Ù tai-nguyên nhân triệu chứng và cách điều trị

ù tai

Ù tai là gì?

Ù tai là tình trạng nghe thấy tiếng ồn ở một hoặc cả hai tai nhưng không phải do âm thanh bên ngoài gây ra, mà có nguồn gốc từ chính hệ thống thính giác hoặc các cơ quan lân cận và người khác thường không nghe thấy.

 Tình trạng ù tai đa số là những tiếng đơn âm như tiếng vù vù, tuy nhiên cũng có một số trường hợp là tiếng phức âm như tiếng chuông reo, tiếng dế kêu, tiếng sóng biển,…

Triệu chứng của ù tai

Ù tai tự nó không phải là một bệnh mà là triệu chứng của một nguyên nhân cơ bản nào đó gây hậu quả lên hoạt động của cơ thể và đưa đến ù tai.

Cần phân biệt ù tai với các âm thanh do ảo giác như tiếng nói trong tai, tiếng nhạc, thường là kết quả của của nhiễm độc thuốc, rối loạn tâm lý hoặc với tình trạng nghe tiếng nói, hơi thở của chính bệnh nhân do điếc dẫn truyền, vòi nhĩ dãn rộng

Ù tai có thể xảy ra ở một hay hai tai, xuất hiện đúng thời gian hay bất kỳ lúc nào, có thể chỉ xảy ra trong chốc lát, có thể ngày một nặng hơn, một số ù tai trở nên mạn tính và là nguồn gốc của các biến chứng như mỏi mệt, khó ngủ, mất tập trung, rối loạn trí nhớ, dễ kích thích, trầm cảm… gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống thường ngày. Nói chung, cơn ù tai hết tương đối nhanh.

Ngoài ra, ù tai có thể đi kèm với các triệu chứng khác như: nặng tai, đau trong hay quanh tai, chóng mặt, đi đứng không vững… Tuy vậy, đôi khi ù tai chỉ xảy ra đơn độc.

Về thính lực, mặc dù ù tai không làm giảm thính lực nhưng cũng có thể đi kèm với giảm thính lực hay tăng thính lực ở một số bệnh nhân. Tăng thính lực xảy ra ở khoảng 40% bệnh nhân, với biểu hiện dễ nhạy cảm hay đau khi nghe những âm thanh lớn.

Ù tai thường giảm vào ban ngày do người bệnh chịu ảnh hưởng của những âm thanh khác đến từ xung quanh, nhưng khi về đêm hay khi ở nơi yên ắng thì tiếng ù trong tai sẽ trở nên rất lớn.

Mức độ nặng và tần suất xảy ra ù tai phụ thuộc vào các yếu tố như stress, chế độ ăn, và tiếng ồn. Cuối cùng, tiếng ù có thể trở nên lớn đến mức người bệnh không còn nghe được những âm thanh khác từ bên ngoài nữa.

Phân loại ù tai

Ù tai cấp: Kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, nguyên nhân thường do nhiễm trùng tai, một số loại thuốc, chấn thương đầu cổ, tiếp xúc tiếng ồn lớn kéo dài, ráy tai và bệnh lý huyết áp, tim mạch, bệnh lý biến dưỡng, nhìn chung các bệnh lý này thường xác định được và điều trị khá hiệu quả. Vì vậy ù tai thường được giải quyết tốt.
Ù tai mạn: Kéo dài ≥ 3 tháng, có thể do các nguyên nhân đã được nêu trên, đồng thời thường xảy ra ở bệnh nhân nghe kém. Hầu hết các trường hợp ù tai mạn rất khó điều trị hết hẳn, các phương pháp điều trị hiện nay chỉ có khả năng làm giảm mức âm ù giúp người bệnh thoải mái hơn với một chiến lược kiểm soát ù tai lâu dài phù hợp với từng người bệnh.
Ù tai khách quan: Thầy thuốc và những người chung quanh cũng có thể nghe được âm ù phát ra từ tai người bệnh,
Nguyên nhân có thể do bất thường mạch máu (rò động- tĩnh mạch bẩm sinh), ống nối động- tĩnh mạch mắc phải, u cuộn cảnh, độ xoáy dòng chảy động mạch cảnh, hẹp động mạch cảnh, còn động mạch bàn đạp hoặc các vòng mạch như vòng mạch động mạch nối trước-dưới (AICA) hoặc động mạch nối sau dưới (PICA) chèn ép thần kinh thính giác hoặc rối loạn cơ học như bất thường vòi nhĩ, co thắt các cơ khẩu cái, bệnh khớp thái dương hàm và co thắt cơ bàn đạp.

Tuy nhiên ù tai khách quan rất hiếm gặp, tỉ lệ < 1% trong toàn bộ các trường hợp ù tai. Hầu hết ù tai đều thuộc dạng ù tai chủ quan.

Ù tai chủ quan: Chỉ có người bệnh nghe được âm ù này trong tai, nguyên nhân thường gặp như tiếp xúc tiếng ồn quá lớn và kéo dài như tiếng ồn công nghiệp, tiếng súng, máy nổ hoặc nghe nhạc…

Nguyên nhân gây ù tai

 Những nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng ù tai :

  • Tác động của những tiếng ồn, tiếng động lớn lên thính giác một cách thường xuyên và trong thời gian dài có thể gây nên ù tai, chẳng hạn như việc sử dụng thiết bị âm thanh quá lớn khi nghe nhạc với thời gian dài, thậm chí tiếp xúc trong khoảng thời gian ngắn cũng gây nên tình trạng ù tai.

  • Tình trạng có quá nhiều ráy tai dẫn đến tắc nghẽn ống tai ngoài,  ráy tai bảo vệ ống tai của bạn bằng cách bẫy bụi bẩn và làm chậm sự phát triển của vi khuẩn. Khi quá nhiều ráy tai tích tụ, nó trở nên quá khó để rửa trôi tự nhiên, gây mất thính giác hoặc kích thích màng nhĩ, có thể dẫn đến ù tai.

ù tai

  • Sự thay đổi của phần xương cứng trong tai tác động đến cơ quan thính giác, gây nên chứng ù tai

Những nguyên nhân ít gặp hơn:

  • Ù tai là một trong những dấu hiệu sớm để nhận biết bệnh Meniere.

  • Rối loạn TMJ: ù tai có thể xảy ra từ các vấn đề khớp thái dương, khu vực xương hàm dưới sọ hay khớp ở hai bên đầu trước tai gây nên tình trạng ù tai.

  • Các chấn thương gây ảnh hưởng đến chức năng nghe, đến dây thần kinh thính giác có thể dẫn đến hiện tượng ù tai, như chấn thương vùng đầu hay chấn thương vùng cổ.

  • Sự phát triển của u thần kinh âm thanh sẽ ảnh hưởng đến cơ quan thính giác, có thể gây mất cân bằng trong thính giác, dẫn đến ù tai.

  • Chức năng ống Eustachian bị rối loạn, đây là ống nối giữa cổ họng và tai giữa, được mở rộng mọi lúc, nếu chức năng ống này bị rối loạn sẽ gây nên tình trạng ù tai.

  • Rối loạn mạch máu liên quan đến ù tai: xơ vữa động mạch, khối u đầu và cổ, huyết áp cao, hẹp mạch máu cấp máu cho vùng đầu mặt cổ, dị tật của mạch máu,…
  • Ù tai do thuốc:Chứng ù tai sẽ trầm trọn thêm do một số loại thuốc. Nói chung, liều lượng thuốc này càng cao, chứng ù tai càng trở nên tồi tệ hơn. Thường thì tiếng ồn do ù tai sẽ biến mất khi ngừng sử dụng các loại thuốc này.Các loại thuốc gây ù tai bao gồm thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và một số loại thuốc kháng sinh, thuốc điều trị ung thư, thuốc lợi tiểu, thuốc trị sốt rét và thuốc chống trầm cảm.

Những đối tượng nào có nguy cơ bị ù tai

Tiếp xúc với tiếng ồn lớn

Những tiếng ồn lớn, chẳng hạn như tiếng ồn từ thiết bị nặng, cưa xích và súng cầm tay, là những nguồn phổ biến gây mất thính giác do tiếng ồn. Các thiết bị nghe nhạc di động, chẳng hạn như máy nghe nhạc MP3, cũng có thể gây giảm thính lực do tiếng ồn nếu phát lớn trong thời gian dài.

Những người làm việc trong môi trường ồn ào như nhà máy và công nhân xây dựng, nhạc sĩ và quân nhân – đặc biệt có nguy cơ mắc bệnh.

Tuổi tác

Khi tuổi cao, số lượng các sợi thần kinh hoạt động trong tai suy giảm, có thể gây ra các vấn đề về thính giác thường liên quan đến chứng ù tai ở người cao tuổi.

Giới tính

Nam giới dễ bị ù tai hơn hơn nữ giới

Sử dụng thuốc lá và rượu

Những người hút thuốc và uống rượu thường xuyên có nguy cơ mắc chứng ù tai cao hơn.

Một số vấn đề sức khỏe

Béo phì, các vấn đề về tim mạch, huyết áp cao và tiền sử bị viêm khớp hoặc chấn thương đầu đều làm tăng nguy cơ bị ù tai.

Ù tai được chẩn đoán bằng phương pháp gì?

Để chẩn đoán ù tai, bác sĩ sẽ kết hợp hỏi bệnh và khám lâm sàng để khai thác các yếu tố sau:

  • Bệnh sử: tuổi, thời gian khởi phát ù tai, kiểu tiến triển của ù tai, tiền sử gia đình và các triệu chứng nghe hoặc các triêu chúng tiền đình kèm theo như nghe kém, đầy tai, chóng mặt.
  • Tính chất ù tai: Cần xác định vị trí ù tai ở trong đầu, một bên hay hai bên; cao độ, âm đơn hay âm phức, tiếng ù đều đều, theo nhịp mạch, tiếng lích rích hay như tiếng thổi; cường độ, mức độ gây khó chịu, ảnh hưởng của môi trường, liên tục hay ngắt quãng.
  • Các triệu chứng kèm theo: Chảy dịch tai, tiếp xúc với tiếng ồn, chấn thương đầu, sử dụng các loại thuốc gây hại cho tai.
  • Khám lâm sàng: Cần khám lâm sàng tai – thần kinh toàn diện kết hợp với đánh giá chức năng tai

ù tai

Các phương pháp cận lâm sàng thường được sử dụng để chẩn đoán tình trạng cũng như nguyên nhân dẫn đến ù tai:

  • Đo thính học: kiểm tra thính lực đồ, chức năng thông khí vòi nhĩ.
  • Hinh ảnh học: Cần chụp cắt lớp xương thái dương có và không có tiêm thuốc, chụp mạch não đồ.
  • Xét nghiệm huyết học: Bao gồm xét nghiệm công thức máu để xác định tình trạng thiếu máu và xét nghiệm chức năng tuyến giáp để biết người bệnh có bị bệnh cường giáp hoặc suy giáp hay không.
  • Tác nhân dị ứng: Cần đánh giá được tình trạng dị ứng của bệnh nhân bằng cách kiểm tra xem chất dị ứng trong thức ăn, khí thở hoặc môi trường sống. Đồng thời cần đánh giá tình trạng tăng áp lực mê nhĩ bằng cách sử dụng các nghiệm pháp khác.

Điều trị ù tai như thế nào?

Tùy tình trạng bệnh mà có phương pháp điều trị khác nhau, điều trị bao gồm:

Điều trị nội khoa

Nhiều phương thức điều trị nội khoa đã được đề xuất để điều trị ù tai, có thể phân làm hai loại chính: các thuốc cắt đứt các cơ chế bệnh sinh tạo nên tiếng ù và các loại thuốc giúp bệnh nhân giảm đi sự khó chịu đối với tiếng ù.

  • Các thuốc tăng tuần hoàn ốc tai và hệ thần kinh trung ương, các thuốc giãn cơ trơn, các vitamin,..
  • Các thuốc kháng histamin và thuốc giảm phù nề trong các trường hợp nghi ngờ nguyên nhân ù tai do rối loạn chức năng vòi.
  • Các thuốc an thần, magnesi sulfat, barbiturate, meprobamate được sử dụng để giảm các ức chế trên hệ lưới của hệ thần kinh trung ương.
  • Các dẫn xuất của para-aminobenzoic acid (như procain) và nhóm amino acrylamide (như lidocaine, lignocaine) cũng có thể được sử dụng đường tĩnh mạch để làm giảm độ nhạy cảm của các mô dẫn truyền thần kinh.
  • Thuốc chống trầm cảm ba vòng, như amitriptyline và nortriptyline , đã được sử dụng với một số thành công. Tuy nhiên, những loại thuốc này thường chỉ được sử dụng cho chứng ù tai nghiêm trọng, vì chúng có thể gây ra tác dụng phụ phiền hà, bao gồm khô miệng, mờ mắt, táo bón và các vấn đề về tim.
  • Tránh các chất kích thích có thể. Giảm tiếp xúc với những thứ có thể làm cho bệnh của bạn tồi tệ hơn. Ví dụ phổ biến bao gồm tiếng ồn lớn, caffeine và nicotine.
  • Loại bỏ ráy tai, ngừng thuốc nếu thuốc đó có thể gây nên chứng ù tai,…

Điều trị ngoại khoa

  • Phẫu thuật loại bỏ các nguyên nhân gây ù tai là các khối choán chỗ trong góc cầu tiểu não, u tân sinh của thùy thái dương hoặc các ù tai đi kèm với điếc dẫn truyền.
  • Các phẫu thuật giảm áp tai túi nội dịch, dùng nhiệt để hủy ống bán khuyên ngoài, dùng muối đặt vào cửa sổ tròn, phẫu thuật cắt hạch sao để điều trị các trường hợp ù tai do Ménière.
  • Phẫu thuật khoét mê nhĩ và phẫu thuật cắt dây thần kinh tiền đình chỉ được áp dụng để điều trị ù tai trên các bệnh nhân điếc tiếp nhận hoàn toàn tai cùng bên.

Bên cạnh các biện pháp dùng thuốc hay phẫu thuật thì cũng có nhiều biện pháp nhằm làm giảm độ lớn của tiếng ù cũng như tăng sức chịu đựng cho bệnh nhân:

  • Tránh những yếu tố kích thích có thể làm nặng thêm ù tai như: tiếng ồn, rượu, nicotine, caffein, nước có chứa quinine và hạn chế dùng aspirin. Nicotine và caffeine làm co mạch gây tăng tốc độ máu chảy đưa đến tăng tiếng ù; rượu gây dãn mạch làm tăng lượng máu đến tai trong.
  • Khắc phục tiếng ồn: nếu làm việc trong môi trường ồn ào, cần mang dụng cụ bảo vệ tai để tránh làm nặng thêm tình trạng ù tai sẵn có.
  • Khi ở môi trường yên tĩnh: lúc này, tiếng ù có thể lớn hơn do không bị sao nhãng bởi các âm thanh bên ngoài. Do đó, chúng ta có thể giúp người bệnh tạo ra những âm thanh dễ chịu như tiếng nhạc êm dịu hay có thể dùng máy tạo tiếng động để tạo ra tiếng nước chảy, tiếng sóng, hay tiếng mưa rơi… để che lấp bớt tiếng ù.
  • Đeo máy trợ thính: máy trợ thính giúp làm giảm bớt tiếng ù bằng cách tăng âm cho những tiếng động bên ngoài.
  • Giảm bớt stress: các biện pháp như thư giãn, yoga, bơi lội, massage, đi bộ, ngủ đủ giấc… cũng giúp hạn chế tiếng ù tai nặng lên.

Chữa ù tai bằng Y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền, ù tai còn được gọi là nhĩ minh, nhĩ lung có liên quan mật thiết tới thận và can. Thận khí thông với tai, thận hòa thì tai mới nghe được ngũ âm. Can đởm hỏa vượng kết hợp với đàm trọc bốc lên trên che lấp khiếu trên hoặc do thận hư gây ra ù tai.

Các phương pháp chữa ù tai bằng y học cổ truyền

Phương pháp dùng thuốc:

Tùy từng nhân gây ù tai mà sử dụng các bài thuốc khác nhau:

  • Do thận âm hư: bổ âm tiềm dương bằng các bài thuốc “Nhĩ lung tả từ hoàn”, “Đại bổ âm hoàn”.
  • Do giận dữ thái quá và đột ngột làm thương tổn Can, gây Can Đởm hỏa nghịch lên làm khí bế tắc sinh ra bệnh : sơ Can lý khí bằng bài thuốc ” Sài hồ thanh Can thang” gia giảm …
  • Do đờm hỏa : thanh khí hóa đờm bằng bài ” Thanh khí hóa đờm”…

Phương pháp không dùng thuốc

Bên cạnh việc dùng thuốc thì các phương pháp không dùng thuốc như: châm cứu, xoa bóp bấm huyệt… cũng thường được sử dụng để góp phần điều trị ù tai

Châm cứu

Đây là phương pháp dùng kim xuyên qua da để kích hoạt kinh mạch lưu thông, giúp lưu thông khí huyết đến vùng tai, làm người bệnh nghe rõ hơn, hạn chế tiếng ù.

  • Thể can đởm hỏa vượng kết hợp đàm trọc: Châm các huyệt Ế phong, Thính hội, Thính cung, Thần Môn, Hành gian, Thái xung, Phong long.
  • Thể thận hư: Châm các huyệt Thần môn, Ế phong, Thính hội, Thính cung, Thận du, Thái khê, Túc tam lý.

 Xoa bóp bấm huyệt 

Bấm huyệt là phương pháp xoa bóp tạo áp lực lên các vị trí huyệt đạo có tác động lên thính lực giúp tăng lưu thông khí huyết, thông kinh lạc, từ đó giảm triệu chứng ù tai, khó chịu.

Các huyệt thường được dử dụng như: huyệt Ế phong, Thính cung, Phong Trì, Thận du, Thái khê.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.