Suy thận-nguyên nhân triệu chứng và cách điều trị

suy thận

Suy thận là gì?

Suy thận là tình trạng thận bị mất chức năng và không còn khả năng lọc các chất thải từ máu. Đây là giai đoạn cuối của bệnh thận mạn tính. Nếu không được chạy thận hoặc ghép thận, người bệnh sẽ khó duy trì được sự sống

Phân loại suy thận

Thận là cơ quan nằm về phía lưng dưới của cơ thể người, phân bố ở hai bên cột sống.

Thận có 4 chức năng chính:

  • Giữ cân bằng dịch trong cơ thể;
  • Giữ cân bằng các chất khoáng mà cơ thể cần để duy trì hoạt động bình thường, nhất là chất kali để kiểm soát hoạt động của thần kinh và cơ, quá nhiều hay quá ít kali cũng có thể gây ra yếu cơ và vấn đề cho tim;
  • Loại bỏ các sản phẩm giáng hóa của protein (trong thực phẩm) như urê, creatinine (tạo ra trong tiến trình vận động cơ bắp);
  • Giải phóng một số hormon thiết yếu vào máu như renin (điều hòa huyết áp), erythropoietin (EPO) giúp tủy xương tạo hồng cầu và hoạt hóa vitamin D để hấp thụ canxi trong thức ăn nhằm tăng cường cho xương

Suy thận được phân làm 2 loại, đó là:

  • Suy thận mạn tính: Bệnh lý đặc trưng bởi sự suy giảm chức năng của thận sẽ diễn ra trong một khoảng thời gian dài và khó có thể điều trị dứt điểm được. Vì vậy, việc phát hiện dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu giúp kịp thời ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
  • Suy thận cấp tính: Là tình trạng mà chức năng của thận bị suy giảm nghiêm trọng khá nhanh, chỉ trong vòng vài ngày. Việc điều trị cần được tiến hành ngay với các phương pháp tùy theo từng tình trạng bệnh của từng người, trong đó có chạy thận nhân tạo.

Các giai đoạn suy thận

Các giai đoạn suy thận thường được xác định bằng xét nghiệm máu thông qua đo lường sự thải trừ Creatinin  rồi từ đó tính ra chỉ số eGFR (ước tính tốc độ lọc cầu thận), để thấy được mức độ hoạt động của thận.

eGFR có thể thay đổi theo thời gian, vì vậy nó sẽ được kiểm tra liên tục để theo dõi tốc độ tổn thương thận.

Các giai đoạn là một cách để theo dõi sự tiến triển của bệnh thận và mức độ nghiêm trọng của nó.

Các giai đoạn bệnh thận

Thông qua theo dõi, bác sĩ có thể đánh giá, giúp bạn điều chỉnh bất kỳ loại thuốc nào và thay đổi những thứ như chế độ ăn uống hoặc các hành vi sức khỏe khác nhằm hạn chế sự suy giảm eGFR thêm.

Giai đoạn 1

Ở bệnh thận giai đoạn 1, có tổn thương thận nhẹ.

Giá trị của eGFR là 90 trở lên.

Mặc dù thận hầu hết khỏe mạnh và hoạt động tốt, tuy nhiên trên lâm sàng vẫn có một số yếu tố cho thấy thận bị tổn thương, chẳng hạn như protein trong nước tiểu hoặc tổn thương thực thể tại thận (nang thận).

Ở giai đoạn 1, việc duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp kiểm soát và làm chậm tốc độ tiến triển của bệnh.

Giai đoạn 2

Bệnh thận giai đoạn 2 vẫn còn là ở mức độ nhẹ.

Giá trị eGFR dao động trong khoảng từ 60 đến 89. Thận vẫn hoạt động khá tốt, nhưng đã có tổn thương.

Tương tự như giai đoạn 1, đây vẫn là giai đoạn đầu của bệnh, các hành vi tốt về sức khỏe có lợi để giúp trì hoãn sự tiến triển của bệnh thận và giữ cho sức khỏe cơ thể tốt nhất có thể. Người bệnh cũng nên trao đổi với bác sĩ về các yếu tố nguy cơ khác có thể làm cho bệnh tiến triển nhanh hơn.

Giai đoạn 3

Ở bệnh thận giai đoạn 3, thận KHÔNG hoạt động tốt như bình thường.

Giá trị eGFR nằm trong khoảng từ 30 đến 59

Tuy nhiên, giai đoạn này được chia thành hai giai đoạn:

  • Giai đoạn 3a có nghĩa là chỉ số eGFR nằm trong khoảng từ 45 đến 59.
  • Giai đoạn 3b có nghĩa là chỉ số eGFR nằm trong khoảng từ 30 đến 44.

Ở giai đoạn này bạn có thể có hoặc không có bất kỳ triệu chứng nào.Các triệu chứng có thể trở nên rõ ràng hơn như bị sưng bàn tay, bàn chân, đau lưng và đi tiểu thường xuyên

Giai đoạn 4

Giai đoạn 4 của bệnh thận là giai đoạn trước khi suy thận hoàn toàn (hoặc giai đoạn cuối).

Giá trị eGFR nằm trong khoảng từ 15 đến 29. Điều này cho thấy mức độ tổn thương từ trung bình đến nghiêm trọng.

Các triệu chứng bệnh và biến chứng cũng xuất hiện vào thời điểm này.

Ở giai đoạn này, cần theo dõi thật sát và phải lập kế hoạch cho những gì sẽ xảy ra khi bị suy thận hoàn toàn (suy thận giai đoạn cuối) và hình thức điều trị (lọc máu hoặc chuẩn bị cho ghép thận).

Giai đoạn 5

Giai đoạn cuối của bệnh thận mạn là giai đoạn 5, là suy thận hoàn toàn (suy thận giai đoạn cuối).

Giá trị eGFR nhỏ hơn 15

Thận sắp hỏng hoàn toàn hoặc đã mất hầu như tất cả chức năng sinh lý phải có. Các triệu chứng có thể bao gồm:

  • Ngứa
  • Chuột rút cơ
  • Nôn ói
  • Đau lưng
  • Các vấn đề về hô hấp và giấc ngủ
  • Chán ăn, mệt mỏi kéo dài

Dấu hiệu cho thấy bạn có khả năng đang mắc bệnh thận

Các dấu hiệu của suy giảm chức năng ở thận khi mới hình thành thường không mang tính chất đặc trưng và phát triển theo thời gian. Nguyên nhân là do thận bao gồm hai quả thận có khả năng hỗ trợ cho nhau rất hiệu quả.

Do đó, nhiều trường hợp người mắc bệnh suy thận không được phát hiện sớm và điều trị theo đúng phác đồ dẫn đến việc điều trị bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Sau đây là một số triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh thận

  • Thay đổi khi đi tiểu: Những thay đổi như tiểu nhiều vào đêm, nước tiểu có bọt, lượng nước tiểu nhiều hơn/ít hơn bình thường và nước tiểu có màu nhợt/màu tối, nước tiểu có máu, cảm thấy căng tức hay đi tiểu khó khăn…
  • Phù: Thận bị hỏng không loại bỏ được chất lỏng dư thừa nữa, do vậy chất lỏng tích tụ trong cơ thể khiến bạn bị phù ở chân, cổ chân, bàn chân, mặt…

dấu hiệu suy thận

  • Mệt mỏi: Những quả thận khỏe mạnh tạo ra một hormon gọi là erythropoietin, hormon này thông báo cho cơ thể tạo ra các tế bào hồng cầu mang ôxy. Khi thận bị hỏng, chúng tạo ra ít erythropoietin hơn, cơ thể có ít các tế bào hồng cầu vận chuyển ôxy hơn, nên các cơ và đầu óc của bạn mệt đi nhanh chóng. Tình trạng này được gọi là thiếu máu do suy thận.
  • Ngứa: Thận có chức năng loại bỏ các chất cặn bã ra khỏi máu. Khi thận bị suy, sự tích tụ của các chất thải này trong máu có thể gây ngứa ở da.
  • Hơi thở có mùi amoniac: Sự tích tụ của các chất thải trong máu (được gọi là chứng urê huyết) có thể khiến thức ăn có vị khác đi và khiến hơi thở có mùi. Bạn cũng nhận thấy rằng bạn không thích ăn thịt nữa.
  • Buồn nôn và nôn: Do urê huyết gây nên tình trạng buồn nôn và nôn.
  • Thở nông: Đó là do chất lỏng dư thừa trong cơ thể tích tụ trong hai lá phổi kèm theo tình trạng thiếu máu (sự thiếu hụt các tế bào hồng cầu vận chuyển ôxy)sinh ra chứng thở nông.
  • Ớn lạnh: Thiếu máu có thể khiến bạn cảm thấy lúc nào cũng lạnh, thậm chí đang ở trong phòng có nhiệt độ ẩm.
  • Hoa mắt, chóng mặt và mất tập trung: Thiếu máu khiến não không được cung cấp đủ ôxy. Điều này có thể ảnh đến trí nhớ, gây mất tập trung, hoa mắt và chóng mặt.
  • Đau lưng/cạnh sườn: Một số bệnh nhân bệnh thận có thể bị đau ở lưng hay sườn

Nguyên nhân dẫn đến suy thận

Suy thận có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, như:

Thận không nhận đủ lượng máu cần thiết

Tình trạng lưu lượng máu đến thận bị hạn chế sẽ khiến cơ quan này không nhận đủ oxy và các dưỡng chất thiết yếu để duy trì hoạt động. Theo thời gian, các mô cơ sẽ suy yếu dần, các chức năng vốn có cũng suy giảm theo đó.

Những yếu tố có thể gây cản trở việc nuôi dưỡng thận bao gồm:

  • Các bệnh tim mạch, ví dụ như nhồi máu cơ tim
  • Xơ gan hoặc suy gan
  • Mất nước
  • Bỏng nặng
  • Phản ứng dị ứng
  • Nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng máu
  • Tăng huyết áp
  • Tác dụng phụ của thuốc kháng viêm

Nguyên nhân suy thận do cơ chế bài tiết nước tiểu gặp vấn đề

Nếu quá trình bài tiết nước xảy ra vấn đề, các độc tố sẽ không được đào thải ra ngoài. Thay vào đó, chúng sẽ tích tụ ngay tại thận và gây nên nhiều biến chứng có thể trực tiếp dẫn tới bệnh suy thận, chẳng hạn như:

  • Sỏi thận
  • Phì đại tuyến tiền liệt (u xơ tuyến tiền liệt)
  • Hình thành huyết khối (cục máu đông) trong đường tiết niệu
  • Tổn thương dây thần kinh kiểm soát bàng quang

Một số nguyên nhân khác dẫn đến bệnh suy thận

Đôi khi, nguyên nhân gây suy thận còn có thể đến từ:

  • Sự hiện diện của huyết khối ở trong hoặc xung quanh thận
  • Nhiễm độc kim loại nặng
  • Sử dụng ma túy
  • Lạm dụng bia rượu
  • Viêm mạch
  • Lupus ban đỏ
  • Viêm cầu thận
  • Hội chứng huyết tán tăng ure máu
  • Đa u tủy xương
  • Xơ cứng bì
  • Xuất huyết giảm tiểu cầu
  • Tác dụng phụ của thuốc hóa trị, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc kháng sinh hoặc hóa chất dùng trong xét nghiệm hình ảnh
  • Bệnh đái tháo đường không được kiểm soát tốt

Phương pháp điều trị suy thận

Bệnh thận không có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng nếu có phác đồ điều trị hiệu quả vẫn đảm bảo cho người bệnh một cuộc sống năng động, thoải mái và tiếp tục học tập, làm việc. Phương pháp điều trị suy thận phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, cụ thể như:

Điều trị nội khoa

Chăm sóc hỗ trợ và điều trị nội khoa có thể giúp kiểm soát các triệu chứng một cách hiệu quả. Người bệnh không cần chạy thận hoặc ghép thận. Điều quan trọng là phải hiểu rằng chăm sóc hỗ trợ và điều trị để kiểm soát các triệu chứng không phải là phương pháp điều trị suy thận và không đảm bảo khả năng kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.

Những phương pháp điều trị này chỉ giúp có thể giúp người bệnh có một cuộc sống thoải mái hơn cho đến khi không thể duy trì được nữa.

Lọc máu nhân tạo (chạy thận nhân tạo)

Lọc máu nhân tạo là việc sử dụng máy ở bên ngoài cơ thể để làm sạch các chất thải trong máu thay cho chức năng của thận. Phần máu sau khi thanh lọc hết độc tố sẽ được trả trở về cơ thể người bệnh. Tùy thuộc vào loại lọc máu, bạn có thể được kết nối với máy chuyên dụng hoặc một túi catheter di động.

Chỉ định chạy thận nhân tạo được dùng cho các trường hợp bệnh nhân có biến chứng rối loạn chức năng não, tăng kali nhưng không đáp ứng bằng điều trị nội khoa, hệ số thanh thải creatinin giảm dưới mức 10ml/phút/1,73m2 cơ thể. Việc lọc máu có thể thực hiện đều đặn 3 lần/tuần tại các cơ sở y tế.

Phương pháp này mang đến một số hiệu quả nhất định đối với người bị suy thận, nhưng không thể thực hiện trọn vẹn vai trò của một quả thận khỏe mạnh. Điều này có nghĩa là người bệnh vẫn có thể gặp một số vấn đề về sức khỏe liên quan đến tình trạng này, dù đang được lọc máu. Hiện nay, lọc máu có thể được thực hiện tại các cơ sở y tế hoặc tại nhà, nếu đủ điều kiện.

Thẩm phân phúc mạc

Thẩm phân phúc mạc hay lọc màng bụng (Peritoneal dialysis – PD) là phương pháp làm sạch chất thải trong máu bằng cách sử dụng niêm mạc vùng ổ bụng (gọi là phúc mạc) của chính người bệnh.
Việc lọc màng bụng được thực hiện bằng một dung dịch đặc biệt được gọi là dịch lọc.
Lọc màng bụng có thể được thực hiện tại bệnh viện, thậm chí là tại nhà hay nơi làm việc, nếu người bệnh có thể chuẩn bị một phòng kín sạch sẽ.
Hiện nay có 3 phương pháp lọc màng bụng:
  • Lọc màng bụng cấp
  • Lọc màng bụng liên tục ngoại trú (CAPD)
  • Lọc màng bụng chu kỳ tự động (ADP) bao gồm lọc màng bụng liên tục chu kỳ, lọc màng bụng cách quãng ban đêm và lọc màng bụng thủy triều
Trong quá trình thẩm phân phúc mạc, dịch lọc chảy qua một ống thông (catheter) vào phần bụng của bạn. Lớp niêm mạc bụng hoạt động như một bộ lọc và loại bỏ các chất thải ra khỏi máu người bệnh. Sau một khoảng thời gian nhất định, dịch lọc có kèm các chất thải được xả khỏi ổ bụng và thải bỏ.

Các phương pháp này có thể được thực hiện tại nhà, nơi làm việc hoặc khi đi du lịch. Nhưng thẩm phân phúc mạc không phải là một lựa chọn tối ưu cho tất cả người bị suy thận. Bởi phương pháp này cần phải được thao tác bởi một người có kinh nghiệm, có khả năng chăm sóc người bệnh tại nhà và một số trang thiết bị nhất định.

Cấy ghép thận

Một lựa chọn điều trị khác dành cho người bệnh suy thận là cấy ghép thận. Một quả thận khỏe mạnh được thay thế cho quả thận đã mất đến 90% khả năng hoạt động bình thường,  không còn có thể lọc máu được nữa

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.


PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMClogo

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC