghiêm trọng hơn vào ngày hôm sau.
9. Lo lắng và trầm cảm
IBS cũng có liên quan đến lo lắng và trầm cảm.
Không rõ liệu các triệu chứng IBS là biểu hiện của căng thẳng tinh thần hay liệu căng thẳng khi sống chung với IBS khiến mọi người dễ gặp khó khăn về tâm lý.
Tùy điều kiện nào đến trước, các triệu chứng IBS lo lắng và tiêu hóa củng cố lẫn nhau trong một vòng luẩn quẩn.
Trong một nghiên cứu lớn với 94.000 nam giới và phụ nữ, những người mắc IBS có nguy cơ mắc chứng rối loạn lo âu cao hơn 50% và hơn 70% khả năng mắc chứng rối loạn tâm trạng, chẳng hạn như trầm cảm.
Một nghiên cứu khác đã so sánh mức độ hormone căng thẳng cortisol ở những bệnh nhân có và không mắc IBS. Với nhiệm vụ diễn thuyết trước đám đông, những người bị IBS trải qua những thay đổi lớn hơn về cortisol, cho thấy mức độ căng thẳng cao hơn.
Ngoài ra, một nghiên cứu khác cho thấy liệu pháp giảm lo lắng làm giảm căng thẳng và các triệu chứng.
Phải làm gì nếu bạn nghĩ rằng bạn có IBS
Nếu bạn có các triệu chứng của IBS cản trở chất lượng cuộc sống của bạn, hãy đến gặp bác sĩ chăm sóc chính gần bạn, người có thể giúp chẩn đoán IBS và loại trừ các bệnh khác bắt chước nó.
IBS được chẩn đoán bằng cơn đau bụng tái phát trong ít nhất 6 tháng, kết hợp với cơn đau hàng tuần trong 3 tháng cũng như một số kết hợp giảm đau khi đi tiêu và thay đổi tần suất hoặc hình thức đi tiêu.
Bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến bác sĩ tiêu hóa, một chuyên gia về các bệnh tiêu hóa, người có thể giúp bạn xác định các yếu tố kích hoạt và thảo luận về cách kiểm soát các triệu chứng của bạn.
Thay đổi lối sống, chẳng hạn như chế độ ăn ít FODMAPs , giảm căng thẳng, tập thể dục, uống nhiều nước và thuốc nhuận tràng không kê đơn cũng có thể hữu ích. Điều thú vị là chế độ ăn ít FODMAPs là một trong những thay đổi lối sống hứa hẹn nhất để giảm bớt các triệu chứng.
Việc xác định các loại thực phẩm gây kích thích khác có thể khó khăn, vì chúng khác nhau đối với mỗi người. Ghi nhật ký các bữa ăn và thành phần có thể giúp xác định các tác nhân gây ra.
Bổ sung probiotic cũng có thể làm giảm các triệu chứng.
Ngoài ra, tránh các chất kích thích tiêu hóa, chẳng hạn như caffeine, rượu và đồ uống có đường, có thể làm giảm các triệu chứng ở một số người.
Nếu các triệu chứng của bạn không đáp ứng với thay đổi lối sống hoặc điều trị không kê đơn, có một số loại thuốc đã được chứng minh là có thể giúp ích trong những trường hợp khó khăn.
Nếu bạn nghĩ mình bị IBS, hãy cân nhắc ghi nhật ký về các loại thực phẩm và triệu chứng. Sau đó, hãy đưa thông tin này đến bác sĩ để giúp chẩn đoán và kiểm soát tình trạng bệnh.
Châm cứu có thể làm giảm các triệu chứng IBS không?
Châm cứu hoạt động như thế nào?
Châm cứu là một phương pháp chữa bệnh cổ xưa có nguồn gốc từ Y Học Cổ Truyền. Người thực hành châm cứu sẽ châm những chiếc kim mỏng như sợi tóc vào các huyệt đạo cụ thể trên cơ thể để giải phóng năng lượng bị tắc nghẽn và điều chỉnh sự mất cân bằng. Các huyệt đạo này tương ứng và kích thích các cơ quan nội tạng của cơ thể.
Có thể giải thích lý do tại sao châm cứu hoạt động là các điểm châm cứu giúp kích thích hệ thần kinh, giải phóng các chất hóa học và hormone tạo cảm giác dễ chịu. Điều này có thể làm giảm cảm giác đau đớn, căng thẳng và các triệu chứng khác.
Châm cứu có thể làm giảm các triệu chứng của IBS không?
Các triệu chứng IBS khác nhau và có thể bao gồm:
- Tiêu chảy
- Táo bón
- Đau bụng hoặc co cứng bụng
- Trướng bụng
- Bụng to và đầy hơi
- Chất nhầy trong phân
Châm cứu giúp điều chỉnh nhu động ruột, giảm đau quặng bụng lúc đi tiêu, cân bằng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm, giúp điều trị hiệu quả các triệu chứng trong IBS.
Các huyệt thường được sử dụng để điều trị IBS là: Trung quản, Hạ quản, Khí hải, Quan nguyên, Thiên xu, Tam âm giao, Đại trường du…
Một phân tích tổng hợp của sáu thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, có đối chứng với giả dược cho thấy các kết quả khác nhau. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã viết bài phân tích kết luận rằng châm cứu có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống cho những người bị IBS. Lợi ích được thấy đối với các triệu chứng như đau bụng.
Một nghiên cứu nhỏ đã so sánh châm cứu vùng bụng với thuốc phương Tây truyền thống cho thấy châm cứu hiệu quả hơn trong việc giảm bớt các triệu chứng như tiêu chảy, đau, chướng bụng, đi ngoài ra phân và bất thường trong phân.
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.
Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
- PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
- Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
- Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
- Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC