Nguy hại của căng thẳng đối với sức khỏe và 7 cách kiểm soát

căng thẳng

Bạn đang tham gia giao thông và kẹt xe, đến muộn cho một cuộc họp quan trọng, não của bạn phát ra tín hiệu: Gửi hormone căng thẳng! Những hormone căng thẳng này cũng chính là những hormone kích hoạt phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” của cơ thể bạn. Tim của bạn đập nhanh, hơi thở của bạn gấp rút và cơ bắp của bạn đã sẵn sàng để hành động.

Phản ứng này được thiết kế để bảo vệ cơ thể bạn trong trường hợp khẩn cấp bằng cách chuẩn bị cho bạn phản ứng nhanh chóng. Nhưng khi phản ứng căng thẳng liên tục bùng phát, ngày này qua ngày khác, nó có thể khiến sức khỏe của bạn gặp nguy hiểm nghiêm trọng.

Căng thẳng là một phản ứng thể chất và tinh thần tự nhiên đối với kinh nghiệm sống. Mọi người đều thể hiện sự căng thẳng theo thời gian. Bất cứ điều gì từ trách nhiệm hàng ngày như công việc và gia đình đến các sự kiện nghiêm trọng trong cuộc sống như chiến tranh hoặc cái chết của người thân đều có thể gây ra căng thẳng.

Đối với các tình huống trước mắt, ngắn hạn, căng thẳng có thể có lợi cho sức khỏe của bạn. Nó có thể giúp bạn đối phó với các tình huống nghiêm trọng có thể xảy ra. Cơ thể bạn phản ứng với căng thẳng bằng cách giải phóng các hormone làm tăng nhịp tim và nhịp thở của bạn và sẵn sàng cho cơ bắp của bạn để đáp ứng.

Tuy nhiên, nếu phản ứng căng thẳng của bạn không dừng lại và những mức độ căng thẳng này tăng cao lâu hơn nhiều so với mức cần thiết cho sự sống còn, nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Căng thẳng mãn tính có thể gây ra một loạt các triệu chứng và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của bạn. Các triệu chứng của căng thẳng mãn tính bao gồm:

  • Khó chịu
  • Lo lắng
  • Khủng hoảng
  • Đau đầu
  • Mất ngủ
căng thẳng
căng thẳng

Căng thẳng ảnh hưởng hệ thống thần kinh trung ương và nội tiết

Hệ thống thần kinh trung ương (CNS) của bạn chịu trách nhiệm về phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” của bạn. Trong não của bạn, vùng dưới đồi gửi tín hiệu đến tuyến thượng thận của bạn giải phóng các hormone căng thẳng adrenaline và cortisol.

Những hormone này làm tăng nhịp tim của bạn và đưa máu đến những khu vực cần nó nhất trong trường hợp khẩn cấp, chẳng hạn như cơ bắp, tim và các cơ quan quan trọng khác của bạn.

Khi nỗi sợ hãi nhận thức không còn nữa, vùng dưới đồi ra tín hiệu tất cả các hệ thống trở lại bình thường. Nếu CNS không trở lại bình thường hoặc nếu tác nhân gây căng thẳng không biến mất, phản hồi sẽ tiếp tục.

Căng thẳng mãn tính cũng là một yếu tố trong các hành vi như ăn quá nhiều hoặc ăn không đủ, lạm dụng rượu hoặc ma túy và các chất gây nghiện

Căng thẳng tác động lên hệ hô hấp và tim mạch

Hormone căng thẳng ảnh hưởng đến hệ hô hấp và tim mạch của bạn. Trong quá trình phản ứng căng thẳng, bạn thở nhanh hơn trong nỗ lực nhanh chóng phân phối máu giàu oxy đến cơ thể. Nếu bạn đã có một vấn đề về hô hấp như hen suyễn hoặc khí phế thũng, căng thẳng có thể khiến bạn khó thở hơn.

Khi bị căng thẳng, tim của bạn cũng bơm nhanh hơn. Hormone căng thẳng làm cho các mạch máu của bạn co lại và chuyển hướng nhiều oxy hơn đến cơ bắp của bạn để bạn sẽ có nhiều sức mạnh hơn để hành động. Nhưng điều này cũng làm tăng huyết áp của bạn.

Do đó, căng thẳng thường xuyên hoặc mãn tính sẽ khiến tim bạn làm việc quá sức trong thời gian quá dài. Khi huyết áp của bạn tăng lên, nguy cơ bị đột quỵ hoặc đau tim cũng vậy.

căng thẳng
căng thẳng

Hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng bởi căng thẳng

Khi bị căng thẳng, gan của bạn sản xuất thêm lượng đường trong máu (glucose) để giúp bạn tăng cường năng lượng. Nếu bạn đang bị căng thẳng mãn tính, cơ thể bạn có thể không theo kịp với sự gia tăng glucose bổ sung này. Căng thẳng mãn tính có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2.

Sự vội vã của hormone, thở nhanh và tăng nhịp tim cũng có thể làm đảo lộn hệ thống tiêu hóa của bạn. Bạn có nhiều khả năng bị ợ nóng hoặc trào ngược axit nhờ sự gia tăng axit dạ dày. Căng thẳng không gây loét (một loại vi khuẩn được gọi là H. pylori thường làm), nhưng nó có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh và khiến các vết loét hiện có hoạt động.

Căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến cách thức ăn di chuyển qua cơ thể bạn, dẫn đến tiêu chảy hoặc táo bón. Bạn cũng có thể bị buồn nôn, nôn hoặc đau dạ dày.

căng thẳng
căng thẳng

Căng thẳng tác động hệ thống cơ bắp

Cơ bắp của bạn căng lên để bảo vệ bản thân khỏi chấn thương khi bạn bị căng thẳng. Chúng có xu hướng giải phóng trở lại một khi bạn thư giãn, nhưng nếu bạn liên tục bị căng thẳng, cơ bắp của bạn có thể không có cơ hội thư giãn. Cơ bắp căng cứng gây đau đầu, đau lưng và vai, và đau nhức cơ thể.

Theo thời gian, điều này có thể tạo ra một chu kỳ không lành mạnh khi bạn ngừng tập thể dục và chuyển sang dùng thuốc giảm đau để giảm đau.

Căng thẳng ảnh hưởng hệ thống sinh dục và sinh sản

Căng thẳng là mệt mỏi cho cả cơ thể và tâm trí. Không có gì lạ khi đánh mất ham muốn của bạn khi bạn bị căng thẳng liên tục. Mặc dù căng thẳng ngắn hạn có thể khiến nam giới sản xuất nhiều nội tiết tố nam testosterone hơn, nhưng hiệu ứng này không kéo dài.

Nếu căng thẳng tiếp tục trong một thời gian dài, nồng độ testosterone của một người đàn ông có thể bắt đầu giảm. Điều này có thể can thiệp vào việc sản xuất tinh trùng và gây rối loạn cương dương hoặc bất lực. Căng thẳng mãn tính cũng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng cho các cơ quan sinh sản nam như tuyến tiền liệt và tinh hoàn.

Đối với phụ nữ, căng thẳng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Nó có thể dẫn đến những giai đoạn bất thường, nặng hơn hoặc đau đớn hơn. Căng thẳng mãn tính cũng có thể làm tăng các triệu chứng thể chất của thời kỳ mãn kinh.

Hệ thống miễn dịch dưới tác động của căng thẳng

Căng thẳng kích thích hệ thống miễn dịch, có thể là một điểm cộng cho các tình huống ngay lập tức. Sự kích thích này có thể giúp bạn tránh nhiễm trùng và chữa lành vết thương. Nhưng theo thời gian, hormone căng thẳng sẽ làm suy yếu hệ thống miễn dịch của bạn và làm giảm phản ứng của cơ thể bạn với những kẻ xâm lược nước ngoài.

Những người bị căng thẳng mãn tính dễ bị các bệnh do virus như cúm và cảm lạnh thông thường, cũng như các bệnh nhiễm trùng khác. Căng thẳng cũng có thể làm tăng thời gian bạn cần để phục hồi sau khi bị bệnh hoặc chấn thương.

7 cách giảm căng thẳng hiệu quả

Trong nhịp sống hiện đại bộn bề, mỗi ngày, chúng ta phải đương đầu với hàng loạt áp lực, thử thách, khó khăn trong công việc và cuộc sống. Tình trạng căng thẳng tinh thần làm nhiều người cảm thấy chán chường, mệt mỏi, chán ăn, mất ngủ, suy nhược cơ thể…

Nếu không khắc phục kịp thời, vấn đề này sẽ dẫn đến nhiều hậu quả nặng nề cả về mặt thể chất lẫn tinh thần. Vì vậy, bạn hãy ghi chú và áp dụng ngay 21 cách giảm stress, căng thẳng, lo âu hiệu quả dưới đây để chủ động cải thiện sức khỏe bản thân.

Hít thở sâu

Khi bị căng thẳng, mệt mỏi, chúng ta thường cảm thấy khó chịu, bực bội, thậm chí thiếu kiên nhẫn và không thể kiểm soát suy nghĩ, cảm xúc, hành vi của chính mình. Để trở nên bình tĩnh và sáng suốt hơn, độc giả hãy hít thở thật sâu và đều.

Bí quyết đơn giản này phù hợp với tất cả mọi người, thuộc mọi lứa tuổi. Thói quen hít thở sâu thường xuyên có thể giúp bạn nâng cao sức đề kháng và đẩy lùi tình trạng stress, căng thẳng, lo âu.

Nếu cảm thấy căng thẳng thần kinh, bạn nên tìm đến một góc nhỏ thư thái, yên tĩnh, sau đó ngồi xuống và tập trung vào hơi thở của bản thân. Hãy quan sát sự thay đổi liên tục của tâm trí, duy trì đầu óc trong trạng thái trống rỗng, hướng vào từng nhịp thở chậm rãi và không quan tâm đến mọi thứ xung quanh.

Lúc này, người đọc bắt đầu hít vào thật sâu, dồn không khí xuống bụng, phình bụng ra hết mức, chậm rãi thở ra bằng miệng, cuối cùng nhẹ nhàng hóp bụng để tống toàn bộ không khí ra ngoài.

Bổ sung lợi khuẩn

Đây là giải pháp xoa dịu lo âu, căng thẳng và đẩy lùi một số triệu chứng trầm cảm rất hiệu quả. Sau một khoảng thời gian nghiên cứu lâu dài, mới đây, các nhà khoa học đã phát hiện spychobiotics – một loại lợi khuẩn đường ruột đặc biệt có khả năng cải thiện tâm trạng bằng cách tác động lên trục não và đường ruột.

Từ lâu, đường ruột đã được ví von là bộ não thứ hai bởi bộ phận này liên kết chặt chẽ với hệ thống thần kinh trung ương thông qua 400 – 600 triệu tế bào. Do đó, khi hồi hộp, lo lắng quá mức, chúng ta sẽ bị nóng bụng, bồn chồn, tiêu chảy, táo bón, khó tiêu, chán ăn, buồn nôn, ăn không kiểm soát… Ngược lại, hệ khuẩn chí đường ruột có thể chi phối một phần trạng thái tâm lý của chúng ta.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, những người đang mắc phải những bệnh lý mạn tính về đường tiêu hóa như: khó tiêu chức năng, hội chứng ruột kích thích, trào ngược dạ dày – thực quản, viêm loét đại tràng… thường bị kèm một dạng rối loạn tâm thần (chẳng hạn rối loạn lo âu, trầm cảm…).

Theo các nhà khoa học, khoảng 90% lượng serotonin (một loại hormon quyết định tâm trạng vui vẻ, hạnh phúc của chúng ta) được sinh ra ở đường ruột dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt của hệ khuẩn chí đường ruột.

Các vi khuẩn đường ruột có thể sản xuất tryptophan. Đây là tiền chất tổng hợp hormon serotonin, giữ nhiệm vụ chi phối quá trình sản xuất – giải phóng một số chất dẫn truyền thần kinh khác như: GABA, dopamin, norepinephrin…

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng phát hiện rằng số lượng lợi khuẩn lactobacillus và bifidobacterium bên trong đường ruột của những người bị stress, lo âu, căng thẳng thường bị suy giảm trầm trọng.

Theo một số kết quả nghiên cứu lâm sàng, việc bổ sung đầy đủ lượng lợi khuẩn mà cơ thể đang thiếu hụt có thể cải thiện và ngăn ngừa các dạng rối loạn tâm thần ở mức độ nhẹ và vừa.

Massage bàn tay

Massage là phương pháp giảm đau nổi tiếng từ hàng ngàn năm nay. Người xưa tiến hành liệu pháp massage để đả thông kinh mạch và tăng cường sức khỏe. Hiện nay, cách giảm stress, căng thẳng này được ứng dụng rộng rãi để thư giãn cơ bắp, cải thiện quá trình lưu thông máu và kiểm soát áp lực, lo âu.

Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, cách massage bàn tay dưới đây có thể loại bỏ những cảm xúc tiêu cực như: lo lắng, sợ hãi, căng thẳng, phẫn nộ, buồn bã… Ngoài ra, bí quyết này còn góp phần ngăn ngừa tình trạng đau nhức ngón tay – bàn tay và hạn chế triệu chứng buồn nôn, đau đầu.

Bạn nắm chặt mỗi ngón tay tối thiểu 60 giây, sau đó:

  • Massage ngón tay cái để giảm thiểu cảm giác căng thẳng, lo âu
  • Massage ngón tay trỏ để xua tan lo lắng và sợ hãi
  • Massage ngón tay giữa để hạn chế cảm xúc phân vân, giận dữ
  • Massage ngón áp út để giải phóng năng lượng và đẩy lùi cảm xúc tiêu cực
  • Massage ngón út để xóa tan cảm giác tự ti, thiếu tôn trọng bản thân

Ngủ đủ giấc

Nhiều người không quan tâm đúng mực đến chất lượng giấc ngủ và thường xuyên ngủ không đủ giấc. Thêm vào đó, thói quen ngủ sai tư thế có thể dẫn đến tình trạng chuột rút, sưng mắt và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể. Vì vậy, muốn hạn chế căng thẳng, mệt mỏi và thư giãn tinh thần, bạn cần ngủ đủ 7 – 8 tiếng/ngày và chủ động điều chỉnh tư thế thật hợp lý.

Luyện tập thể dục

Theo nhiều nghiên cứu, các bài tập thể dục có thể giúp chúng ta bảo vệ não bộ khỏi bệnh trầm cảm bắt nguồn từ sự căng thẳng. Những người tập luyện thể dục – thể thao 30 phút/ngày có thể cải thiện đáng kể mức độ linh hoạt, nhạy cảm của các giác quan và nâng cao sức khỏe tinh thần. Một số bộ môn đặc biệt tốt cho nhóm người thường xuyên căng thẳng, mệt mỏi là:

Chạy bộ

Môn thể thao này thúc đẩy quá trình sản sinh và lưu thông của hormon endorphin (chất dẫn truyền thần kinh giúp giảm đau, cải thiện tâm trạng và tạo nên cảm xúc tích cực).

Hơn nữa, hoạt động chạy bộ với tốc độ cao cũng làm tăng nhịp tim, kích thích sự tuần hoàn máu và tăng cường hấp thu khí oxy. Do đó, mỗi khi căng thẳng, áp lực, bạn hãy chạy bộ thật nhanh trong vòng 15 – 20 phút, tạm ngừng 30 – 60 giây, sau đó tiếp tục.

Bơi lội

Bơi lội giúp cải thiện chức năng não bộ bằng cách tái tạo những tế bào thần kinh ở vùng hồi hải mã (hippocampal neurogenesis). Nhờ đó, bộ não có thể dễ dàng thay thế các tế bào bị mất đi do tình trạng căng thẳng gây ra. Khi chúng ta ngâm mình trong làn nước mát, những cảm xúc tiêu cực bắt đầu dịu lại, mọi mệt mỏi, ưu phiền từ từ lắng xuống và đầu óc cũng không còn căng thẳng nữa.

Đến nơi có nhiều ánh sáng

Tiếp xúc với ánh sáng là một trong những phương pháp điều trị chứng phiền muộn mùa đông (winter blue) phổ biến nhất. Trạng thái căng thẳng thường được kích hoạt khi chúng ta không biết thời điểm hiện tại là lúc mấy giờ. Vì vậy, việc tạo điều kiện để võng mạc tiếp xúc với ánh sáng có thể tái thiết lập đồng hồ sinh học, nhờ đó bộ não của chúng ta có thể “chạy đúng thời gian biểu”.

Đây chính là lý do bạn nên ra ngoài đi bộ khoảng 20 phút/ngày, 3 lần/tuần, bổ sung vitamin D hoặc sử dụng đèn đọc sách vào ban đêm.

Học cách buông bỏ

Khi cảm thấy bực bội, khó chịu về một vấn đề nào đó đến độ căng thẳng, lo âu, độc giả nên suy nghĩ lại xem điều đó có xứng đáng để mình băn khoăn, lo nghĩ không.

Bởi nếu cứ tiếp tục bận lòng về chúng, bạn sẽ rơi vào vòng luẩn quẩn không hồi kết với đầy mệt mỏi, áp lực. Cách làm giảm stress, căng thẳng, lo âu tốt nhất trong trường hợp này là từ chối, buông bỏ và mỉm cười cho qua. Bên cạnh đó, hãy tham khảo ý kiến của người thân, bạn bè để đưa ra quyết định đúng đắn nhất.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.


PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMClogo

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC