Sốt phát ban là bệnh gì?
Sốt phát ban là tình trạng nhiễm trùng cấp tính gây ra bởi virus với biểu hiện đặc trưng là nốt phát ban đỏ trên da và sốt cao. Đây là bệnh lý thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng khi có các điều kiện thuận lợi, virus cũng rất dễ tấn công và gây bệnh ở người lớn.
Nguyên nhân gây sốt phát ban
Nguyên nhân chủ yếu gây sốt phát ban là do nhiễm virus (chiếm khoảng 70-80%), trong đó gồm các chủng virus điển hình như:
- Virus herpes 6, 7
Theo thống kê, hầu hết trẻ bị sốt phát ban là do sự xâm nhập của một trong hai chủng virus Human Herpes 6 và virus Human Herpes 7. Đây là loại virus có khả năng lây truyền nhanh chóng từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với cơ thể người bệnh hay các vật dụng cá nhân của người bệnh,… Đa số trẻ bị nhiễm virus herpes 6,7 ở trong độ tuổi để trường hay nhà trẻ.
- Virus sởi
Sau khi virus sởi xâm nhập vào cơ thể, trẻ sẽ bắt đầu sốt, cơn sốt này sẽ bắt đầu giảm nhẹ khi có sự xuất hiện của các vết ban. Những nốt ban đỏ do virus sởi gây ra có dạng sần, xuất hiện ban đầu ở tai sau đó lan rộng lên mặt và xuống phần dưới của cơ thể.
Bên cạnh đó, trẻ bị sốt phát ban còn có thể xuất hiện các triệu chứng đi kèm như đỏ mắt, chảy nước mắt thường xuyên, ho, chảy nước mũi,… Sau khi những nốt ban này bay đi, vùng da xuất hiện vết ban trước đó sẽ bị thâm, nhìn giống như vằn hổ trên người trẻ.
- Virus rubella
Trong một số trường hợp, trẻ có thể bị sốt phát ban do sự tấn công của virus Rubella. Thông thường, cơn sốt do sự xâm nhập của chủng virus này sẽ kéo dài trong 3 ngày, sau đó các vết ban bắt đầu xuất hiện từ mặt rồi lan rộng xuống dưới chân. Những nốt ban này thường có màu nhạt và phân bố dày đặc hơn các loại ban khác nên còn được gọi là sốt ban đào.
Bên cạnh sốt và phát ban, trẻ còn có các biểu hiện khác như sưng hạch tai, hạch cổ, đau khớp, đau cơ,…
- Bọ chét, chấy, rận,…
Bên cạnh các tác nhân gây bệnh kể trên, trẻ có thể bị sốt phát ban do bị nhiễm khuẩn từ vết cắn của các loại côn trùng nhỏ như bọ chét, chấy, rận,… Những loại côn trùng này thường ký sinh trên chó, mèo và các loại vật nuôi trong nhà hay ở những nơi không đảm bảo vệ sinh.
Vết cắn của côn trùng khiến trẻ bị ngứa, vì vậy, trẻ có xu hướng gãi nhiều ở khu vực này, tạo ra nhiều vết thương hở trên bề mặt da. Điều này có thể khiến vi khuẩn gây sốt phát ban di chuyển vào máu. Một số trường hợp, trẻ có thể bị bệnh ngay cả khi không gãi.
Biểu hiện bệnh sốt phát ban
Các triệu chứng, biểu hiện của bệnh sốt phát ban thường xuất hiện từ 1- 2 tuần sau khi mắc bệnh, thi thoảng sẽ không có dấu hiệu hoặc có triệu chứng nhẹ khiến chúng ta chủ quan. Theo đó các biểu hiện cụ thể sẽ là:
- Sốt cao trên 38 độ: ngay khi nhiễm virus gây bệnh. Các triệu chứng đi kèm như viêm họng, ho, sổ mũi, kéo dài tình trạng từ 3-5 ngày. Ở trẻ bị sốt phát ban, cha mẹ có thể thấy các hạch bạch huyết sưng lên ở phần cổ của trẻ.
- Xuất hiện hiện tượng phát ban: thông thường, các nốt ban sẽ xuất hiện sau khi trẻ sốt cao, có màu hồng hoặc đỏ, theo từng cụm, li ti, có thể xuất hiện ở ngực, bụng, lưng hoặc khắp cơ thể. Đa số các vết ban này không gây ngứa và chỉ kéo dài trong vài ngày nếu trẻ được chăm sóc đúng cách
- Một số triệu chứng khác: Bên cạnh hai triệu chứng đặc trưng kể trên, trẻ bị sốt phát ban có thể có biểu hiện mệt mỏi, khó chịu, nôn mửa, tiêu chảy, sưng mắt, chán ăn, bỏ bú, quấy khóc bất thường…
Những ai có nguy cơ bị sốt phát ban
Sốt phát ban thường xuất hiện ở trẻ từ 6 tháng tuổi đến 3 tuổi vì trẻ trong độ tuổi này có sức đề kháng kém, hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ bị virus tấn công
Trẻ em là đối tượng chính bị sốt phát ban, tuy nhiên người trưởng thành cũng có nguy cơ mắc bệnh nếu tiếp xúc với virus gây bệnh, đặc biệt những người có hệ miễn dịch kém.
Sốt phát ban có lây không?
Sốt phát ban là bệnh lây nhiễm thường do virus human herpes 6 hoặc trong một số trường hợp là do virus human herpes 7 gây ra. Virus lây từ người sang người thông qua tiếp xúc cơ thể với người nhiễm bệnh hoặc các vật dụng cá nhân của họ. Bệnh không lây truyền qua giao tiếp.
Sốt phát ban ở trẻ dễ lây nhiễm trong cộng đồng, đặc biệt là ở môi trường nhà trẻ, trường học. Môi trường này phù hợp cho việc lây nhiễm bệnh qua đường hô hấp khi trẻ bệnh hắt hơi, sổ mũi, ho làm phát tán những tia nước bọt nhỏ chứa virus bệnh sang cho các trẻ khác. Và đây là con đường cơ bản khiến trẻ bị mắc bệnh sốt phát ban.
Trẻ nhỏ khi đi mẫu giáo thường là đối tượng dễ nhiễm virus nhất vì hệ miễn dịch chưa phát triển toàn diện. Hơn nữa, trong cùng một môi trường lớp học có thể làm tăng nguy cơ lây lan virus từ trẻ này sang trẻ khác. Ví dụ như, một đứa trẻ khỏe mạnh có thể sẽ nhiễm virus nếu dùng chung cốc với trẻ khác bị bệnh.
Xử lý khi trẻ bị sốt phát ban
Phân biệt triệu chứng
Triệu chứng ban đầu khi bị sốt phát ban của trẻ là sốt và quấy khóc nhiều. Thông thường là sốt nhẹ từ 37,5 – 38 độ, hoặc đôi khi lên đến 39,4 độ. Ngoài ra, với từng loại nguyên nhân gây sốt khác nhau thì trẻ lại có các biểu hiện khác nhau.
Sốt phát ban nguyên nhân do virus Sởi gây ra:
Trẻ xuất hiện các nốt sởi ở sau tai. Sau đó, các nốt này lan ra mặt, lan dần xuống ngực, bụng và toàn thân trẻ. Các nốt ban sởi là dạng ban sẩn, khi biến mất sẽ để lại vết thâm đặc trưng trên da. Thứ tự biến mất thường sẽ lần lượt theo thứ tự xuất hiện ban đầu.
Bên cạnh đó, sốt phát ban dạng này cũng có thể khiến trẻ bị chảy nước mũi, ho, đỏ mắt. Phụ huynh cần hết sức lưu ý vì bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm hơn như: viêm loét miệng, viêm tai giữa viêm loét giác mạc, viêm phổi, viêm não, thậm chí là bội nhiễm và có nguy cơ dẫn đến tử vong.
Sốt phát ban nguyên nhân do virus Rubella gây ra (ban đào):
Trường hợp này, ban mụn bắt đầu xuất hiện ở mặt và lan dần xuống dưới chân. Thời gian phát bệnh sẽ kéo dài trong khoảng 3 ngày. Đồng thời, ban dạng này thường xuất hiện dày hơn so với ban sởi. Trẻ bị mắc bệnh sẽ có các dấu hiệu kèm theo như: Sưng hạch sau tai, hạch cổ, đau khớp,…
Tình trạng được xem là lành tính đối với trẻ, ít gây ra biến chứng và ít nguy hiểm hơn sốt phát ban Sởi.
Nhìn chung, nếu được chăm sóc và điều trị tốt, ban sẽ không để lại các vết thâm trên da của trẻ (ngoại trừ Sởi). Tuy nhiên, trong trường hợp nhiễm khuẩn có thể gây ra lở loét và hình thành sẹo. Vì vậy, việc chăm sóc trẻ đúng cách là rất cần thiết để không gây ra các vết thâm sau này.
Phân biệt sốt phát ban với sốt xuất huyết
Sốt phát ban còn có triệu chứng nổi ban đỏ giống sốt xuất huyết. Để phân biệt, dùng ngón tay cái và trỏ cùng bên căng vùng da quanh nốt phát ban. Nếu thấy chấm đỏ mất đi, buông tay ra thì chấm đỏ hồi phục ngay, là sốt phát ban. Còn nếu vẫn thấy chấm li ti, hoặc sau 2 giây màu đỏ mới xuất hiện lại là sốt xuất huyết
Tuy nhiên, để đảm bảo phân biệt sốt phát ban và sốt xuất huyết chính xác để tránh những biến chứng nguy hiểm, giải pháp tốt nhất cho các bậc phụ huynh là nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế thăm khám – tư vấn – điều trị ngay khi trẻ xuất hiện những dấu hiệu bất thường để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.
Cách điều trị sốt phát ban
Thông thường, các phương pháp điều trị đều hướng đến điều trị các triệu chứng, hạ sốt, bù nước, bù điện giải cho trẻ. Acetaminophen và ibuprofen là hai loại thuốc hạ sốt, giảm đau thường được sử dụng trong điều trị sốt phát ban ở trẻ em. Ngoài ra, bác sĩ sẽ có thêm những chỉ định khác tùy thuộc vào mức độ phức tạp của bệnh.
Trong một số trường hợp trẻ có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc gặp các vấn đề liên quan đến vi khuẩn, thuốc kháng sinh có thể được đưa và để điều trị cho trẻ.
Cách chăm sóc trẻ bị sốt phát ban
Những việc nên làm khi chăm sóc trẻ bị sốt phát ban
- Luôn nới lỏng quần áo cho trẻ để con có cảm giác thoải mái nhất, không cảm thấy khó chịu vì những nốt ban nổi. Lựa chọn quần áo rộng, có chất liệu thấm hút mồ hôi tốt.
- Không để trẻ dùng tay gãi lên da.
- Không cho trẻ tiếp xúc với khói bụi, lông thú nuôi trong nhà;
- Không đưa trẻ đến những nơi đông người;
- Rất nhiều người cho rằng cần kiêng nước, kiêng gió trong thời gian bị sốt phát ban nhưng đây là một quan điểm sai lầm, dễ tạo điều kiện cho bệnh trở nên trầm trọng hơn. Mà nên cho trẻ ở chỗ thoáng khí, không tù túng.
- Tuy nhiên, bố mẹ cũng không nên để trẻ bị nhiễm lạnh, điều này sẽ khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn. Mẹ nên tắm cho trẻ trong phòng kín gió với nước ấm (khoảng 37-38 độ C) và chỉ tắm trong khoảng 3-5 phút, sau đó, lau khô và giữ ấm cho trẻ ngay.
- Không dùng các loại nước tẩy rửa, sửa tắm khi vệ sinh cho trẻ đang bị sốt phát ban
- Theo dõi nhiệt độ và hạ sốt cho trẻ khi cần thiết bằng cách lau mát và uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ
- Khuyến khích trẻ uống nhiều nước lọc, hoặc nước ép trái cây để ngăn chặn mất nước. Hỏi ý kiến bác sĩ về cách sử dụng dung dịch bù nước và điện giải Oresol cho trẻ.
- Nếu trẻ ho nhiều, mẹ có thể hỏi bác sĩ về các loại thuốc trị ho, giảm đau họng cho trẻ. Đồng thời, khi trẻ bị nghẹt mũi, chảy nước mũi nhiều, mẹ nên dùng nước muối loãng và khăn mềm để vệ sinh mũi cho trẻ giúp trẻ dễ thở hơn, từ đó, cảm thấy dễ chịu hơn, dễ ăn uống và bú sữa mẹ hơn.
- Nên cho trẻ ăn những loại thức ăn ở dạng lỏng như cháo loãng, súp, sữa,… và chia nhỏ bữa ăn trong ngày để trẻ không phải ăn quá no trong một bữa nhưng vẫn đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Đồng thời, không nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm cay, nóng, nhiều gia vị…
- Cho trẻ ăn nhiều trái cây để bổ sung vitamin (nhất là vitamin A) và các khoáng chất cần thiết cho cơ thể, giúp trẻ tăng sức đề kháng và hỗ trợ hệ miễn dịch, trẻ nhanh khỏi bệnh
- Không cho trẻ ăn những thực phẩm cay, nóng…
- Cách ly trẻ để tránh nhiễm khuẩn cũng như lây nhiễm với các trẻ khác.
Sau khi đã bù đầy đủ nước điện giải và hạ sốt cho trẻ, phụ huynh cần tiếp tục theo dõi nếu trẻ tiến triển xấu thì nên đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị.
Những dấu hiệu cần đưa trẻ nhập viện
Đa số các trường hợp trẻ bị sốt phát ban đề có thể được chữa khỏi qua chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu trong quá trình chăm sóc tại nhà, trẻ xuất hiện các biểu hiện dưới đây, mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức:
- Sốt cao liên tục, thậm chí không có dấu hiệu giảm nhẹ sau khi trẻ đã phát ban;
- Có biểu hiện lừ đừ, ngủ li bì khó đánh thức, hôn mê;
- Xuất hiện cơn co giật;
- Khó thở, thở nhanh;
- Bỏ bú;
- Không có biểu hiện hạ sốt ngay cả khi đã uống thuốc hạ sốt;
- Trẻ sốt cao trên 39 độ C;
- Trẻ sinh non, có hệ miễn dịch suy yếu;
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi;
- Có biểu hiện mất nước nghiêm trọng: khóc không ra nước mắt, tiểu ít, da khô,…
- Tình trạng phát ban của trẻ không có dấu hiệu được cải thiện.
Sốt phát ban có thể gây những biến chứng nào?
Phần lớn trẻ bị sốt phát ban với các biểu hiện nhẹ và được đánh giá là lành tính. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bố mẹ chủ quan, không điều trị bệnh sớm và đúng cách, sốt phát ban ở trẻ em có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng của trẻ như:
- Viêm tai giữa;
- Viêm não – biến chứng nặng nhất và nguy hiểm nhất của sốt phát ban ở trẻ em;
- Viêm phổi;
- Hội chứng Guillain Barre…
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC