COVID kéo dài – Long COVID là gì?
Covid kéo dài (Long Covid) là một thuật ngữ để mô tả các tác động của Covid-19 tiếp tục kéo dài trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng sau khi bị bệnh ban đầu.
Cơ quan giám sát sức khỏe Viện Y tế và Chất lượng Điều trị Quốc gia Anh (NICE) định nghĩa Covid kéo dài là thời gian tồn tại triệu chứng hơn 12 tuần, mặc dù một số người coi các triệu chứng kéo dài hơn 8 tuần là Covid kéo dài.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa Covid dài là “thường là 3 tháng kể từ khi bắt đầu Covid-19 với các triệu chứng kéo dài ít nhất 2 tháng và không thể giải thích bằng một chẩn đoán thay thế.”
Một nghiên cứu được công bố vào tháng 6 năm 2021 bởi Đại học Imperial College London, dựa trên thông tin của nửa triệu người ở Anh, đã phát hiện ra hai phân loại chính của các triệu chứng đang tiếp tục diễn ra.
Một nhóm nhỏ hơn ở những người có các triệu chứng về hô hấp, chẳng hạn như ho hoặc khó thở (nhóm này có nhiều khả năng bị ban đầu bị bệnh Covid-19 mức độ nặng hoặc nghiêm trọng).
Và một nhóm lớn hơn có nhiều triệu chứng tổng quát hơn, đặc biệt là mệt mỏi và không có sức lực.
Một nghiên cứu dựa trên những người đã báo cáo các triệu chứng của họ khi bị Covid kéo dài trên ứng dụng (App nghiên cứu triệu chứng Zoe Covid) cũng xác định hai nhóm triệu chứng chính.
Một chủ yếu là hô hấp, nhưng bao gồm mệt mỏi và đau đầu và nhóm triệu chứng thứ hai ảnh hưởng đến nhiều bộ phận của cơ thể, bao gồm tim, não và ruột.
Trong một nghiên cứu khác trên 4.182 người, các triệu chứng về tim mạch thường được báo cáo, chẳng hạn như đánh trống ngực hoặc nhịp tim tăng lên, cũng như các triệu chứng không liên quan đến tim như cảm giác như kim châm, tê bì và “sương mù não”.
Ai có nguy cơ mắc chứng Covid kéo dài hơn?
Các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu để tìm ra ai có nguy cơ mắc chứng Covid kéo dài nhiều nhất. Họ phát hiện ra rằng những người lớn tuổi, phụ nữ và những người bị nhiễm trùng nặng hơn (với năm triệu chứng trở lên trong tuần đầu tiên bị bệnh với Covid-19) có nhiều khả năng mắc bệnh Covid kéo dài.
Họ phát hiện ra rằng Covid kéo dài ảnh hưởng đến khoảng 1/10 thanh niên 18-49 tuổi mắc Covid-19, tăng lên chỉ hơn 1/5 (22%) người trên 70 tuổi.
Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy những người bị hen suyễn cũng có nhiều khả năng bị phát triển Covid kéo dài. Đây là mối liên hệ rõ ràng duy nhất mà họ tìm thấy với tình trạng sức khỏe hiện có ở những người đã phát triển Covid kéo dài.
Các nhà nghiên cứu từ Bệnh viện Đại học Zurich cũng phát hiện ra rằng những người có mức độ thấp của một số kháng thể (IgM và IgG3) trong máu của họ có thể có nhiều khả năng mắc bệnh Covid kéo dài hơn.
Khi họ kết hợp dữ liệu kháng thể này với các yếu tố khác (chẳng hạn như tuổi của người đó, số lượng các triệu chứng Covid ban đầu và tiền sử bệnh hen suyễn), họ có thể dự đoán tốt hơn ai sẽ tiếp tục mắc bệnh Covid lâu dài.
Số liệu từ Văn phòng Thống kê Quốc gia về những người bị Covid dài ở Anh đã báo cáo cho thấy rằng Covid kéo dài phổ biến nhất ở những người ở độ tuổi 35-69, nữ giới, những người sống ở những khu vực thiếu thốn nhất, những người làm việc trong lĩnh vực y tế hoặc chăm sóc xã hội, hoặc giảng dạy và giáo dục, và những người có tình trạng bệnh tật sẵn có hoặc khuyết tật khác.
Mất bao lâu để phục hồi sau Covid kéo dài?
Hiện nay, giới khoa học vẫn đang tìm hiểu bệnh sẽ kéo dài bao lâu và nó khác nhau giữa mọi người như thế nào. Điều quan trọng cần lưu ý là tác động lâu dài không chỉ có ở Covid-19 mà thực tế các bệnh do vi rút khác cũng có thể có ảnh hưởng lâu dài.
Nghiên cứu được dẫn đầu bởi các nhà nghiên cứu Leicester cho thấy rằng trong số những người cần điều trị tại bệnh viện cho căn bệnh Covid ban đầu, bệnh thường kéo dài từ 5 tháng trở lên.
Tuy nhiên vẫn ghi nhận những báo cáo riêng biệt về việc nó kéo dài 12 tháng hoặc hơn (bao gồm cả hai nhóm người: người không cần điều trị tại bệnh viện ban đầu và những người đã điều trị tại cơ sở y tế).
Các triệu chứng Covid kéo dài nào phổ biến nhất?
Theo ONS, năm 2021, các triệu chứng Covid kéo dài được báo cáo phổ biến nhất là:
- Mệt mỏi (51%)
- Mất mùi (37%)
- Hơi thở ngắn, hụt hơi(36%)
- Khó tập trung (28%).
Đau ngực sau khi Covid có bình thường không?
Đau ngực là một triệu chứng phổ biến của Covid-19. Một số người bị đau ngực kéo dài ngoài lần nhiễm Covid-19 ban đầu hoặc bắt đầu trong vài tuần sau khi họ nhiễm virus.
Điều quan trọng cần nhớ là ngay cả khi bạn đã nhiễm Covid-19 và hiện đang bị đau ngực, nó có thể không liên quan đến virus.
Nếu bạn gặp phải bất kỳ cơn đau ngực mới nào, điều quan trọng là phải được tư vấn y tế, vì đau ngực có thể là dấu hiệu của bệnh khác nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như vấn đề về tim hoặc phổi.
Kiểu đau ngực nào hay gặp sau khi nhiễm Covid-19?
Đau cơ hoặc đau nhức (đau cơ)
Nhiễm virus nghiêm trọng, bao gồm cả Covid-19, có thể gây đau cơ hoặc đau nhức, có thể ở một vùng cụ thể hoặc lây lan rộng hơn.
Khu vực bị ảnh hưởng có cảm giác đau khi chạm vào và trở nên tồi tệ hơn bởi các chuyển động cụ thể như xoay trở hoặc căng duỗi lồng ngực.
Đau ngực không đặc hiệu
Đau ngực không đặc hiệu, còn được gọi là đau ngực không do tim, có thể đau nhói hoặc âm ỉ, và có thể xảy ra từng cơn ngắn hoặc liên tục. Nó thường không tìm ra được nguyên nhân.
Có phải là bình thường khi bị đau lưng sau khi Covid không?
Trong khi các vấn đề về cơ xương khớp có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể trong hoặc sau Covid-19, các triệu chứng ở lưng là một trong những vấn đề phổ biến nhất.
Bạn có thể đã từng bị đau lưng trước khi nhiễm Covid-19 và nếu bạn ít vận động hơn trong khi bị bệnh, điều này có thể khiến các vấn đề về khớp hoặc cơ lưng trở lại hoặc trở nên tồi tệ hơn.
Cứng khớp và yếu cơ cũng có thể trở nên tồi tệ hơn nếu bạn không di chuyển nhiều khi mệt mỏi hoặc đang đau.
Trong những tuần sau khi nhiễm Covid-19, một số người bị đau lưng hoặc cảm giác hoặc như kim châm. Khi bạn tiếp tục hồi phục, triệu chứng này cũng có thể cải thiện nhiều.
Bạn có thể hướng đến sự cân bằng giữa nghỉ ngơi với nhiều hoạt động bình thường hàng ngày mà bạn cảm thấy có thể làm, đồng thời tập thể dục để cải thiện sức mạnh và sự linh hoạt của vùng lưng, chẳng hạn như căng dãn cơ vùng thắt lưng hoặc yoga.
Khi nào cần phải đi thăm khám đau lưng sau khi nhiễm Covid-19?
Nếu cơn đau của bạn nghiêm trọng và ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày của bạn, bạn có thể đi gặp bác sĩ để được tư vấn hoặc nếu:
- Cơn đau lưng của bạn đang trở nên tồi tệ hơn
- Mệt mỏi hoặc khó thở ngăn cản bạn hoạt động
- Bạn có thêm các triệu chứng mới
- Các vấn đề về khớp và cơ lưng của bạn không được cải thiện sau ba tháng.
Tại sao một số người bị hồi hộp, đánh trống ngực, cảm thấy choáng váng hoặc ngất xỉu sau khi bị Covid?
Có một số bằng chứng mới nổi cho thấy ở một số người bị Covid kéo dài có các triệu chứng tương tự như những người bị một tình trạng được gọi là hội chứng nhịp tim nhanh tư thế, hoặc hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng (PoTS).
Tình trạng này có thể gây chóng mặt khi di chuyển sang tư thế thẳng đứng và có thể khởi phát sau nhiễm trùng. Các triệu chứng phổ biến nhất là cảm thấy choáng váng, đánh trống ngực (nhận biết do nhịp tim nhanh) và mệt mỏi.
Đã có một số báo cáo trường hợp trong các tạp chí y khoa về những người có các triệu chứng liên tục sau khi nhiễm Covid-19, và một số được phát hiện có PoTS. PoTs xảy ra do cơ thể có cơ chế để tránh tụt huyết áp khi bạn đứng lên đột ngột.
Thông thường, khi bạn ngồi lên hoặc đứng lên, trọng lực làm cho một phần máu của bạn chảy xuống dưới, có thể gây tụt huyết áp. Cơ thể phản ứng để ngăn ngừa giảm huyết áp bằng cách thu hẹp mạch máu và tăng nhẹ nhịp tim.
Nhưng nếu bạn có PoTS, những thay đổi tự động này sẽ không xảy ra. Khi bạn chuyển sang tư thế đứng thẳng, lượng máu cung cấp cho tim và não của bạn giảm xuống và tim của bạn bắt đầu đập nhanh hơn để bù đắp.
Mặc dù không có cách chữa khỏi PoTS, nhưng nó có thể được quản lý bằng chế độ ăn uống, tập thể dục và thuốc.
Điều quan trọng là phải được chẩn đoán chính xác để bệnh nhân có thể được điều trị và tư vấn về cách kiểm soát các triệu chứng của họ.
Nếu điều này giống như các triệu chứng của bạn sau khi nhiễm Covid-19, bạn nên cho bác sĩ biết để đảm bảo bạn được chẩn đoán chính xác và có thể được điều trị hiệu quả.
Một số khuyến cáo các bác sĩ rằng đối với bệnh nhân khó thở, đánh trống ngực, mệt mỏi, đau ngực và ngất xỉu nên được kiểm tra cẩn thận để tìm các vấn đề về tư thế đứng.
Điều này bao gồm việc thực hiện một bài kiểm tra thay đổi sang tư thế đứng chủ động, đo những thay đổi của bệnh nhân về nhịp tim và huyết áp sau khi chuyển từ tư thế nằm sang tư thế đứng.
Có rất nhiều điều bạn có thể làm tại nhà để kiểm soát các triệu chứng khi bị Covid kéo dài. Nhưng nếu Covid kéo dài ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của bạn, bạn cần đến một dịch vụ phục hồi chức năng chuyên khoa hoặc một chuyên gia chăm sóc về các triệu chứng bạn có.
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC