Siêu âm là gì

Siêu âm là âm có tần số hơn 20000 Hz, siêu âm điều trị sử dụng sóng  âm tần số cao 700000- 3000000 Hz. Hai tần số thường được sử dụng là 1000000Hz (1MHz) và 3000000Hz (hay 3MHz).

Lịch sử sóng siêu âm

Các ứng dụng của siêu âm trong y học cho các mục đích điều trị đã được chấp nhận và sử dụng có lợi cho các hiệu ứng sinh học  trong nhiều năm. Siêu âm công suất thấp tần số khoảng 1 MHz đã được áp dụng rộng rãi từ những năm 1950 trong vật lý trị liệu cho các tình trạng như viêm gân hoặc viêm bao hoạt dịch.

Với sự phổ biến của siêu âm trong năm thập kỷ qua, ứng dụng của nó trên lâm sàng đã có nhiều thay đổi trong giai đoạn này. Ví dụ, trong quá khứ, các hiệu ứng nhiệt của nó được nhắm mục tiêu chủ yếu. Ngày nay, nó ưu tiên các hiệu ứng không nhiệt, đặc biệt là sửa chữa mô và chữa lành vết thương.

Siêu âm điều trị khác với siêu âm y tế như thế nào?

Siêu âm được sử dụng trong vật lý trị liệu khác với siêu âm được sử dụng cho các mục đích y tế khác. Siêu âm y tế hoặc siêu âm chẩn đoán được sử dụng để tạo ra hình ảnh về cấu trúc bên trong của cơ thể.

Nó sử dụng một đầu dò để gửi và sau đó thu sóng âm thanh tần số cao khi chúng phát ra khỏi khu vực áp dụng sóng siêu âm. Các sóng dội ngược lại thay đổi tùy thuộc vào loại mô mà chúng tiếp xúc và những thay đổi này được máy tính diễn giải, sau đó tạo thành hình ảnh.

Siêu âm điều trị được sử dụng trong vật lý trị liệu là liệu pháp sử dụng một tần số khác và không có cảm biến để thu nhận sóng sau khi chúng được gửi vào cơ thể, vì vậy loại siêu âm này không tạo ra hình ảnh.

Siêu âm điều trị hoạt động như thế nào?

Siêu âm được áp dụng bằng cách sử dụng một  đầu dò có đầu tròn tiếp xúc trực tiếp với da của bệnh nhân qua gel siêu âm gốc nước. Điều này được sử dụng để giảm ma sát và hỗ trợ việc truyền sóng siêu âm. Sóng âm đi qua da và gây ra sự rung động của các mô cục bộ, sự rung động này,  gây nóng cục bộ, mặc dù bệnh nhân thường không cảm nhận được cảm giác nóng.

Đối với vết thương mới bị viêm cấp tính, sóng siêu âm có thể được phát xung chứ không phải truyền liên tục để giảm tác dụng làm nóng.

Hiệu ứng nhiệt của siêu âm điều trị

Sóng siêu âm điều trị làm tăng nhiệt đối với các mô sâu và mô nông. hiệu ứng nhiệt không chỉ làm tăng chuyển hóa, giảm đau, giảm co cứng cơ, tăng tốc độ dẫn truyền thần kinh mà còn giúp gia tăng tuần hoàn và tăng tính co dãn của mô mềm.

Hiệu ứng không nhiệt của siêu âm điều trị

Siêu âm xung với thời gian xung 20% hoặc thấp hơn được sử dụng để điều trị siêu âm mà không tăng nhiệt độ. siêu âm dạng này  có tác dụng thúc đẩy quá trình phục hồi, làm lành vết thương mà không gây tăng nhiệt độ tại vùng điều trị

Tác dụng không nhiệt trong siêu âm điều trị là do sự biến đổi của các khoang trống.

Khoang trống là một dạng bong bóng hình thành do tác dụng của sóng siêu âm, bị nén hoặc giãn dưới tác động của sóng siêu âm nên truyền dao động cho các  vùng lân cận. Khi vỡ, các khoang trống không ổn định giải phóng không gian quanh vị trí của nó, giúp giảm đau.

Sự dịch chuyển vi mô và thay đổi áp suất sẽ làm tăng tính thấm của màng tế bào, qua đó làm tăng tuần hoàn cục bộ trong các mô và sẽ thúc đẩy quá trình lành vết thương

siêu âm điều trị ảnh hưởng đến các giai đoạn chữa lành vết thương   

Giai đoạn viêm

Ernst đã hoàn thành một đánh giá có hệ thống về 5 nghiên cứu sử dụng liệu pháp siêu âm cho những bệnh nhân bị loét chân và vết loét do tì đè. Họ đã sử dụng sóng siêu âm điều trị liều thấp (cường độ thấp) được chứng minh là có hiệu quả như một chất hỗ trợ để thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương.  Điều này cũng đã được xác nhận bởi các đánh giá có hệ thống khác.

Kavros, Miller và Hanna đã đánh giá vai trò của sóng siêu âm điều trị tần số thấp, cường độ thấp không tiếp xúc trong điều trị vết loét ở chân và bàn chân không lành kèm theo chứng thiếu máu cục bộ mãn tính ở chi. Liệu pháp siêu âm được thực hiện 3 lần mỗi tuần trong 5 phút, mỗi lần điều trị. Kết quả cho thấy tỷ lệ chữa lành tăng lên khi kết hợp với chăm sóc vết thương tiêu chuẩn.

McKenzie, Wong, West và Hunt đã thực hiện một nghiên cứu thử nghiệm sau kiểm tra, mù một mắt để so sánh sự khác biệt về độ bền đứt vết thương và sự lắng đọng collagen ở lợn .

Các nhà nghiên cứu đã phẫu thuật tạo vết mổ ở 48 con lợn và trong 5 đến 10 ngày siêu âm được áp dụng với siêu âm liều cao hoặc liều thấp. Các thông số siêu âm liều cao là 1,5 W /cm², chế độ liên tục, 1Mhz trong 5 phút và các thông số liều thấp là 0,5 W /cm², chế độ xung, chu kỳ nhiệm vụ 20%, 1MHz trong 5 phút  .

Phát hiện từ nghiên cứu cho thấy siêu âm điều trị có lợi trong việc chữa lành vết thương và tuyên bố rằng các nhà vật lý trị liệu có thể sử dụng sóng siêu âm điều trị liều cao trong khoảng một tuần để tăng cường sự lắng đọng collagen và độ bền của vết thương. Siêu âm điều trịliều thấp được đề xuất để điều trị trong hai tuần hoặc hơn .

Siêu âm  điều trị trong gãy xương

Trước đây không được khuyến cáo áp dụng, bởi vì áp dụng liều cao siêu âm liên tục làm khó lành xương

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu trong  hơn 25 năm qua đã chứng minh rằng siêu âm điều trị liều thấp có thể làm giảm thời gian điều trị gãy xương ở đông vật và người.

Do đó, việc sử dụng siêu âm điều trị liều thấp để tăng tốc độ liền xương hiện nay được khuyến cáo

Ứng dụng

Liều rất thấp 0,5 W/cm², 4 lần 1 tuần chu kỳ xung 20%, trong 2 tuần đầu tiên sau gãy xương (trong giai đoạn viêm và tăng sinh)

Một nghiên cứu khác với liều rất thấp 0,15 W/cm², chu kỳ xung 20%, thời gian 20 phút mỗi ngày, bắt đầu từ 1 ngày sau mổ, từ 14 đến 28 ngày cũng đem lại kết quả khả quan về tác dụng của siêu âm điều trị trong gãy xương

Phá hủy và sửa chữa mô sẹo, tăng độ đàn hồi của mô

Sẹo là một vùng  mô bị xơ hóa thay thế mô bình thường sau một tổn thương. Sẹo là kết quả của quá trình sinh học sửa chữa vết thương trên da, cũng như trong các cơ quan và mô khác của cơ thể. Do đó, sẹo là một phần tự nhiên của quá trình lành vết thương.

Ngoại trừ các tổn thương rất nhỏ, mọi vết thương đều có thể dẫn đến một mức độ sẹo nhất định. Ngoài ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ, một số tình trạng sẹo nghiêm trọng gây ra co rút và có thể làm giới hạn hoạt động của chi.

Hiệu ứng sóng âm gây ra bởi sóng siêu âm tạo ra các rung động vi mô nhỏ. Những rung động này ảnh hưởng đến cấu trúc các vi sợi cấu tạo nên mô sẹo.

Phá vỡ mô sẹo có thể giúp tăng phạm vi hoạt động các chi bị sẹo co rút của bạn. Nó cũng giúp bạn duy trì biên độ vận động các khớp.

Siêu âm được coi là một trong những trụ cột cơ bản của điện trị liệu, và được sử dụng rất rộng rãi trong thực hành lâm sàng.

Siêu âm trị liệu là một nguồn tài nguyên trị liệu dễ dàng tìm kiếm, và nó đã có mặt trong đa số các phòng khám y khoa. Ngoài ra, việc sử dụng rộng rãi siêu âm trị liệu trong một số điều kiện lâm sàng, nhận thức về sự cải thiện được báo cáo bởi các nhà trị liệu và bệnh nhân, và chi phí điều trị tương đối thấp cũng là lý do siêu âm trị liệu ngày càng phổ biến.

Có nhiều bằng chứng cho việc sử dụng rộng rãi siêu âm trị liệu, và một trong số đó có liên quan đến tiềm năng giảm đau của nó. Các nhà trị liệu và cả bệnh nhân đều nhận thấy sự cải thiện về đau ngay sau khi sử dụng siêu âm trị liệu.

Kết quả này cũng được tìm thấy bởi các nghiên cứu khác đã chứng minh siêu âm trị liệu là một phương pháp thúc đẩy giảm đau có khả năng giảm các cơn đau liên quan đến các điểm kích hoạt và giảm đau lưng dưới được báo cáo.

Một số tác giả cho rằng những cải thiện đau mà siêu âm trị liệu có được phát sinh từ sự tạo điều kiện của các chất trung gian gây viêm có thể tăng cường toàn bộ quá trình viêm.

Hơn nữa, một cơ thể bằng chứng cho thấy siêu âm trị liệu ở chế độ liên tục có thể làm tăng nhiệt độ mô, và nó có thể thúc đẩy hiệu quả điều trị từ việc tăng nhiệt độ.

Mặc dù có những đặc điểm này, các phương thức điều trị khác có thể hiệu quả hơn trong việc sản xuất nhiệt hoặc giảm viêm so với siêu âm . Ví dụ, liệu pháp laser cũng  có hiệu quả trong điều trị đau lưng dưới hoặc hội chứng đau cơ vai.

Để tránh chồng chéo giữa các công cụ điều trị, người ta tin rằng việc sử dụng siêu âm trị liệu trong thực hành lâm sàng nên được hướng dẫn bởi loại chấn thương mô.

Siêu âm có hiệu quả cao trong việc thúc đẩy các hiệu ứng điều hòa tế bào trong các mô hấp thụ nhiều năng lượng cơ học hơn, những mô được làm giàu bởi các sợi collagen dày đặc như xương, sụn, dây chằng và gân.

Các vùng cơ thể thường được điều trị bằng siêu âm trị liệu là vai, khuỷu tay, đầu gối và mắt cá chân và liên quan đến mô cơ, gân và rối loạn dây chằng, trong cả tình trạng cấp tính và mãn tính.

Tần số sóng âm 1,0 MHz được sử dụng nhiều nhất bất kể độ sâu của mô. Tần số của sóng siêu âm có mối quan hệ với độ sâu đạt được bởi sóng siêu âm trong một mô sinh học cụ thể.

Tần số 1.0 MHz phù hợp hơn cho các mô sâu, trong khi 3.0 MHz phù hợp hơn cho các mô bề mặt và mô ở vị trí nông. Có ý kiến cho rằng ở độ sâu trung gian (2,5 cm), tần số 3,0 MHz và cường độ 1,5 W/cm² là tần số lý tưởng để thúc đẩy hiệu ứng nhiệt.

Việc xác định tần số và cường độ của siêu âm điều trị ngoài việc dựa trên độ sâu mô và loại bệnh lý, còn dựa trên cả giai đoạn chấn thương (cấp tính so với mãn tính).

Siêu âm điều trị ở cường độ cao hơn (0,6-1,0 w / cm²) được sử dụng để điều trị viêm mô mềm so với các nghiên cứu khác ưa thích cường độ từ 0,3-0,5 w / cm² vì nó tập trung vào các hiệu ứng không nhiệt.

Ngược lại, những người được hỏi đã áp dụng chế độ liên tục và cường độ cao hơn (0,6-1,0 w / cm.² và 1,1-1,5 w/cm²) để điều trị các rối loạn mãn tính, tối đa hóa hiệu ứng nhiệt siêu âm trị liệu.

Có ý kiến cho rằng siêu âm điều trị liên tục trên cường độ dao động từ 0,8 đến 1,0 w / cm² được ưa thích cho các triệu chứng điều trị chấn thương mãn tính và giảm đau, tăng nhiệt độ và khả năng mở rộng của các mô mềm.

Kĩ thuật siêu âm điều trị là 1 kĩ thuật không xâm lấn, không gây đau, không gây chảy máu cho người bệnh, nhưng lại đem lại hiệu quả cao, rõ ràng và nhanh chóng.

Nhìn chung, kĩ thuật này hiếm khi gây ra tác dụng phụ không mong muốn hoặc biến chứng. Tuy nhiên, siêu âm điều trị cần được chỉ định bởi các bác sĩ chuyên khoa và thực hiện bởi nhân viên y tế đã được đào tạo về phương pháp này.

Việc thiếu kiến thức về phương pháp này có khả năng gây hại cho bệnh nhân, đặc biệt là khi nó liên quan đến tác động sinh lý của siêu âm trị điều trị hoặc chống chỉ định tuyệt đối của nó.

Chống chỉ định của siêu âm điều trị

• Không dùng siêu âm điều trị ở các cơ quan dễ tổn thương: tim, tử cung của phụ nữ mang thai, não, tinh hoàn.
• Không siêu âm vào vùng da đang viêm, chấn thương hay nhiễm trùng
• Vùng da mất cảm giác, mẫn cảm da
• Mang những vật kim loại như: đinh, nẹp, vít, máy tạo nhịp…
• Bệnh lý huyết học hay xuất huyết cấp
• U ác tính hoặc lành tính

Tác dụng không mong muốn của siêu âm điều trị

Siêu âm điều trị  có ít nguy cơ gây ra biến chứng. Tuy nhiên, tiếp xúc với sóng siêu âm cường độ thấp trong thời gian dài có thể gây bỏng nông trên da. Vì vậy, các bác sĩ thường đảm bảo rằng đầu dò siêu âm sẽ chuyển động khi tiếp xúc với da của bạn.

hiệu ứng khoang của siêu âm điều trị cũng có thể gây ra sự khó chịu nhỏ do sóng xung kích mà nó gây ra. Để giải quyết vấn đề này, bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc an thần hoặc gây mê để kiểm soát cơn đau

Đôi khi cũng có thể xảy ra chảy máu bên trong và sẹo, tùy thuộc vào tổng thời gian bạn dành cho thủ thuật và thời gian bạn tiếp xúc với sóng xung kích. ‌

Siêu âm điều trị không được sử dụng cho các vấn đề gần tử cung của phụ nữ mang thai vì nó có thể gây nguy hiểm cho thai kỳ. Nó cũng thường không được sử dụng trên cột sống, mắt, máy điều hòa nhịp tim, các thiết bị cấy ghép khác và các khu vực đang bị nhiễm trùng.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.

PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC