Dưa hấu (tên khoa học là Citrullus lanatus) là một loài thực vật thuộc họ Cucurbitaceae, một loài thực vật có hoa giống như cây nho có nguồn gốc từ khu Tây Phi. Nó được trồng để lấy quả. Loại quả này (Citrullus lanatus) là một loài dây leo xoắn và dài trong họ thực vật có hoa Cucurbitaceae.
Có bằng chứng từ hạt giống dưa hấu trong những ngôi mộ Pharaoh ở Ai Cập cổ đại. Dưa hấu được trồng ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới khu vực trên toàn thế giới để lấy quả ăn, là một loại quả đặc biệt của quả mọng với một vỏ cứng và không có sự phân chia trong quả, thực vật học gọi là pepo.
Thịt ngọt, mọng nước, thường có màu đỏ đậm đến màu hồng, với nhiều hạt màu đen, mặc dù các giống dưa không hạt cũng đã được tạo ra. Trái có thể được ăn sống hoặc chế biến, vỏ có thể ăn được sau khi nấu. Nỗ lực lai trồng đã tạo ra các giống dưa hấu kháng bệnh. Nhiều giống cây này có thể cho quả trưởng thành trong vòng 100 ngày kể từ khi gieo trồng.
Tổng quan về dưa hấu
Mô tả
Dưa hấu rất đa dạng về hình dạng và màu sắc, thường có màu xanh nhạt và có những đường kẻ từ trên xuống dưới.
Hình dạng được xem xét với mặt phẳng cắt ngang từ cuống trái đến đuôi trái dưa. Có các dạng chính sau: dạng thuôn dài, dạng trái oval, dạng trái tròn.
Hạt dưa cũng rất đa dạng về kích cỡ (lớn, trung bình, nhỏ). Màu hạt có màu đen hoặc màu trắng.
Thành phần dinh dưỡng của dưa hấu
Trong các họ trái cây, loại quả này cung cấp hàm lượng calo thấp nhất. Một cốc 154 gram dưa hấu chỉ cung cấp 46 calo, thấp hơn so với các loại trái cây khác như quả mọng. Một cốc 154 gram loại quả này cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng khác bao gồm các vitamin và khoáng chất. Giá trị dinh dưỡng ở loại quả này bao gồm:
Vitamin C: 21% liều khuyến nghị hàng ngày
Vitamin A: 18% liều khuyến nghị hàng ngày
Kali: 5% liều khuyến nghị hàng ngày
Magiê: 4% liều khuyến nghị hàng ngày
Vitamin B1, B5 và B6: 3% liều khuyến nghị hàng ngày
Loại quả này cũng chứa nhiều carotenoids, bao gồm beta-carotene và lycopene. Ngoài ra, nó có chứa citrulline, một axit amin quan trọng. Dưới đây là tổng quan về các chất chống oxy hóa quan trọng nhất của loại quả này:
Vitamin C: Vitamin C là một chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào từ các gốc tự do.
Carotenoit: là một nhóm các hợp chất thực vật bao gồm alpha-carotene và beta-carotene, mà cơ thể bạn sẽ chuyển đổi thành vitamin A.
Lycopene: Lycopene là một loại caroten không bị chuyển đổi thành vitamin A. Chất chống oxy hóa mạnh này tạo màu đỏ cho thực phẩm thực vật như dưa hấu hay cà chua và có liên quan đến nhiều lợi ích sức khỏe.
Cucurbitacin E: Cucurbitacin E là một hợp chất thực vật có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm. Mướp đắng, họ hàng của dưa hấu, thậm chí còn chứa nhiều cucurbitacin E hơn.
Công dụng của dưa hấu
Ngăn ngừa ung thư
Các nhà nghiên cứu đã chứng minh khả năng chống ung thư của lycopene và các hợp chất thực vật khác trong loại quả này. Kết luận của các cuộc nghiên cứu, lycopene có thể làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư. Có thể kể đến là ung thư tuyến tiền liệt và đại trực tràng.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng nghiên cứu về khả năng ức chế sự phát triển khối u của cucurbitacin E trong loại trái cây này. Các hợp chất cucurbitacin E và lycopene trong dưa có thể có khả năng ngăn ngừa ung thư. Tuy nhiên, kết luận này vẫn cần được kiểm chứng.
Giảm stress, chống oxy hóa
Viêm là một nguyên nhân chính của nhiều bệnh mãn tính. Loại quả này có thể giúp giảm viêm và tổn thương oxy hóa, vì nó giàu chất chống oxy hóa chống viêm lycopene và vitamin C.
Trong một nghiên ở người khi bổ sung nước ép cà chua giàu lycopene cùng với vitamin C , các dấu hiệu viêm của họ đã giảm và lượng chất chống oxy hóa tăng lên. Loại quả này rất giàu cả lycopene và vitamin C. Là một chất chống oxy hóa, lycopene cũng có thể có lợi cho sức khỏe của não. Ví dụ, nó có thể giúp trì hoãn sự khởi phát và tiến triển của bệnh Alzheimer.
Cải thiện tim mạch
Bệnh tim là nguyên nhân gây tử vong số một trên toàn thế giới. Thay đổi lối sống chế độ ăn uống có thể làm giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ bằng cách giảm huyết áp và mức cholesterol.
Ngoài ra, số chất dinh dưỡng khác trong loại quả này có những lợi ích cụ thể cho sức khỏe của tim. Các nghiên cứu cho thấy lycopene có thể giúp giảm cholesterol và huyết áp. Ở người béo phì, phụ nữ mãn kinh và một số đàn ông, lycopene giúp giảm độ cứng và độ dày của thành động mạch.
Loại quả này cũng chứa citrulline, một loại axit amin có thể làm tăng nồng độ oxit nitric trong cơ thể. Oxit nitric giúp các mạch máu của bạn mở rộng và làm giảm huyết áp. Các vitamin và khoáng chất khác trong dưa hấu cũng tốt cho tim của bạn. Chúng bao gồm vitamin A, B6, C, magiê và kali.
Giảm viêm
Dưa hấu có thể giúp bạn giảm viêm và kích ứng oxy hóa để từ đó tránh các bệnh mãn tính khác. Loại trái cây này rất giàu chất chống oxy hóa có khả năng chống viêm như lycopene và vitamin C.
Trong một nghiên cứu năm 2015, những con chuột thí nghiệm ăn bột loại quả này để bổ sung một chế độ ăn uống không lành mạnh sẽ ít bị viêm hay kích ứng oxy hóa hơn.
Trong một nghiên cứu khác, một số người được cho uống nước ép cà chua giàu lycopene được bổ sung thêm vitamin C. Nhìn chung, dấu hiệu viêm của những người này đã giảm và chất chống oxy hóa tăng lên. Thay vì ăn cà chua, bạn có thể cung cấp cả lycopene và vitamin C cho cơ thể bằng việc ăn dưa.
Giảm đau cơ
Citrulline, một axit amin trong dưa hấu, có thể làm giảm đau nhức cơ bắp. Hơn nữa, nước loại quả này có thể tăng cường sự hấp thụ citrulline.
Các nhà nghiên cứu đã cho các vận động viên uống một trong 3 loại nước:
- Nước ép dưa hấu
- Nước dưa hấu trộn với citrulline
- Nước uống cung cấp citrulline
Kết quả nghiên cứu đã cho thấy, cả hai loại đồ uống từ dưa hấu đều giúp giảm đau cơ và phục hồi nhịp tim nhanh hơn so với đồ uống chỉ cung cấp citrulline. Có thể thấy công dụng giảm đau của nước ép loại quả này có tiềm năng rất lớn.
Tốt cho da và tóc
Hai vitamin trong loại quả này là A và C có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe của da và tóc. Vitamin C giúp cơ thể bạn tạo ra collagen, một loại protein giữ cho làn da của bạn mịn màng và mái tóc chắc khỏe.
Vitamin A cũng rất quan trọng cho sức khỏe làn da vì nó giúp cấu tạo và sửa chữa các tế bào da. Nếu không có đủ vitamin A, làn da của bạn có thể trông khô và bong tróc. Ngoài ra cả lycopene và beta-carotene trong loại quả này đều có thể giúp bảo vệ làn da của bạn khỏi bị cháy nắng.
Cải thiện tiêu hóa
Loại quả này chứa nhiều nước và một lượng nhỏ chất xơ, cả hai đều đóng vai trò quan trọng cho việc duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Ăn trái cây và rau quả giàu nước và chất xơ, bao gồm loại quả này, có thể rất hữu ích cho việc thúc đẩy nhu động ruột bình thường.
Các thức uống đến từ dưa hấu
Kem dưa hấu
Nhắc đến vị kem dưa hấu mát lạnh, nhiều người thường liên tưởng tới ngày hè oi ả, nhưng thực ra thưởng thức kem vào bất cứ thời tiết nào thì cũng rất thú vị!
Nguyên liệu
- Dưa hấu: 1/2 quả
- Sữa đặc: 100ml
- Whipping cream: 200ml
- Đường cát trắng
- Sữa chua có đường: 1 hộp
Cách làm
- Dưa hấu gọt vỏ, lấy phần thịt màu đỏ bên trong, cố gắng gạn bỏ hết phần hạt.
- Tiến hành xay nhuyễn dưa hấu cùng với một chút đường, sau đó lọc rây để bỏ phần bã, chỉ giữ phần nước. (Nếu bạn có máy ép trái cây thì bạn có thể ép dưa hấu lấy nước và bỏ bã)
- Đánh bông mịn whipping cream, tiếp đến trộn đều với sữa đặc, sữa chua cùng nước ép dưa hấu.
- Cho hỗn hợp vào khuôn đựng, bảo quản trong ngăn đông tủ lạnh từ 4 – 6 tiếng là có thể thưởng thức.
Thạch dưa hấu
Với màu đỏ “bắt mắt” cùng vị ngọt thanh, thạch dưa hấu hứa hẹn là một món tráng miệng “mát lịm” mà cả nhà đều mê tít.
Nguyên liệu:
- Dưa hấu: 1/2 quả
- Bột rau câu dẻo: 10g
- Đường cát trắng
Cách làm:
- Bào lấy phần thịt dưa hấu ở trong, bỏ phần hạt. Giữ lại phần vỏ rỗng để làm khuôn.
- Xay nhuyễn dưa hấu hoặc ép trực tiếp để lấy nước ép dưa hấu.
- Pha bột rau câu cùng đường cát trắng, nước lọc, sau đó đun sôi với lửa nhỏ, lưu ý khuấy đều để tan đường và bột không bị vón lại.
- Khi thấy hỗn hợp sôi thì từ từ cho nước ép dưa hấu vào, khuấy đều tay trong khoảng 8 phút rồi tắt bếp.
- Cho nước rau câu vào phần vỏ, chờ nguội khoảng 30 phút rồi bảo quản trong tủ lạnh để dùng dần.
Bánh dưa hấu
Chỉ từ nguyên liệu chính là trái dưa hấu, bạn hoàn toàn có thể “biến hóa” món bánh dưa hấu dẻo thơm để đãi khách quý đến chơi nhà. Dễ làm và không hề tốn công đâu nhé!
Nguyên liệu:
- Dưa hấu: 1/2 quả
- Bột gạo nếp: 120g
- Đường cát trắng
- Cơm dừa
Cách làm:
- Lọc lấy phần thịt dưa hấu để ép hoặc xay nhuyễn lấy nước.
- Trộn bột gạo nếp với nước ép dưa hấu cùng một chút đường, khuấy đều tay. Kế đến cho hỗn hợp vào khuôn bánh, tiến hành hấp cách thủy khoảng 30 – 40 phút.
- Sau khi bánh chín thì để nguội khoảng 15 phút rồi bảo quản trong tủ lạnh khoảng 45 – 90 phút. Gỡ bánh khỏi khuôn và sắt khúc nhỏ, lăn đều với cơm dừa vụn hoặc bột nếp rang
Sinh tố dưa hấu xoài
Mix Sinh tố xoài với dưa hấu là thức uống đơn giản dễ làm dành cho bé và gia đình bạn vào mùa hè nóng bức. Món nước sinh tố mát lạnh giúp cả nhà giải nhiệt cực tốt. Không tốn nhiều thời gian và công sức, nguyên liệu có sẵn sẽ khiến bé yêu nhà bạn nghiền món sinh tố xoài với dưa hấu này đó.
Nguyên liệu:
- Dưa hấu: 1 miếng lớn
- Xoài: 1 quả
- Sữa chua: 1 hộp
- Máy xay sinh tố
- Đá bào
Cách làm:
- Bước 1: Bỏ vỏ và hột của dưa hấu, sau đó cắt miếng nhỏ.
- Bước 2: Xoài mua về rửa sạch, gọt vỏ, bỏ hạt sau đó cắt miếng nhỏ hình vuông.
- Bước 3: Để dưa hấu và xoài mới cắt vào một chiếc hộp đậy nắp kín rồi bỏ vào ngăn mát tủ lạnh 20 phút.
- Bước 4: Cho hỗn hợp đã chuẩn bị gồm dưa hấu, xoài, sữa chua và đá bào vào máy xay sinh tố. Xay khoảng 2-3 phút đến khi hỗn hợp nhuyễn và mịn.
- Bước 5: Đổ sinh tố ra cốc và thưởng thức.
Nước ép dưa hấu, ổi
Nguyên liệu:
- 400 gram dưa hấu
- 3 quả ổi
- 1 quả chanh
- Vài lát lá bạc hà
Cách làm:
- Rửa sạch ổi và dưa hấu
- Gọt vỏ ối và cắt miếng nhỏ, bỏ ruột và phần hạt
- Dưa hấu cắt miếng
- Cho ổi, dưa hấu, đường vào máy xay sinh tố, xay nhuyễn
- Sau khi xay mịn, lọc bỏ bớt xác và cặn bằng rây,
- Đổ ra cốc để thưởng thức
- Khi kết hợp cùng dưa hấu, ly nước ép ổi không chỉ trông ngon lành với màu sắc tươi tắn, mà còn có thể cảm nhận vị ngọt đặc trưng khi chỉ mới nhấp một ngụm. Đây được coi là công thức được nhiều người yêu thích nhất mùa hè, vì sự mát mẻ, nhiều nước và độc đáo của các nguyên liệu hòa quyện vào nhau.
Nước ép dưa hấu và thơm
Nguyên liệu:
- 1/2 quả dưa hấu
- 1/2 quả thơm
- 3 muỗng cà-phê mật ong
- 3 muỗng cà-phê đường
Cách làm:
- Sơ chế dưa hấu và thơm: Dưa hấu sau khi mua về, rứa sạch, gọt vỏ và tách hạt. Sau đó cắt nhỏ thành từng miếng rồi để ra tô. Tách hạt và cắt nhỏ dưa hấu Tách hạt và xắt nhỏ dưa hấu. Thơm mua về rửa sạch và gọt vỏ, sau đó xắt nhỏ rồi để ra dĩa. Xắt nhỏ thơm rồi để ra dĩa Xắt nhỏ thơm rồi để ra dĩa
- Tiến hành ép và pha chế: Bạn có thể sử dụng máy ép trái cây hoặc máy xay sinh tố tùy ý. Đầu tiên cho dưa hấu vào ép lấy nước trước. Sau khi đó cho thơm vào ép cùng. Có thể thêm đường hoặc mật ong vào tùy theo sở thích, nhưng mách nhỏ bạn không nên thêm nhiều đường vào bởi vì bản thân dưa hấu và thơm đã có một lượng đường sẵn bên trong nó. Nếu pha chế thêm nhiều đường hay mật ong có thể làm mất đi vị thanh mát tự nhiên của trái cây, gây ngọt gắt khó uống, chưa kể đến nguy cơ tiểu đường rất cao.
- Mách nhỏ: Bạn có thể cân nhắc lọc phần bã dưa hấu và thơm sau khi ép trái cây lấy nước. Nếu như bạn thích nước ép thanh nhẹ thì có thể bỏ phần bã sau khi ép, còn nếu bạn muốn bổ sung thêm chất xơ cho cơ thể thì dùng luôn phần bã ấy vào nước ép luôn cũng được.
- Bạn có thể trang trí thêm cho ly nước ép của mình trở nên đẹp mắt. Có thể dùng chung với đá xay nhuyễn nếu muốn. Chúc bạn các bạn ngon miệng với món nước ép dưa hấu và thơm này nhé
Salad dưa hấu
Nguyên liệu:
- 300gr dưa hấu
- 6 lá bạc hà
- Dầu olive 2 muỗng canh
- Nước cốt chanh 1 muỗng canh
- Muối 1/2 muỗng cà phê
- Tiêu 1/2 muỗng cà phê
- Phô mai 30gr
Cách làm:
- Bước 1: Dưa hấu gọt vỏ, cắt miếng nhỏ, bỏ hạt, cho ra tô. Lá bạc hà rửa sạch, cắt nhỏ.
- Bước 2: Hòa tan 2 muỗng canh dầu ôliu,1 muỗng canh nước cốt chanh, 1/2 muỗng cà phê muối, 1/2 muỗng cà phê tiêu trong chén, khuấy đều.
- Bước 3: Cho dưa hấu, lá bạc hà và phô mai vào tô. Chan đều hỗn hợp nước cốt chanh đã pha ở bước 2 vào, trộn đều nhẹ tay.
- Bước 4: Để hỗn hợp ra đĩa và trang trí theo sở thích của bạn
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC