Thế nào là suy giáp ?

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết hình bướm, nằm ở vùng cổ trước. Nhiệm vụ của tuyến giáp là sản xuất các hormone tuyến giáp, được tiết vào máu và sau đó được vận chuyển đến các mô trong cơ thể. Hormone tuyến giáp giúp cơ thể sử dụng năng lượng, giữ ấm và giúp cho não, tim, cơ và các cơ quan khác hoạt động bình thường.

Suy giáp (nhược giáp, giảm chức năng tuyến giáp) là một dạng bệnh nội tiết, rối loạn chức năng tuyến giáp khiến tuyến giáp không sản sinh đủ hormon như thyroxine, T3, T4 cần thiết cho quá trình kiểm soát trao đổi chất trong cơ thể

Khi nồng độ hormone tuyến giáp quá thấp, các tế bào của cơ thể không thể nhận đủ hormone tuyến giáp và các quá trình chuyển hóa của cơ thể trở nên chậm lại. Khi cơ thể hoạt động chậm, bạn có thể nhận thấy mình lạnh hơn, dễ mệt mỏi hơn, da khô hơn, giảm trí nhớ, trầm cảm và bắt đầu bị táo bón.

Những dấu hiệu của nào cho biết bạn có thể bị suy giáp?

Không phải ai cũng có biểu hiện suy giáp giống nhau. Ban đầu người bệnh thường bị mệt mỏi kéo dài, tăng cân. Bởi vì đây không phải là các dấu hiệu điển hình của bệnh (ngay cả những người không bị suy giáp cũng có thể bị mệt mỏi và tăng cân) nên ở giai đoạn đầu bệnh rất khó được phát hiện.

Theo thời gian, bệnh sẽ càng lộ dần những triệu chứng rõ ràng hơn, do vậy sẽ dễ chẩn đoán hơn. Các dấu hiệu chung của bệnh bao gồm:

• Mệt mỏi

Mệt mỏi là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của bệnh suy giáp. Người bệnh thậm chí có thể luôn trong tình trạng kiệt sức dù nghỉ ngơi hay ngủ đủ giấc cũng không hồi phục.

• Tăng cân

Hormon tuyến giáp giúp điều chỉnh trọng lượng cơ thể, lượng thức ăn và chuyển hóa chất béo và đường. Những người giảm hormon tuyến giáp có thể bị tăng cân và tăng chỉ số khối cơ thể (BMI). Ngay cả những trường hợp suy giáp nhẹ cũng có thể làm tăng nguy cơ tăng cân và béo phì. Nhiều bệnh nhân suy giáp có khuôn mặt sưng húp

• Đau cơ và khớp

Suy giáp có thể ảnh hưởng đến cơ và khớp: Nhức mỏi, đau, cứng khớp, sưng khớp, co cứng cơ, yếu nhược cơ khớp. Nghiên cứu cũng cho thấy mối liên hệ giữa rối loạn tuyến giáp và viêm khớp dạng thấp.

• Thay đổi tâm trạng và trí nhớ

Những người mắc bệnh suy giáp không được điều trị thường gặp phải chứng lo âu, phiền muộn, hoặc ngược lại là lãnh đạm, thờ ơ, suy giảm trí nhớ, giảm chú ý và tập trung, trầm cảm, suy nghĩ và nói chậm chạp hơn… Những triệu chứng này diễn ra do não thiếu hormon để hoạt động chính xác. Những thay đổi não này có thể đảo ngược khi được điều trị.

• Cảm giác lạnh

Suy giáp có thể làm chậm quá trình trao đổi chất, dẫn đến giảm nhiệt độ cơ thể. Do đó, một số người có lượng hormon tuyến giáp thấp có thể luôn cảm thấy lạnh hoặc có khả năng chịu lạnh kém.

• Táo bón

Các nghiên cứu báo cáo rằng tuyến giáp hoạt động kém có thể gây ra vấn đề với hoạt động của dạ dày, ruột non và ruột kết khiến một số người bị táo bón.

• Cholesterol cao

Hormon tuyến giáp có vai trò quan trọng để loại bỏ cholesterol dư thừa ra khỏi cơ thể qua gan. Nồng độ hormon tuyến giáp thấp khiến gan thực hiện chức năng này khó khăn hơn và mức cholesterol trong máu tăng lên. Nghiên cứu cho thấy rằng có tới 13% người có cholesterol cao cũng có tuyến giáp hoạt động kém. Do đó, những người bị cholesterol cao nên định kỳ kiểm tra bệnh suy giáp.

• Nhịp tim chậm

Những người bị suy giáp cũng có thể có nhịp tim chậm hơn bình thường (dưới 60lần/phút). Mức hormon tuyến giáp thấp ảnh hưởng đến tim gây rối loạn huyết áp, nhịp tim, xơ cứng động mạch. Rối loạn nhịp tim có thể gây yếu, chóng mặt và khó thở. Nếu không điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng như tăng huyết áp hoặc huyết áp thấp, có cơn đau thắt ngực hoặc suy tim.

• Rụng tóc

Rối loạn hormon tuyến giáp không được điều trị là một nguyên nhân gây rụng tóc. Điều này là do hormon tuyến giáp rất cần thiết cho sự tăng trưởng và sức khỏe của nang lông.

• Da khô và tóc và móng tay yếu

Tuyến giáp hoạt động kém ảnh hưởng đến da và gây ra các triệu chứng như: da khô, dễ bong vảy, thô, xanh tái, da mỏng,… Những người bị suy giáp cũng có thể gặp tình trạng tóc khô và thô, dễ gãy hoặc móng tay xỉn màu.

• Bướu cổ

Tuyến giáp phát triển gây tình trạng cổ to hơn bình thường gọi là bướu cổ. Các triệu chứng khác bao gồm: ho, khàn tiếng, khó nuốt, nghẹn, khó thở.

• Thay đổi kinh nguyệt

Phụ nữ bị suy giáp dễ bị rối loạn kinh nguyệt, khó thụ thai và nguy cơ sảy thai trong giai đoạn đầu mang thai là rất cao. Suy giáp gây ra những vấn đề này vì nó ảnh hưởng đến các hormon khác có vai trò trong kinh nguyệt, chẳng hạn như: làm giảm quá trình sản xuất estrogen, làm giảm lượng globulin liên kết với hormon giới tính.

Nguyên nhân gây ra suy giáp

Có nhiều nguyên nhân gây suy giáp, song được chia thành 2 nhóm chính là nguyên nhân nguyên phát và nguyên nhân thứ phát.

Nguyên nhân nguyên phát

Suy giáp nguyên phát do nguyên nhân bệnh lý tại tuyến giáp hoặc hormone kích thích hoạt động của tuyến giáp TSH tăng lên.

• Bệnh tự miễn: Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh suy giáp là một rối loạn tự miễn được gọi là viêm tuyến giáp Hashimoto. Rối loạn tự miễn xảy ra khi hệ thống miễn dịch tạo ra các kháng thể tấn công các mô của cơ thể. Đôi khi quá trình này liên quan đến tuyến giáp.
• Điều trị cường giáp: Những người sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp (cường giáp) thường được điều trị bằng iốt phóng xạ hoặc thuốc chống tuyến giáp. Mục tiêu của các phương pháp điều trị này là đưa chức năng tuyến giáp trở lại bình thường. Nhưng đôi khi, điều chỉnh cường giáp có thể làm giảm quá trình sản xuất hormone tuyến giáp quá nhiều, dẫn đến suy giáp vĩnh viễn.
• Phẫu thuật tuyến giáp: Loại bỏ toàn bộ hoặc một phần lớn tuyến giáp có thể làm giảm hoặc ngừng sản xuất hormone. Trong trường hợp đó, người bệnh sẽ cần dùng hormone tuyến giáp suốt đời.
• Xạ trị: Bức xạ được sử dụng để điều trị ung thư đầu và cổ có thể ảnh hưởng đến tuyến giáp và có thể dẫn đến suy giáp.
• Thuốc: bệnh nhân sử dụng lithium để điều trị, gây ức chế phóng thích hormone của tuyến giáp. Tình trạng bệnh tương tự cũng xảy ra ở bệnh nhân dùng thuốc chứa iod hoặc amiodarone khác, ức chế hấp thu iod và tổng hợp hormone.

• Bệnh bẩm sinh: Một số em bé được sinh ra với một tuyến giáp bị khiếm khuyết hoặc không có tuyến giáp. Trong hầu hết các trường hợp, tuyến giáp không phát triển bình thường mà không rõ nguyên nhân, nhưng một số trẻ có dạng rối loạn di truyền. Thông thường, trẻ sơ sinh bị suy giáp bẩm sinh xuất hiện bình thường khi sinh.
• Mang thai: Một số phụ nữ bị suy giáp trong hoặc sau khi mang thai (suy giáp sau sinh), thường là do cơ thể phụ nữ mang thai sản xuất kháng thể kháng tuyến giáp.

Nếu không được điều trị, suy giáp làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non và tiền sản giật – một tình trạng gây tăng huyết áp đáng kể của phụ nữ trong ba tháng cuối của thai kỳ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi đang phát triển.

• Thiếu i-ốt: Khoáng chất iốt – được tìm thấy chủ yếu trong hải sản, rong biển, thực vật được trồng trong đất giàu iốt và muối iốt – rất cần thiết cho việc sản xuất hormone tuyến giáp. Quá ít iốt có thể dẫn đến suy giáp và quá nhiều iốt có thể làm trầm trọng thêm bệnh suy giáp ở những người đã mắc bệnh này.

Thiếu iot nặng sẽ tiến triển thành bệnh suy giáp hoặc gây ra chứng suy giáp bẩm sinh cho trẻ nhỏ. Suy giáp bẩm sinh sẽ dẫn đến khuyết tật về trí tuệ, vì thế phụ nữ mang thai phải đảm bảo hấp thu đủ lượng iot trong thai kỳ.

Nguyên nhân thứ phát

Trái ngược với suy giáp nguyên phát, suy giáp thứ phát xảy ra do sự thiếu hụt hormone kích thích tuyến giáp là TRH của vùng dưới đồi hoặc TSH ở vùng tuyến yên. Suy giáp thứ phát cần điều trị và khắc phục từ hormone kích thích bị thiếu hụt, có thể kết hợp với bệnh lý tuyến giáp gây suy giáp nguyên phát, dẫn đến điều trị khó khăn hơn.

Những đối tượng nào dễ bị suy giáp

Bệnh suy giáp có ảnh hưởng như nhau đối với cả hai giới tính và có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng phổ biến hơn ở phụ nữ cao tuổi

Tuy nhiên có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:

• Phụ nữ trên 60 tuổi
• Rối loạn tự miễn
• Gia đình có người thân, cha mẹ hoặc ông bà mắc bệnh tự miễn
• Đã được điều trị xạ trị iod hoặc thuốc ức chế tuyến giáp
• Tiền sử chiếu bức xạ ở cổ hoặc phần ngực trên
• Đã từng phẫu thuật tuyến giáp (hoặc một phần tuyến giáp)
• Đã từng mang thai hoặc sinh con trong vòng 6 tháng quá

Suy giáp được chẩn đoán như thế nào?

Có hai công cụ cần thiết để bác sĩ chẩn đoán xem bạn có bị suy giám hay không. Đó là hỏi bệnh thăm khám và làm xét nghiêm máu

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh và thăm khám kĩ lưỡng các dấu hiệu của bệnh cũng như hỏi bạn có nằm trong các yếu tố nguy cơ của suy giáp hay không

Ngoài hỏi bệnh thì Xét nghiệm máu là cách duy nhất giúp xác định chẩn đoán suy giáp

Xét nghiệm hormone kích thích tuyến giáp (TSH) giúp đo lường mức độ TSH do tuyến yên sản xuất.

• Nếu tuyến giáp của bạn sản xuất không đủ hormone thì tuyến yên sẽ tăng TSH để kích thích tuyến giáp sản xuất hormone giáp. Khi bị suy giáp, nồng độ TSH của bạn cao vì cơ thể bạn đang cố gắng kích thích hoạt động của tuyến giáp.
• Nếu bạn bị cường giáp, nồng độ TSH của bạn thấp vì cơ thể đang cố gắng ngăn chặn việc sản xuất hormone giáp quá mức.

Xét nghiệm thyroxine (T4) cũng góp phần trong chẩn đoán suy giáp. T4 là một hormone do tuyến giáp trực tiếp sản xuất. Khi thực hiện cả 2 xét nghiệm TSH và T4 giúp đánh giá chức năng tuyến giáp.

Thông thường, nếu bạn có mức T4 thấp cùng với TSH cao, khả năng cao bạn bị suy giáp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp vẫn cần có những xét nghiệm khác để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh.

Điều trị suy giáp như thế nào?

Mục tiêu điều trị cho bệnh nhân suy giáp nguyên phát là bổ sung lượng hormone thiếu hụt bằng thuốc hormone thay thế, đưa trạng thái cơ thể trở về mức bình thường. Cần chẩn đoán tìm nguyên nhân và mức độ thiếu hụt hormone tuyến giáp để điều trị thích hợp. Hiện có nhiều chế phẩm hormone tuyến giáp khác nhau có thể dùng để điều trị thay thế, chủ yếu là dạng bổ sung T4 tổng hợp, T3 tổng hợp hoặc kết hợp 2 hormone.

Bệnh nhân suy giáp nguyên phát đi kèm với bệnh tim sẽ được thử nghiệm với liều hormone tuyến giáp bổ sung thấp, đánh giá ảnh hưởng trước khi đạt liều điều trị chuẩn. Phụ nữ mang thai cũng có thể điều trị bằng hormone bổ sung nếu suy giáp ảnh hưởng, đảm bảo sức khỏe cho mẹ và sự phát triển của trẻ.

Triệu chứng bệnh suy giáp nguyên phát ở người cao tuổi khó nhận biết hơn, dễ bị nhầm lẫn với các triệu chứng của hội chứng lão hóa không đặc hiệu. Vì thế thường điều trị chậm trễ khiến triệu chứng thần kinh, tâm thần ở những bệnh nhân này tiến triển nặng hơn.

Những lưu ý dành cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ bị suy giáp

Trước khi muốn mang thai, cần khám trước bệnh lý suy giáp và điều trị suy giáp trước khi thụ thai bằng cách đưa lượng hormone tuyến giáp trở về bình thường là có thể mang thai.

• Nếu nồng độ hormone tuyến giáp quá thấp, bác sĩ sẽ điều trị thay thế hormone thyroxine mà người bệnh đang thiếu và kê toa thuốc để người bệnh nạp đủ lượng hormone cần thiết trước khi mang thai.
• Khi thai phát triển, nhu cầu hormone thyroxine có thể tăng lên gấp đôi, vì vậy bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ hormone 4 tuần 1 lần trong 3 tháng đầu tiên của thai kỳ và sau đó 2 lần vào lúc thai được 16 tuần, 28 tuần.

Lượng hormone tuyến giáp suy giảm ở mức độ nhẹ sẽ không ảnh hưởng gì đến thai nhi và thai kỳ, nhưng suy giáp nặng sẽ dẫn đến biến chứng như sảy thai hoặc ảnh hưởng sức khỏe thai phụ. Vì vậy mẹ bầu cần tiếp tục uống thuốc trong suốt thai kỳ để duy trì lượng hormone tuyến giáp ổn định.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.

• PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
• Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
• Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
• Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC