Liệu pháp ánh sáng là gì?

Liệu pháp ánh sáng, còn được gọi là liệu pháp quang học, là một phương pháp điều trị liên quan đến việc tiếp xúc với nguồn sáng nhân tạo.

Liệu pháp này chủ yếu điều trị chứng rối loạn trầm cảm chủ yếu (MDD) theo mùa (trước đây gọi là rối loạn cảm xúc theo mùa, hay SAD).

Thờ ơ, tăng cân, không thích giao tiếp xã hội, kém tập trung và cảm thấy không vui, cáu kỉnh, buồn bã, uể oải và kích động là những triệu chứng phổ biến của tình trạng này.

Chứng rối loạn này có các triệu chứng tương tự như trầm cảm nhưng chỉ xảy ra vào cuối mùa thu và đầu mùa đông.

Đây là một loại trầm cảm xảy ra vào một thời điểm nhất định trong năm, thường là vào mùa đông khi có ít ánh sáng ban ngày hơn.

Liệu pháp ánh sáng cũng có thể được sử dụng để điều trị các tình trạng khác, bao gồm:

– Các loại trầm cảm khác: rối loạn trầm cảm nặng hoặc chứng rối loạn trầm cảm dai dẳng.

– Trầm cảm rối loạn lưỡng cực, mặc dù nó có thể không lý tưởng cho những người trải qua các giai đoạn hưng cảm

– Rối loạn nhận thức thần kinh (Chứng mất trí nhớ)

– Rối loạn giấc ngủ

– Giúp thích nghi với lịch trình làm việc vào ban đêm

Các hình thức trị liệu bằng ánh sáng khác có thể giúp điều trị một số tình trạng bệnh lý ở da.

Liệu pháp ánh sáng hoạt động như thế nào để điều trị trầm cảm theo mùa

Trầm cảm là một chứng rối loạn tâm trạng liên quan đến việc mất hứng thú với các hoạt động, tâm trạng tồi tệ và các triệu chứng tương tự trong 2 tuần trở lên.

Các hướng dẫn điều trị hiện tại đề xuất dùng thuốc, liệu pháp hành vi nhận thức (liệu pháp trò chuyện) hoặc cả hai đối với hầu hết mọi người.

SAD dường như được kích hoạt bởi việc giảm tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hàng ngày.

Ánh sáng ảnh hưởng đến các hệ thống phức tạp chi phối đồng hồ sinh học 24 giờ trong não, không chỉ điều chỉnh chu kỳ ngủ và thức của chúng ta mà còn cả quá trình tiêu hóa, hoạt động nội tiết tố và các chức năng cơ thể quan trọng khác.

Ngoài việc thiết lập đồng hồ sinh học của chúng ta, việc tiếp xúc với ánh sáng dường như cũng ảnh hưởng đến các khu vực hoạt động cao hơn của não bộ.

Các thụ thể đặc biệt trong võng mạc (phần nhạy cảm với ánh sáng của mắt) truyền thông tin về ánh sáng trong môi trường xung quanh chúng ta đến phần nằm sâu trong não.

Trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện thêm các kết nối đường dẫn truyền thần kinh từ cơ quan tiếp nhận ánh sáng ở võng mạc đến các phần khác của não.

Trong đó bao gồm có vỏ não trước trán, liên quan đến việc điều chỉnh tâm trạng và nhận thức.

Đó là lý do tại sao liệu pháp ánh sáng có thể giúp điều trị SAD, giống như chứng trầm cảm nặng, cũng có thể được điều trị bằng thuốc và liệu pháp ánh sáng.

Nghiên cứu về liệu pháp ánh sáng đưa ra một số lý do tại sao nó có thể cải thiện các triệu chứng trầm cảm. Lý do bao gồm nó:

– Hoạt động dựa vào “nhịp đồng hồ sinh học” của bạn bằng cách điều chỉnh chu kỳ 24 giờ của não.

– Sử dụng tần số và độ phơi sáng phù hợp có thể làm tăng nồng độ serotonin và norepinephrine, các chất hóa học trong não đóng vai trò điều chỉnh tâm trạng.

– Giúp góp phần vào ổn định giấc ngủ và nhất quán các kiểu ngủ.

– Tăng sự tỉnh táo, có thể do ức chế bài tiết melatonin

Nói cách khác, ánh sáng có thể giúp điều chỉnh các phản ứng cảm xúc trong não.

Điều này có thể đặc biệt hữu ích đối với những vùng não mà bệnh trầm cảm thường ảnh hưởng. Những khu vực này bao gồm vùng hải mã, vùng dưới đồi và hạch hạnh nhân.

Nhịp sinh học là chu kỳ của các chức năng cơ thể quan trọng diễn ra trong chu kỳ 24 giờ và có thể ảnh hưởng đến hormone, lịch trình ngủ và thói quen ăn uống.

Mức độ hiệu quả của liệu pháp ánh sáng đối với bạn tùy thuộc vào bước sóng ánh sáng, thời gian sử dụng và kiểu nhịp sinh học cá nhân của bạn.

“Ánh sáng mặt trời tự nhiên được xếp hạng tốt nhất khi nói đến cảm xúc hạnh phúc. Tuy nhiên, một số thời điểm nhất định trong năm khiến ngày ngắn hơn và đêm dài hơn.”

Vì vậy, liệu pháp ánh sáng là điều tốt nhất để thay thế tạm thời đối với một số người.

“Mặc dù nó có thể không chữa được chứng trầm cảm hoặc loại bỏ nhu cầu trị liệu, nhưng đèn trị liệu bằng ánh sáng có thể cải thiện tâm trạng và năng lượng.”

Loại liệu pháp này không chỉ giúp ổn định tâm trạng mà còn có thể tăng cường năng lượng.

Mệt mỏi và thiếu động lực là những triệu chứng phổ biến của bệnh trầm cảm và liệu pháp ánh sáng có thể giúp cải thiện những triệu chứng này ở một số người.

Liệu pháp ánh sáng: Không chỉ dành cho trầm cảm theo mùa?

Liệu pháp ánh sáng mạnh có thể giúp giảm bớt SAD, và hỗ trợ điều trị cả tình trạng trầm cảm nặng và trầm cảm chu sinh (trong và sau sinh).

Thời điểm chuyển giao từ mùa thu sang mùa đông có nghĩa là bầu trời xám xịt hơn, ngày ngắn hơn và đối với một số người, chứng rối loạn cảm xúc theo mùa quay trở lại.

Liệu pháp ánh sáng – gồm việc ngồi gần nguồn sáng đặc biệt mỗi sáng trong ít nhất 30 phút, có thể giúp cải thiện SAD.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng liệu pháp này có hiệu quả nhất vào buổi sáng. Vì vậy, mọi người nên tránh sử dụng vào ban đêm.

Nhưng nhiều người không nhận ra rằng liệu pháp này cũng có thể có hiệu quả đối với trầm cảm nặng và trầm cảm xảy ra trong hoặc sau khi mang thai, được gọi là trầm cảm chu sinh.

“Đối với cả trầm cảm theo mùa và không theo mùa, hiệu quả của liệu pháp ánh sáng gần giống như thuốc chống trầm cảm hoặc các hình thức trị liệu tâm lý phổ biến như liệu pháp hành vi nhận thức”, Tiến sĩ Richard S. Schwartz, phó giáo sư tâm thần học tại Trường Y Harvard cho biết.

Mặc dù bằng chứng khác nhau giữa các nghiên cứu, nhưng mỗi liệu pháp khác nhau này được báo cáo là cải thiện các triệu chứng ở khoảng 40% đến 60% số người.

Kết hợp hai trong số các liệu pháp này với nhau – liệu pháp ánh sáng và thuốc – có xu hướng giúp ích nhiều hơn.

Liệu pháp ánh sáng có thể nhanh chóng cải thiện với ít tác dụng phụ

Đối với cả SAD và các loại trầm cảm khác, liệu pháp ánh sáng có những đặc điểm độc đáo khiến nó trở thành một phương pháp thay thế hấp dẫn cho thuốc.

Thuốc chống trầm cảm thường mất vài tuần để bắt đầu có tác dụng và đôi khi gây ra các tác dụng phụ khó chịu bao gồm buồn nôn, tăng cân và rối loạn chức năng tình dục.

Ở những người đáp ứng tốt với liệu pháp ánh sáng, các triệu chứng trầm cảm thường bắt đầu cải thiện trong vòng một đến hai tuần đầu và các tác dụng phụ, bao gồm mỏi mắt và nhức đầu, không phổ biến và nhẹ.

Đối với những người bị trầm cảm đang mang thai hoặc người cao tuổi, thử liệu pháp ánh sáng có ý nghĩa rất lớn vì những nhóm này thường cần tránh hoặc giảm sử dụng thuốc.

Và ở những người lớn tuổi, đặc biệt là những người bị hạn chế khả năng vận động, thường dành nhiều thời gian trong môi trường thiếu ánh sáng và dễ bị trầm cảm.

Liệu pháp ánh sáng làm thế nào để hoạt động

Liệu pháp ánh sáng bù đắp cho việc thiếu tiếp xúc với ánh sáng mặt trời có thể góp phần gây ra chứng rối loạn trầm cảm nghiêm trọng theo mùa.

Liệu pháp ánh sáng yêu cầu hộp đèn phát ra 10.000 lux.

Công suất tiêu chuẩn của hộp trị liệu bằng ánh sáng nằm trong khoảng 2.500–10.000 lux. Một lux là thước đo độ sáng của ánh sáng.

Hộp đèn không có những quy định tiêu chuẩn khắt khe, vì vậy, điều quan trọng là đảm bảo bạn mua hộp đèn đáp ứng các thông số kỹ thuật nhất định.

Hộp hoặc đèn thường bắt chước ánh sáng mặt trời tự nhiên, nhưng có thể có sự khác biệt giữa các thiết bị do các nhà sản xuất khác nhau sản xuất.

Để sử dụng hộp đèn, hãy đặt nó trước mặt bạn hoặc hơi lệch sang một bên. Đừng nhìn thẳng vào ánh sáng mà hãy mở to mắt. Bạn có thể ăn, đọc, xem tivi hoặc làm việc trên máy tính khi ở dưới ánh đèn

Phương pháp điều trị thường bắt đầu vào mùa thu và tiếp tục cho đến đầu mùa xuân. Độ dài của phiên phụ thuộc vào mức độ bạn xử lý việc điều trị và độ bền của hộp đèn.

Các hướng dẫn về liệu pháp ánh sáng điển hình thường sẽ đề xuất bắt đầu với 10.000 lux trong 30 phút mỗi sáng, nhưng những người mới sử dụng phương pháp này có thể yêu cầu các phương pháp điều trị ban đầu ngắn hơn.

Hộp đèn có công suất càng mạnh thì thời gian điều trị càng ngắn. Khi nói đến liệu pháp ánh sáng, nhiều hơn không nhất thiết phải tốt hơn.

 “Vì mục đích chính là thư giãn nên điều quan trọng là phải tìm một chiếc đèn đủ sáng nhưng không quá sáng. Ánh sáng quá mức có thể kích thích hệ thống thần kinh trung ương của bạn và gây ra tác dụng không mong muốn.”

Phản ứng phụ ghi nhận khi sử dụng liệu pháp ánh sáng

Một số người không nên sử dụng liệu pháp ánh sáng, đặc biệt là những đối tượng sau:

– Có bệnh lý mắt nhạy cảm với ánh sáng

– Đang dùng thuốc, như một số loại thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống loạn thần, những thuốc này làm tăng độ nhạy với ánh sáng

– Tiền sử ung thư da

– Da nhạy cảm

Nếu trong quá trình sử dụng liệu pháp, một số người cũng có thể cảm thấy hưng phấn hoặc khó chịu, đây là dấu hiệu nên ngừng sử dụng thiết bị và cần được tư vấn với bác sĩ.

Đối với những người có thể sử dụng liệu pháp ánh sáng, vẫn có những tác dụng phụ tiềm ẩn. Thông thường, những điều này có thể được giải quyết bằng cách điều chỉnh thời lượng, cường độ hoặc thời gian của các phiên.

Liệu pháp ánh sáng có thể không phù hợp với một số người có da hoặc mắt nhạy cảm với ánh sáng hoặc tình trạng sức khỏe khiến họ nhạy cảm với ánh sáng, như bệnh lupus.

Nếu bạn mắc bệnh tăng nhãn áp, bệnh võng mạc hoặc đục thủy tinh thể, các chuyên gia khuyên bạn nên sử dụng liệu pháp ánh sáng dưới sự giám sát của bác sĩ nhãn khoa.

Tác dụng phụ có thể gặp bao gồm:

– Nhức đầu

– Mỏi mắt, mờ mắt

– Kích động, cáu gắt

– Mệt mỏi, khó vào giấc ngủ

Bạn có thể thảo luận về những tác dụng phụ này với bác sĩ, nhưng bạn cũng có thể thấy các triệu chứng trên giảm hơn nhờ một số thay đổi đơn giản như: tránh sử dụng đèn trước khi đi ngủ để tránh mất ngủ và đặt hộp đèn xa bạn để tránh mỏi mắt và đau đầu.

Trong một số ít trường hợp, liệu pháp này có thể gây ra một giai đoạn hưng cảm, rủi ro này cũng có thể xảy ra khi lần đầu tiên bắt đầu sử dụng các loại thuốc chống trầm cảm.

Những người bị trầm cảm nặng cũng không nên thử liệu pháp ánh sáng nếu không có sự hướng dẫn của bác sĩ tâm lý.

Ưu điểm của liệu pháp ánh sáng

Ngoài những tác động giúp có thể cải thiện các triệu chứng trầm cảm, liệu pháp ánh sáng thường dễ dàng bắt đầu và điều chỉnh tùy theo cảm giác của bạn.

Việc điều trị có thể được thực hiện tại nhà bằng cách sử dụng hộp đèn đi thuê hoặc mua.

– Không xâm lấn: Nó cung cấp một giải pháp thay thế hoặc bổ sung cho các biện pháp can thiệp y tế như thuốc men, nhưng không phải là thay thế hoàn toàn.

– An toàn: Mặc dù có một số tác dụng phụ có thể xảy ra, đặc biệt là khi sử dụng đèn không đúng cách, nhưng nói chung là liệu pháp ánh sáng an toàn và ít rủi ro.

– Thuận tiện: Bạn có thể sử dụng đèn trị liệu bằng ánh sáng ở nhà, trong khi đọc hoặc ăn sáng. Bạn cũng có thể ngừng điều trị bằng ánh sáng trong vài ngày mà không có tác dụng phụ hoặc các triệu chứng quay trở lại.

– Liên quan đến tác dụng phụ ít hoặc nhẹ:  Hầu hết các tác dụng phụ của liệu pháp ánh sáng, chẳng hạn như đau đầu, chóng mặt hoặc buồn nôn, đều có thể ngăn ngừa được bằng cách điều chỉnh cách bạn sử dụng đèn.

Để đạt được kết quả với đèn trị liệu bằng ánh sáng cần có thời gian — ít nhất là vài ngày.

Nhận được tác dụng điều trị từ đèn thông qua liệu pháp ánh sáng cũng đòi hỏi phải sử dụng nhất quán vào khung thời gian thiết lập mỗi ngày.

Nghiên cứu về liệu pháp ánh sáng nói gì

Liệu pháp ánh sáng có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị độc lập hoặc bổ sung cho các bệnh lý liên quan đến trầm cảm, nhất là SAD.

Trong khi hầu hết các nghiên cứu tập trung vào liệu pháp ánh sáng để điều trị MDD theo mô hình theo mùa, nghiên cứu học thuật đã bắt đầu xem xét sử dụng liệu pháp ánh sáng cho các tình trạng khác, bao gồm các rối loạn tâm trạng và rối loạn giấc ngủ khác.

Tiến sĩ Carl Vincent, một nhà tâm lý học ở Moline, Illinois, gợi ý rằng liệu pháp ánh sáng nên được sử dụng cùng với các phương pháp điều trị khác, chẳng hạn như liệu pháp tâm lý hoặc chế độ dùng thuốc.

“Bên cạnh việc điều trị như một liệu pháp bổ sung, những người bị trầm cảm trong những tháng mùa đông nên cố gắng vận động nhiều hơn. Mùa đông là thời điểm mọi người có xu hướng ít vận động hơn, nên vì vậy tập thể dục nhiều hơn có thể giúp cải thiện tâm trạng.”

Một nghiên cứu năm 2016 liên quan đến 122 người tham gia mắc MDD đã cho thấy liệu pháp ánh sáng – đơn độc hoặc kết hợp với thuốc chống trầm cảm fluoxetine (Prozac) – có hiệu quả trong việc cải thiện các triệu chứng trầm cảm.

Một thử nghiệm năm 2017 đối với những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực I hoặc II cho thấy liệu pháp ánh sáng đã cải thiện tỷ lệ thuyên giảm trầm cảm và giảm tỷ lệ trầm cảm trong thời gian thử nghiệm kéo dài 6 tuần.

Liệu pháp ánh sáng là một biện pháp hỗ trợ điều trị rối loạn lưỡng cực và các nhà nghiên cứu không quan sát thấy bất kỳ thay đổi nào về tâm trạng phân cực.

Cách thực hiện liệu pháp ánh sáng tại nhà

Trước khi bắt đầu liệu pháp ánh sáng, bạn nên nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần. Liệu pháp ánh sáng có thể tương tác với các phương pháp điều trị khác mà bạn hiện đang dùng, chẳng hạn như thuốc.

Khi bạn đã có được sự tư vấn và chấp thuận của bác sĩ, bạn có thể bắt đầu bằng cách lắp ráp và đọc hướng dẫn do nhà sản xuất hộp đèn cung cấp.

Ánh sáng có cường độ thấp hơn có thể yêu cầu thời gian phơi sáng lâu hơn – nghĩa là bạn sẽ phải ngồi trước hộp lâu hơn.

Để sử dụng đèn trị liệu bằng ánh sáng với cường độ 10.000 lux, hãy làm theo các bước sau:

– Đặt đèn trên quầy, bàn hoặc bề mặt bằng phẳng khác.

– Ngồi hoặc đứng ở khoảng cách thích hợp với đèn theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

– Giữ cho đôi mắt của bạn mở và không ngủ trong các buổi trị liệu bằng ánh sáng.

– Không nhìn thẳng vào hộp đèn hoặc đèn.

– Tiếp xúc với ánh sáng từ đèn tỏa ra khoảng 30 phút mỗi ngày.

– Lên lịch các buổi trị liệu bằng ánh sáng càng sớm càng tốt sau khi thức dậy, từ 6 giờ sáng đến 9 giờ sáng là khung giờ hợp lý nhất.

Bạn có thể điều chỉnh lịch trình này và thời lượng của các phiên theo cảm nhận của bạn.

Bạn cũng có thể thử giết thời gian trước hộp đèn bằng một hoạt động như đọc sách hoặc làm việc, miễn là bạn vẫn hướng về phía ánh sáng.

Tránh sử dụng liệu pháp ánh sáng vào ban đêm vì nó có thể làm rối loạn chu kỳ giấc ngủ của bạn.

Đi bộ buổi sáng sớm và liệu pháp ánh sáng

Đối với những người khác đang cảm thấy suy sụp hoặc chán nản – cho dù có liên quan đến mùa hay mang thai hay không – thì việc đi bộ vào sáng sớm có thể mang lại những lợi ích trị liệu bằng ánh sáng tương tự.

Một ngày nắng chói chang là khoảng 50.000 lux, và một ngày xám xịt là ứng với khoảng 10.000 lux.

Tiến sĩ Schwartz, đại học Y Havard cho biết: “Đi dạo ngoài trời ngay sau khi mặt trời mọc, ngay cả trong một ngày nhiều mây, cũng cung cấp lượng ánh sáng gần như tương đương với ngồi cùng hộp đèn”

Vào những ngày nắng, mặt trời đủ sáng để có tác dụng chữa bệnh ngay cả khi bạn đeo kính râm (cần phải bảo vệ mắt bạn khỏi bức xạ tia cực tím của mặt trời).

Nếu bạn đi bộ trong 30 phút, bạn cũng sẽ nhận được một lượng bài tập cải thiện cả sức khỏe cơ thể lẫn việc tạo một tâm trạng lành mạnh.

Nhưng nếu những hạn chế về thời gian hoặc khả năng di chuyển khiến mục tiêu đó trở nên quá khó khăn, thì việc ngồi bên ngoài dù chỉ 15 phút vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày cũng có thể tạo ra sự khác biệt trong tâm trạng của bạn, Tiến sĩ Schwartz nói thêm.

Mất bao lâu để liệu pháp ánh sáng có tác dụng đối với bệnh trầm cảm?

Nhiều người trải nghiệm liệu pháp ánh sáng trong vòng vài ngày (5 ngày) đã ghi nhận thấy có hiệu quả.

Thông thường, các triệu chứng trầm cảm sẽ cải thiện trong khoảng 2 tuần. Nếu không, bạn có thể tăng thời gian ngồi trước đèn 10.000 lux lên 60 phút mỗi ngày.

Nếu cách này không hiệu quả, bạn cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn.

Sau khi dò tìm được thời gian và nguồn ánh sáng phù hợp với mình, bạn có thể sắp xếp thời gian và công việc để tạo thói quen “tắm mình” trong ánh sáng liệu pháp mỗi ngày phù hơph theo cảm nhận cá nhân.

Ví dụ: bạn có thể giảm thời gian ngồi trước đèn xuống còn 15 phút hoặc lên lịch vào một thời điểm khác trong ngày. Bạn cũng có thể tạm dừng liệu pháp ánh sáng trong một hoặc hai ngày nếu bận.

Tuy nhiên, hầu hết những người bị MDD theo mùa tiếp tục sử dụng liệu pháp ánh sáng thường xuyên trong mùa đông (hoặc những ngày có ít ánh sáng mặt trời hơn) để ngăn các triệu chứng quay trở lại.

Liệu pháp ánh sáng có thể giúp một số người bị trầm cảm điều chỉnh một số triệu chứng. Liệu pháp này có vẻ hiệu quả nhất ở những người mắc chứng rối loạn trầm cảm theo mùa. Tuy nhiên, các dạng trầm cảm khác cũng có thể được hưởng lợi từ nó.

Hiện tại các nghiên cứu nói chung đều ghi nhận những kết quả khá tích cực. Tuy nhiên, các phân tích hiện tại vẫn chưa đủ mạnh để chứng minh liệu pháp ánh sáng xanh có hiệu quả cáo, được đưa vào khuyến cáo điều trị.

Vì vậy cần thận trọng nếu bắt đầu ứng dụng liệu pháp ánh sáng để điều trị trầm cảm, bạn cần phải tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi bắt đầu hoặc ngừng các hình thức điều trị khác.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.

PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC