Căng thẳng (stress) là một tình huống kích hoạt một phản ứng sinh học cụ thể. Khi bạn nhận thấy một mối đe dọa hoặc một thách thức lớn, các chất hóa học và kích thích tố sẽ tăng lên khắp cơ thể bạn.

Căng thẳng kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy của bạn để chống lại tác nhân gây căng thẳng hoặc chạy trốn khỏi nó. Thông thường, sau khi phản ứng xảy ra, cơ thể bạn sẽ thư giãn. Quá nhiều căng thẳng liên tục có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe lâu dài của bạn.

Có phải tất cả căng thẳng đều xấu?

Stress không hẳn là một điều xấu. Đó là thứ đã giúp tổ tiên săn bắn hái lượm của chúng ta tồn tại và nó cũng quan trọng như vậy trong thế giới ngày nay. Nó có thể tốt cho sức khỏe khi nó giúp bạn tránh được tai nạn, đáp ứng được thời hạn gấp rút hoặc giúp bạn tỉnh táo giữa sự hỗn loạn.

Tất cả chúng ta đều có lúc cảm thấy stress, nhưng điều mà một người cảm thấy căng thẳng có thể rất khác với điều mà người khác cảm thấy căng thẳng. Một ví dụ về điều này sẽ là nói trước công chúng. Một số thích cảm giác hồi hộp của nó và những người khác trở nên tê liệt ngay khi nghĩ đến.

Stress không phải lúc nào cũng là điều xấu. Ví dụ, ngày cưới của bạn có thể được coi là một dạng căng thẳng tốt.

Nhưng stress chỉ là tạm thời. Khi bạn đã vượt qua khoảnh khắc chiến đấu hoặc bỏ chạy, nhịp tim và hơi thở của bạn sẽ chậm lại và cơ bắp của bạn sẽ thư giãn. Trong một thời gian ngắn, cơ thể bạn sẽ trở lại trạng thái tự nhiên mà không có bất kỳ tác động tiêu cực lâu dài nào.

Mặt khác, stress nghiêm trọng, thường xuyên hoặc kéo dài có thể gây hại cho tinh thần và thể chất.

Và nó khá phổ biến. Khi được hỏi, 80% người Mỹ cho biết họ có ít nhất một triệu chứng stress trong tháng qua. Hai mươi phần trăm báo cáo đang bị căng thẳng cực độ.

Cuộc sống là như vậy, không thể loại bỏ hoàn toàn căng thẳng. Nhưng chúng ta có thể học cách tránh nó khi có thể và quản lý nó khi không thể tránh khỏi.

Định nghĩa căng thẳng

Căng thẳng là một phản ứng sinh học bình thường đối với một tình huống nguy hiểm tiềm ẩn. Khi bạn gặp căng thẳng đột ngột, não của bạn tràn ngập cơ thể bạn với các hóa chất và hormone như adrenaline và cortisol.

Điều đó khiến tim bạn đập nhanh hơn và đưa máu đến các cơ và các cơ quan quan trọng. Bạn cảm thấy tràn đầy sinh lực và nâng cao nhận thức để có thể tập trung vào những nhu cầu trước mắt của mình. Đây là những giai đoạn stress khác nhau và cách mọi người thích nghi.

Kích thích tố căng thẳng

Khi bạn cảm thấy nguy hiểm, vùng dưới đồi ở đáy não sẽ phản ứng. Nó gửi các tín hiệu thần kinh và hormone đến tuyến thượng thận của bạn, tuyến này giải phóng một lượng hormone dồi dào.

Những hormone này là cách tự nhiên giúp bạn chuẩn bị đối mặt với nguy hiểm và tăng cơ hội sống sót.

Một trong những hormone này là adrenaline. Bạn cũng có thể biết nó là epinephrine, hoặc hormone chiến đấu hoặc bỏ chạy. Trong thời trang nhanh chóng, adrenaline hoạt động để:

• tăng nhịp tim của bạn
• tăng nhịp thở của bạn
• giúp cơ bắp của bạn sử dụng glucose dễ dàng hơn
• mạch máu co lại để máu được dẫn đến các cơ
• kích thích mồ hôi
• ức chế sản xuất insulin

Mặc dù điều này hữu ích trong thời điểm này, nhưng việc tăng adrenaline thường xuyên có thể dẫn đến:

• mạch máu bị hư hỏng
• huyết áp cao, hoặc tăng huyết áp
• nguy cơ đau tim và đột quỵ cao hơn
• nhức đầu
• sự lo ngại
• mất ngủ
• tăng cân

Mặc dù adrenaline rất quan trọng nhưng nó không phải là hormone gây stress chính. Đó là cortisol.

Căng thẳng và cortisol

Là hormone gây căng thẳng chính, cortisol đóng một vai trò thiết yếu trong các tình huống căng thẳng. Trong số các chức năng của nó là:

• tăng lượng glucose trong máu của bạn
• giúp não sử dụng glucose hiệu quả hơn
• nâng cao khả năng tiếp cận của các chất giúp sửa chữa mô
• hạn chế các chức năng không cần thiết trong tình huống đe dọa tính mạng
• thay đổi phản ứng của hệ thống miễn dịch
• làm giảm hệ thống sinh sản và quá trình tăng trưởng
• ảnh hưởng đến các phần của não kiểm soát sự sợ hãi, động lực và tâm trạng

Tất cả điều này giúp bạn đối phó hiệu quả hơn với tình huống căng thẳng cao độ. Đó là một quá trình bình thường và rất quan trọng đối với sự sống còn của con người.

Nhưng nếu mức cortisol của bạn ở mức cao quá lâu, nó sẽ có tác động tiêu cực đến sức khỏe của bạn. Nó có thể đóng góp vào:

• tăng cân
• huyết áp cao
• các vấn đề về giấc ngủ
• thiếu năng lượng
• bệnh tiểu đường loại 2
• loãng xương
• u ám tinh thần (sương mù não) và các vấn đề về trí nhớ
• một hệ thống miễn dịch suy yếu, khiến bạn dễ bị nhiễm trùng hơn

Các loại căng thẳng

Có một số loại stress, bao gồm:

Stress cấp tính

Stress cấp tính từng đợt

Stress mãn tính

Stress cấp tính

Stress cấp tính xảy ra với tất cả mọi người. Đó là phản ứng tức thời của cơ thể đối với một tình huống mới và đầy thử thách. Đó là loại stress mà bạn có thể cảm thấy khi thoát khỏi một tai nạn xe hơi trong gang tấc.

Stress cấp tính cũng có thể xuất phát từ điều gì đó mà bạn thực sự thích thú. Đó là cảm giác hơi sợ hãi nhưng hồi hộp mà bạn có được khi đi tàu lượn siêu tốc hoặc khi trượt tuyết xuống một sườn núi dốc.

Những sự cố stress cấp tính này thường không gây hại cho bạn. Họ thậm chí có thể tốt cho bạn. Tình huống stress cung cấp cho cơ thể của bạn và não luyện tập trong việc phát triển phản ứng tốt nhất với các tình huống căng thẳng trong tương lai.

Khi nguy hiểm qua đi, hệ thống cơ thể của bạn sẽ trở lại bình thường.

Stress cấp tính nghiêm trọng là một câu chuyện khác. Loại stress này, chẳng hạn như khi bạn đối mặt với một tình huống nguy hiểm đến tính mạng, có thể dẫn đến chứng rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD) hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.

Stress cấp tính từng đợt

Stress cấp tính từng đợt là khi bạn thường xuyên bị stress cấp tính.

Điều này có thể xảy ra nếu bạn thường lo lắng và bồn chồn về những điều mà bạn nghi ngờ có thể xảy ra. Bạn có thể cảm thấy rằng cuộc sống của mình thật hỗn loạn và bạn dường như đi từ khủng hoảng này sang khủng hoảng khác.

Một số ngành nghề, chẳng hạn như thực thi pháp luật hoặc lính cứu hỏa, cũng có thể dẫn đến các tình huống stress cao độ thường xuyên.

Cũng giống như stress cấp tính nghiêm trọng,stress cấp tính theo từng đợt có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn.

Stress mãn tính

Khi bạn có mức độ căng thẳng cao trong một thời gian dài, bạn bị căng thẳng mãn tính. Căng thẳng trong thời gian dài như thế này có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe của bạn. Nó có thể đóng góp vào:

• sự lo ngại
• bệnh tim mạch
• phiền muộn
• huyết áp cao
• một hệ thống miễn dịch suy yếu

Stress mãn tính cũng có thể dẫn đến các bệnh thường xuyên như đau đầu, đau dạ dày và khó ngủ. Hiểu rõ hơn về các loại căng thẳng khác nhau và cách nhận biết chúng có thể hữu ích.

Nguyên nhân gây căng thẳng

Một số nguyên nhân điển hình của stress cấp tính hoặc mãn tính bao gồm:

• sống qua một thảm họa tự nhiên hoặc nhân tạo
• sống chung với bệnh mãn tính
• sống sót sau một tai nạn hoặc bệnh tật đe dọa tính mạng
• là nạn nhân của một tội ác
• trải qua các yếu tố gây căng thẳng gia đình như:
• một mối quan hệ lạm dụng
• một cuộc hôn nhân không hạnh phúc
• thủ tục ly hôn kéo dài
• vấn đề quyền nuôi con
• chăm sóc người thân mắc bệnh mãn tính như mất trí nhớ
• sống trong nghèo đói hoặc vô gia cư
• làm việc trong một nghề nguy hiểm
• ít cân bằng giữa công việc và cuộc sống, làm việc nhiều giờ hoặc có một công việc mà bạn ghét
• triển khai quân sự

Không có giới hạn nào cho những thứ có thể khiến một người căng thẳng vì chúng cũng đa dạng như mọi người.

Dù nguyên nhân là gì, ảnh hưởng lên cơ thể có thể nghiêm trọng nếu không được kiểm soát. Khám phá các nguyên nhân gây stress cá nhân, cảm xúc và chấn thương khác.

Triệu chứng căng thẳng

Giống như mỗi chúng ta đều có những điều khác nhau khiến chúng ta stress, các triệu chứng của chúng ta cũng có thể khác nhau.

Mặc dù bạn không chắc có tất cả, đây là một số điều bạn có thể gặp phải nếu bị stress:

• đau mãn tính
• mất ngủ và các vấn đề về giấc ngủ khác
• ham muốn tình dục thấp hơn
• vấn đề về tiêu hóa
• ăn quá nhiều hoặc quá ít
• khó tập trung và đưa ra quyết định
• sự mệt mỏi
• căng thẳng nhức đầu

Đau đầu do stress

Đau đầu do stress, còn được gọi là đau đầu do căng thẳng, là do các cơ ở đầu, mặt và cổ bị căng. Một số triệu chứng của đau đầu do căng thẳng là:

• đau đầu âm ỉ nhẹ đến trung bình
• một dải áp lực quanh trán của bạn
• đau da đầu và trán

Loét và stress

Nghiên cứu về cách stress thể chất tương tác với hệ thống miễn dịch đang diễn ra. Người ta cho rằng căng thẳng về thể chất có thể ảnh hưởng đến cách bạn chữa lành vết loét. Stress về thể chất có thể là do:

• chấn thương hoặc tổn thương não hoặc hệ thống thần kinh trung ương
• bệnh hoặc chấn thương dài hạn nghiêm trọng
• một thủ tục phẫu thuật

Đổi lại, chứng ợ nóng và đau do loét dạ dày có thể dẫn đến căng thẳng về cảm xúc.

Ăn uống và căng thẳng

Một số người phản ứng với stress bằng cách ăn, ngay cả khi họ không đói. Nếu bạn thấy mình ăn mà không suy nghĩ, ăn chè chén say sưa vào lúc nửa đêm hoặc nói chung là ăn nhiều hơn trước đây, thì có thể bạn đang rối loạn ăn uống do stress.

Khi bạn rối loạn ăn uống do stress, bạn sẽ hấp thụ nhiều calo hơn mức cần thiết và có thể bạn không chọn những thực phẩm lành mạnh nhất. Điều này có thể dẫn đến tăng cân nhanh chóng và một loạt các vấn đề sức khỏe.

Nếu bạn đang ăn để giảm stress, đã đến lúc tìm các cơ chế đối phó khác. Kiểm tra một số lời khuyên để giúp bạn ngừng ăn khuya.

Căng thẳng trong công việc

Công việc có thể là một nguồn căng thẳng lớn vì bất kỳ lý do nào. Loại căng thẳng này có thể không thường xuyên hoặc mãn tính.

Stress tại nơi làm việc có thể đến dưới dạng:

• cảm thấy bạn thiếu quyền lực hoặc kiểm soát những gì xảy ra
• cảm thấy bế tắc trong một công việc mà bạn không thích và không thấy lựa chọn thay thế
• được thực hiện để làm những điều bạn không nghĩ rằng bạn nên làm
• trải qua một cuộc xung đột với một đồng nghiệp
• có quá nhiều yêu cầu của bạn, hoặc làm việc quá sức

Nếu bạn đang làm một công việc mà bạn ghét hoặc luôn đáp ứng yêu cầu của người khác mà không có bất kỳ sự kiểm soát nào, stress dường như không thể tránh khỏi. Đôi khi, từ bỏ hoặc chiến đấu để cân bằng hơn giữa công việc và cuộc sống là điều nên làm. Đây là cách để biết bạn sắp kiệt sức trong công việc.

Tất nhiên, một số công việc nguy hiểm hơn những công việc khác. Một số, chẳng hạn như những người phản ứng khẩn cấp đầu tiên, những nghề — chẳng hạn như nghề trong lĩnh vực y tế, như bác sĩ hoặc y tá — nơi bạn nắm giữ mạng sống của người khác trong tay mình. Tìm kiếm sự cân bằng và quản lý stress của bạn là điều quan trọng để duy trì sức khỏe tinh thần của bạn.

Căng thẳng và lo lắng

Căng thẳng và lo lắng thường đi đôi với nhau. Căng thẳng đến từ những yêu cầu đặt lên bộ não và cơ thể của bạn. Lo lắng là khi bạn cảm thấy lo lắng, khó chịu hoặc sợ hãi ở mức độ cao.

Lo lắng chắc chắn có thể là một nhánh của căng thẳng từng đợt hoặc mãn tính.

Căng thẳng và lo lắng có thể tác động tiêu cực nghiêm trọng đến sức khỏe của bạn, khiến bạn có nhiều khả năng phát triển:

• huyết áp cao
• bệnh tim
• Bệnh tiểu đường
• rối loạn hoảng sợ
• phiền muộn

Kiểm soát căng thẳng

Mục tiêu của quản lý căng thẳng không phải là loại bỏ nó hoàn toàn. Điều đó không chỉ là không thể, mà như chúng tôi đã đề cập, căng thẳng có thể tốt cho sức khỏe trong một số trường hợp.

Để quản lý căng thẳng của bạn, trước tiên bạn phải xác định những điều khiến bạn căng thẳng – hoặc các tác nhân gây ra căng thẳng của bạn. Tìm ra những điều có thể tránh được. Sau đó, tìm cách đối phó với những yếu tố gây căng thẳng tiêu cực không thể tránh khỏi.

Theo thời gian, việc quản lý mức độ căng thẳng của bạn có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến căng thẳng. Và nó cũng sẽ giúp bạn cảm thấy tốt hơn hàng ngày.

Dưới đây là một số cách cơ bản để bắt đầu quản lý căng thẳng:

• duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
• đặt mục tiêu ngủ 7-8 tiếng mỗi đêm
• tập thể dục thường xuyên
• giảm thiểu việc sử dụng caffein và rượu
• duy trì kết nối xã hội để bạn có thể nhận và hỗ trợ
• dành thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn, hoặc chăm sóc bản thân
• học các kỹ thuật thiền như thở sâu

Nếu bạn không thể kiểm soát được căng thẳng của mình hoặc nếu nó đi kèm với lo lắng hoặc trầm cảm, hãy đến gặp bác sĩ ngay. Những điều kiện này có thể được kiểm soát bằng cách điều trị, miễn là bạn tìm kiếm sự giúp đỡ. Bạn cũng có thể cân nhắc tham khảo ý kiến của bác sĩ trị liệu hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần khác.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.

PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC