Viêm đại tràng là bệnh gì?

Đại tràng hay còn gọi là ruột già, là bộ phận quan trọng trong hệ tiêu hóa có hình hình chữ U ngược (độ dài khoảng 1,2m) và là phần cuối cùng của đường ống tiêu hóa.

Vai trò chính của đại tràng là tiếp nhận thức ăn từ ruột non xuống, hấp thụ nước và muối khoáng, lúc này thức ăn đã được chuyển khóa thành chất bã dưới sự phân hủy cùng vi khuẩn.

Sau khi đầy, chất cặn bã đó sẽ được chuyển xuống trực tràng (đoạn cuối của đại tràng) và thải ra ngoài nhờ chức năng co bóp của nhu động ruột.

Đây cũng là bộ phận dễ phát sinh nhiều loại bệnh vì là nơi hình thành và đào thải phân, nên vi khuẩn có nhiều cơ hội sinh sôi rồi gây bệnh

Viêm đại tràng là tình trạng một hoặc nhiều phần đại tràng bị viêm, loét, tổn thương. Khi đó chức năng của đại tràng sẽ bị ảnh hưởng, nhẹ thì niêm mạc dễ bị chảy máu, nặng thì có thể xuất hiện các ổ áp xe, ổ loét hoặc bị xuất huyết… Từ đó gây ra những triệu chứng điển hình như đau bụng dưới, không kiểm soát được đại tiện..

Phân loại viêm đại tràng

Hiện tại, viêm đại tràng được chia thành 2 loại chính, mỗi loại đều có những đặc tính và cách điều trị khác nhau:

• Viêm đại tràng cấp tính: Đây được xem là cấp độ nhẹ nhất của bệnh viêm đại tràng. Bệnh hình thành do bị nhiễm độc hay nhiễm khuẩn đường ruột. Nếu không chữa trị kịp thời thì lâu ngày bệnh có thể chuyển sang mãn tính
• Viêm đại tràng mãn tính: Trong giai đoạn này, các ổ viêm đã hình thành và phát triển nặng hơn ở niệm mạc đại tràng dẫn đến các triệu chứng tổn thương xuất hiện dày đặc với những mức độ khác nhau. Nếu nặng thậm chí có thể xuất hiện các ổ loét, xuất huyết và nguy hiểm hơn là áp xe.

Triệu chứng của viêm đại tràng là gì?

Triệu chứng viêm đại tràng cụ thể như sau:

• Thay đổi về số lần đi ngoài và tính chất phân: Biểu hiện là đi ngoài phân lúc lỏng, lúc rắn, phân nát, không thành khuôn hoặc bị táo bón, đại tiện khoảng 6 – 7 lần trong ngày. Và thường có cảm giác muốn đi đại tiện tiếp khi vừa mới đi xong.

• Đau bụng: Những cơn đau xuất hiện bất thường, lúc âm ỉ, lúc dữ dội, lúc lại như kim châm. Cơn đau thường giảm khi đã đi đại tiện Kèm theo đau bụng người bị viêm đại tràng còn cảm thấy chướng bụng, đầy hơi, óc ách rất khó chịu.

• Bị tiêu chảy, phân sống, có mùi tanh kèm theo dịch mủ hoặc máu.

• Người bị đau đại tràng có thể bị sốt, mệt mỏi, chán ăn, suy nhược, sụt cân, khó thở, đau đầu, ợ hơi, tim đập nhanh, căng thẳng, hồi hộp.

• Khi ăn các đồ sống, đồ lạ, thức ăn nhiều dầu mỡ thì ngay lập tức bị đau bụng và đi ngoài liên tục.

Nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng?

Có khá nhiều nguyên nhân và chủ yếu là do chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt. Tiêu biểu có thể kể đến một số lý do gây bệnh như:

• Ăn phải thực phẩm bẩn chứa các tác nhân gây bệnh như: Salmonella – vi khuẩn thương hàn, Shigella – lỵ trực khuẩn, lỵ amip, ký sinh trùng, giun, nấm Candida,… Mỗi loại vi khuẩn đều có khả năng tồn tại trong ống tiêu hóa, với điều kiện môi trường thích hợp chúng sẽ phát triển và tấn công đại tràng gây viêm nhiễm.
• Bị dị ứng, ngộ độc thực phẩm có nhiễm vi sinh khuẩn có hại nhưng chưa được xử lý, điều trị đúng cách.
• Thói quen ăn uống, sinh hoạt chưa đảm bảo khoa học, chưa cân bằng được giữa việc làm và công việc,… là yếu tố chính gây nên bệnh.
• Tinh thần thường xuyên bị stress, căng thẳng kéo dài… khiến hệ tiêu hóa chịu áp lực, trong đó bao gồm cả đại tràng.
• Táo bón liên tục trong một thời gian dài sẽ khiến chất thải tích tụ lâu ngày trong đại tràng, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn
• Lạm dụng hoặc sử dụng thuốc kháng sinh liệu sai cách.

Bên cạnh đó, với những bệnh nhân bị lao đại tràng, viêm loét đại trực tràng, xuất huyết đại trực tràng… cũng có khả năng bị viêm đại tràng cao hơn so với người khỏe mạnh.

Thời gian đầu mắc bệnh, bệnh nhân sẽ ở giai đoạn cấp tính, sau khi khởi phát bệnh từ 3 tháng trở lên, bệnh nhân có thể bị chuyển biến thành mãn tính nếu không kịp thời điều trị.

Bên cạnh đó, không phải viêm đại tràng nào cũng có nguyên nhân rõ ràng, đôi khi không xác định được nguyên nhân cụ thể.

Những đối tượng nào dễ mắc viêm đại tràng?

Các yếu tố nguy cơ khác nhau có liên quan đến từng loại viêm đại tràng.

Nguy cơ mắc bệnh Crohn và viêm loét đại tràng (UC) cao hơn nếu ở độ tuổi từ 15 – 30 (phổ biến nhất) hoặc 60 – 80, là người gốc Do Thái hoặc da trắng, tiền sử gia đình có người bị UC, hút thuốc là, sử dụng thuốc ngừa thai hoặc giảm đau NSAID.

Nguy cơ mắc viêm đại tràng giả mạc (PC) cao hơn đối với người dùng thuốc kháng sinh dài hạn, đang nằm viện, đang được hóa trị, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, người cao tuổi, đã từng mắc PC trước đây.

Nguy cơ mắc viêm đại tràng do thiếu máu cục bộ (IC) cao hơn đối với người trên 50 tuổi, đang mắc bệnh tim hoặc có nguy cơ mắc bệnh suy tim, huyết áp thấp, đã được phẫu thuật bụng…

Viêm đại tràng có thể gây ra những biến chứng gì?

Nếu trong giai đoạn nhẹ thì viêm đại tràng không gây quá nhiều nguy hiểm cho sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên đều để tình trạng kéo dài và không được điều trị đúng cách thì bệnh nhân sẽ phải đối mặt với những nguy cơ sau đây:

• Thủng đại tràng: Nguy cơ này xảy ra khi viêm mạn tính kéo dài, khiến các vết viêm loét nặng ăn sâu và làm suy yếu thành ruột dẫn đến hình thành  một lỗ thủng. Từ lỗ thủng này, một lượng lớn vi khuẩn có thể tràn vào bụng và gây nhiễm trùng ổ bụng;

Trường hợp này có thể gây nguy hiểm cho tính mạng của người bệnh và cần tiến hành can thiệp kịp thời. Chính vì thế, khi thấy các dấu hiệu như tay chân lạnh, huyết áp tụt mạnh, mạch đập nhanh, các cơn đâu ở vùng bụng trở nên dữ dỗi kèm theo phía thành bụng co cứng thì cần đưa đi cấp cứu ngay lập tức.

• Giãn đại tràng: Đại tràng giãn ra và mất khả năng co bóp đúng cách và di chuyển khí đường ruột. Kết quả là tình trạng đau bụng có thể trở nên nghiêm trọng hơn và bệnh nhân nên đi khám ngay lập tức. Mục tiêu của việc điều trị là ngăn chặn ruột bị vỡ;
• Xuất huyết tiêu hóa: Viêm đại tràng khi kéo dài sẽ khiến phần niêm mạc đại tràng bị tổn thương nặng nề và chỉ cần những tác động từ các thực phẩm có chất kích thích như rượu bia, đồ ăn độc hại… có thể dẫn tới khả năng bị xuất huyết đại tràng;
• Tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng: Nguy cơ ung thư đại trực tràng tăng theo thời gian và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Những vết viêm để lâu ngày sẽ có thể biến chứng thành ác tính và tiến triển thành ung thư.

Viêm đại tràng được chẩn đoán bằng những phương pháp nào?

Việc hỏi bệnh sử kết hợp thăm khám lâm sàng là bước đầu tiên quan trọng trong định hướng chẩn đoán các bệnh viêm đại tràng. Sau đó bác sĩ có thể cho người bệnh thực hiện các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán như:

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ kiểm tra tình trạng thiếu máu, tình trạng nhiễm trùng, hoặc các nguyên nhân miễn dịch khác.
• Xét nghiệm mẫu phân: Hồng cầu, bạch cầu hoặc ký sinh trùng trong phân có thể giúp chẩn đoán nguyên nhân viêm đại tràng chính xác hơn.
• Nội soi đại tràng: Phương pháp này cho phép bác sĩ xem ruột già bằng một ống mỏng, linh hoạt, có ánh sáng và được gắn camera ở đầu. Trong quá trình nội soi, bác sĩ cũng có thể lấy các mẫu mô nhỏ (sinh thiết) nhằm khẳng định chẩn đoán chính xác hơn.
• Nội soi đại tràng sigma: Bác sĩ sử dụng một ống nội soi mảnh, linh hoạt, có ánh sáng để kiểm tra trực tràng và đại tràng xích ma – phần dưới của đại tràng.
• Chụp X-quang: Nếu người bệnh có các triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể chụp X-quang vùng bụng tiêu chuẩn để loại trừ các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như thủng ruột kết, tắc ruột.
• Chụp cắt lớp: Chụp CT vùng bụng hoặc xương chậu có thể được thực hiện nếu bác sĩ nghi ngờ biến chứng từ viêm đại tràng. Chụp CT cũng có thể tiết lộ mức độ viêm của đại tràng.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) ruột non và cộng hưởng từ (MRI) ruột: Bác sĩ có thể đề nghị một trong những xét nghiệm không xâm lấn này nếu họ muốn loại trừ bất kỳ chứng viêm nào trong ruột non. Các xét nghiệm này nhạy cảm hơn để xác định tổn thương cũng như biến chứng trong ruột non so với các xét nghiệm hình ảnh thông thường.

Điều trị viêm đại tràng như thế nào?

Lộ trình điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra viêm đại tràng. Đối với những trường hợp ở thể nhẹ với những triệu chứng ban đầu thì chỉ cần sử dụng thuốc để kiểm soát cơn đau và chống viêm, kết hợp với bổ sung nước và nghỉ ngơi. Còn những bệnh nhân bị bệnh  nặng hơn thì có thể cần truyền dịch và có những can thiệp khác.

Điều trị nội khoa

 Hiện nay thì chưa có loại thuốc đặc trị dành riêng cho bệnh viêm đại tràng. Hầu hết các thuốc được kê đơn đều chỉ nhằm mục đích giúp người bệnh giảm các triệu chứng khó chịu từ bệnh và hạn chế các triệu chứng bùng phát  nặng hơn. Theo đó, các nhóm thuốc sẽ được chia dựa theo triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh như:

• Nhóm thuốc giảm đau, chống co thắt đại tràng;
• Nhóm thuốc chống viêm;
• Nhóm thuốc kháng sinh chống nhiễm trùng, kháng nấm, kháng ký sinh trùng;
• Nhóm thuốc cầm tiêu chảy, trị táo bón;
• Bổ sung nước và các chất điện giải.

Điều trị ngoại khoa

Phẫu thuật cắt bỏ một đoạn đại tràng bị viêm hay toàn bộ đại tràng có thể là một lựa chọn trong trường hợp bệnh diễn tiến nặng và việc sử dụng thuốc không đem lại hiệu quả cho người bệnh. Trong đó, có 2 phương pháp phẫu thuật chính là phẩu thuật mổ mở và phẫu thuật nội soi.

Tùy vào tình trạng bệnh nhân, vị trí vết viêm hay mức độ tổn thương mà người bệnh có thể được chỉ định thực hiện một trong hai phương pháp trên. Tuy nhiên, phẫu thuật chỉ là giải pháp cuối cùng khi tình trạng viêm đã nghiêm trọng và không thể điều trị bằng bất kỳ phương pháp nào khác.

Thay đổi thói quen sinh hoạt

Bên cạnh các phương pháp điều trị nội khoa và ngoại khoa thì việc tuân thủ chế độ sinh hoạt khoa học cũng được xem là một biện pháp hữu hiệu để kiểm soát bệnh viêm đại tràng.

• Vận động nhiều hơn

Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy tập luyện thể dục góp phần giúp các bệnh nhân kiểm soát các triệu chứng của bệnh viêm đại tràng. Đồng thời, tập luyện thể thao còn làm cho xương và các cơ bắp trở nên chắc khỏe hơn, cũng như tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.

• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng

Căn bệnh viêm đại tràng có khả năng làm cho cơ thể khó hấp thu một vài loại vitamin và chất khoáng như vitamin A, D, E, K, axit folic và vitamin B12.

Ngoài ra, bạn cũng sẽ nhận thấy cơ thể có những phản ứng nhạy cảm với một số nhóm thực phẩm nhất định. Do đó, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng để có một chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Nếu bạn thừng xuyên bị táo bón thì không nên ăn nhiều chất béo, tăng cường ăn rau củ quả để bổ sung chất xơ và chia nhỏ các bữa ăn;

Ngược lại nếu bạn đang bị tiêu chảy thì nên tránh ăn chất xơ dạng không tan như cellulose, không ăn đồ sống, trái cây cần được gọt bỏ vỏ.

Bổ sung đủ nước mỗi ngày để tránh để cơ thể mất nước, tuy nhiên cần chia thời điểm uống nước hợp lý để không bị đầy bụng, trướng hơi.

• Hãy dành thời gian để giải tỏa căng thẳng

Sự căng thẳng và lo âu sẽ làm các triệu chứng viêm đại tràng trở nên trầm trọng hơn. Hãy dành ra một khoảng thời gian mỗi ngày để thư giãn, suy ngẫm, hít thở sâu và tập thể dục. Bạn nên làm những việc thật sự khiến tâm trạng trở nên thoải mái và nghỉ ngơi hợp lý.

• Bỏ thói quen hút thuốc lá

Hút thuốc lá khiến căn bệnh viêm đại tràng trở nên trầm trọng hơn rất nhiều. Nó có thể làm tăng mức độ của các tình trạng liên quan đến căn bệnh này như mất xương và các vấn đề về mắt. Để có một sức khỏe tốt, bạn nên kiên trì bỏ thuốc lá.

• Sử dụng các loại thực phẩm chức năng

Để đáp ứng đầy đủ các nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể, bác sĩ có thể đề nghị bạn dùng thêm các loại thực phẩm bổ sung các vitamin và khoáng chất. Chúng giúp bổ sung thêm các chất như canxi, vitamin D, vitamin B12, axit folic và chất sắt cho cơ thể bạn.

Tuy nhiên, bạn rất cần đi khám bác sĩ trước khi quyết định dùng bất cứ loại thực phẩm bổ sung nào dù cho chúng có nguồn gốc từ tự nhiên. Bởi vì một vài loại trong số đó có thể có tác động tiêu cực trong việc điều trị bệnh viêm đại tràng.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.

• PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
• Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
• Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
• Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC