Bệnh xơ gan nên ăn gì và 5 loại thực phẩm cần tránh

bệnh xơ gan nên ăn gì

Tìm hiểu chung về bệnh xơ gan

Gan là bộ phận có nhiều chức năng quan trọng. Khi mắc các bệnh lý như viêm gan hoặc uống quá nhiều rượu gây tổn thương gan, gan thường có khả năng tự phục hồi, thay thế các tế bào gan bị tổn thương bằng các tế bào mới.

Tuy nhiên, khi tổn thương gan xảy ra nhiều lần, mô sẹo có thể tích tụ giữa các tế bào gan do gan liên tục cố gắng tự chữa lành. Giai đoạn đầu của sẹo được gọi là xơ hóa.

Theo thời gian, nếu không giải quyết được nguyên nhân gây tổn thương gan, sẹo sẽ tích tụ lại và dẫn đến xơ gan, ảnh hưởng vĩnh viễn đến gan. Xơ gan cản trở dòng tuần hoàn đến gan và có thể phá vỡ các chức năng thiết yếu của gan.

Xơ gan thường được phân loại là còn bù hoặc mất bù: Xơ gan còn bù là tình trạng gan bị tổn thương nhưng vẫn còn tương đối chức năng. Xơ gan mất bù thể hiện sự suy giảm nhanh chóng của chức năng gan.

Bệnh nhân xơ gan thường có các triệu chứng mệt mỏi, gầy sút cân, chán ăn, suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa, táo bón đau bụng, phù chân, cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa…

Vì vậy, chế độ dinh dưỡng hợp lý không những cải thiện được tình trạng “sợ” ăn của bệnh nhân xơ gan mà còn có vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng xơ gan cũng như phòng ngừa biến chứng trong bệnh xơ gan mất bù.

Người bệnh xơ gan cần có chế độ ăn uống như thế nào?

Thông thường, sau khi nhận được kết quả chẩn đoán mắc bệnh xơ gan, ngoài đưa ra phác đồ điều trị, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thay đổi lối sống khoa học áp dụng chế độ dinh dưỡng cho người mắc bệnh xơ gan càng sớm càng tốt, việc làm này được áp dụng ngay cả khi bạn khỏe mạnh

Những thay đổi trong chế độ ăn uống của người bệnh là rất quan trọng và thực phẩm lành mạnh là một phần của chế độ ăn uống tốt cho người bệnh xơ gan.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bị xơ gan có thể bị suy dinh dưỡng do những thay đổi trong quá trình trao đổi chất và tiêu hóa xảy ra khi gan bị tổn thương. Vì vậy, chế độ ăn uống cho người bệnh xơ gan cần cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, giảm áp lực cho gan, ngăn chặn các biến chứng liên quan và ngăn ngừa tổn thương gan thêm.

Ở giai đoạn xơ gan còn bù: Ở những bệnh nhân này, chức năng gan vẫn còn, mặc dù bị yếu dần nhưng về lâu dài để tránh suy dinh dưỡng vẫn nên duy trì chế độ ăn hợp lý gần như bình thường, đầy đủ các thành phần đạm, đường, mỡ, vitamin và khoáng chất, tránh kiêng quá mức cần thiết. Đồng thời, chia nhỏ bữa ăn để tạo sự ngon miệng và thay đổi các loại thức ăn cho đa dạng.

Ở giai đoạn xơ gan mất bù: Về nguyên tắc và mục đích giống chế độ ăn của xơ gan còn bù, nhưng cần chú ý giảm lượng đạm, tăng đạm quý (có acid amin mạch nhánh- BCAAs), giảm muối, tăng chất xơ trong rau xanh, trái cây hay chất xơ thô để nhuận tràng. Đảm bảo lượng nước uống 1-1,2l/ngày…

Người bệnh xơ gan cần kiêng ăn gì?

Tuyệt đối kiêng rượu bia

bệnh xơ gan nên kiêng rượu

Bất kỳ lượng rượu nào cũng được coi là không an toàn cho người bệnh xơ gan, vì đó là nguyên nhân tiềm ẩn gây tổn thương gan nhiều hơn, thậm chí là suy gan.

Nếu người bệnh xơ gan sử dụng rượu bia thì mọi nỗ lực điều trị bệnh đều là vô nghĩa thậm chí khi người mắc bệnh xơ gan sử dụng rượu bia có thể gây ra các biến chứng hết sức nguy hiểm cho cơ thể.

Các món chiên xào, nhiều dầu mỡ

Cơ thể tiêu hóa chất béo bằng cách sử dụng mật được tạo ra trong gan. Khi gan bị tổn thương, quá trình sản xuất và cung cấp mật có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến các triệu chứng về tiêu hóa. Gan không hoạt động tốt sẽ gặp khó khăn trong việc tiêu hóa thực phẩm giàu chất béo.

Hạn chế ăn mặn

Những người xơ gan ở giai đoạn cuối, đặc biệt là những bệnh nhân bị xơ gan cổ trướng với các dấu hiệu phù nề, chướng bụng, cần hạn chế uống nước, ăn nhạt nhằm hạn chế lượng natri hấp thụ vào trong cơ thể.

Những người xơ gan giai đoạn đầu chỉ nên ăn không quá 3g muối/ ngày. Còn đối với những người mắc xơ gan giai đoạn muộn, xơ gan cổ trướng thì chỉ nên ăn khoảng 500mg muối/ ngày và hạn chế chỉ uống 1l nước/ngày.

Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn:

Người bênh xơ gan nên chọn thực phẩm tươi thay vì các loại thực phẩm chế biến sẵn như: đồ hộp, xúc xích xông khói, lạp xưởng…

Trong những thực phẩm trên, ngoài hàm lượng muối cao, nhà sản xuất còn cho thêm chất bảo quản và màu thực phẩm nhân tạo. Chất bảo quản và phẩm màu trong các sản phẩm này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến gan.

Thực tế, các thành phần này thường tương đối an toàn cho người dùng. Tuy nhiên, với trường hợp gan đang xơ hóa, chúng có nguy cơ khiến tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn nghiêm trọng hơn.

Thịt, hải sản sống hoặc nấu chưa chín:

Những người bị tổn thương gan do xơ gan bị suy giảm chức năng miễn dịch. Điều này đồng nghĩa với việc rủi ro bạn nhiễm vi sinh vật gây bệnh từ chế độ ăn uống tăng đáng kể. Lúc này, cơ thể người bị xơ gan không đủ khả năng chống chọi với mầm bệnh đến từ thực phẩm chưa được nấu chín.

Do đó, người bệnh nên áp dụng chế độ ăn chín uống sôi, tránh xa các món sống như nem chua, sashimi (món ăn làm từ hải sản sống)…

Người bệnh xơ gan nên ăn gì?

Chế độ ăn giàu đạm:

Nếu được tư vấn một chế độ giàu protein, thực phẩm nên có trong các bữa ăn bao gồm: thịt lợn, thịt gia cầm, hải sản, trứng, sữa, sữa chua, pho-mai, các loại hạt, đỗ, các loại đậu và sản phẩm từ đậu nành.

Các bác sĩ có thể đề nghị bạn bổ sung protein đặc biệt như acid amin chuỗi nhánh BCAA (branched-chain amino acids) dưới dạng các chế phẩm chuyên biệt cho gan.

Tăng cường các loại rau xanh và quả chín

bệnh xơ gan nên ăn nhiều rau quả

Mỗi ngày cần cung cấp đủ 300 – 400g rau xanh và 200g quả chín: nên chọn các loại lá xanh đậm như rau ngót, rau muống, rau cải, rau dền, cà rốt, cà chua, bí đỏ, giá đỗ, các loại quả như cam, quýt, xoài, đu đủ chín…

Thực phẩm tốt cho người bệnh xơ gan còn là món chứa nhiều vitamin, khoáng chất. Rau quả tươi được xem là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất thiết yếu. Người bị xơ gan ăn thực phẩm giàu vitamin sẽ góp phần làm chậm sự tiến triển của bệnh, cải thiện sức khỏe tổng thể. Trong đó, thực phẩm chứa vitamin B, C, E như sữa, trứng, cá,… đặc biệt quan trọng với người mắc bệnh về gan. Vì những loại vitamin này sẽ giúp chống lại gốc tự do gây hại, góp phần làm sạch gan, ngăn ngừa các bệnh lý khác.

Người bệnh xơ gan nên ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Người mắc bệnh xơ gan thường bị thiếu hụt nồng độ các men chống oxy hóa và những dưỡng chất chống oxy hóa như carotenoids, kẽm,… làm tế bào tổn thương khó hồi phục. Để khắc phục tình trạng này, người bệnh cần bổ sung những thực phẩm dồi dào chất chống oxy hóa như atiso, dâu tây, táo, chuối,…

Người bệnh xơ gan nên ăn thực phẩm giàu beta-carotene

Thực phẩm giàu beta-carotene như khoai lang, đu đủ, bí đỏ, cà rốt,… cũng là đáp án cho thắc mắc người bị xơ gan nên ăn gì. Beta-carotene là tiền chất của vitamin A, giúp cơ thể chống lại các gốc tự do, bảo vệ gan và ngăn ngừa bệnh xơ gan trở nặng.

Thực phẩm giàu omega-3 tốt cho người bệnh xơ gan

Người bệnh hãy quan tâm bổ sung thực phẩm giàu axit béo omega-3, ví dụ như cá thu, cá ngừ, cá mòi, cá hồi,… Những loại thực phẩm này đều dễ tiêu hóa và không tạo ra nhiều gánh nặng cho gan đồng thời góp phần làm chậm quá trình ung thư hóa ở gan.

Một số loại thực phẩm tốt cho người bệnh xơ gan

  • Những loại rau họ cải

Cải Brussels, bông cải có màu xanh,… là những loại rau họ cải điển hình tốt cho gan. Hợp chất glucosinolate trong rau họ cải có liên quan đến những phản ứng enzyme giúp giải độc các hợp chất gây ung thư trong cơ thể. Do đó, người bị xơ gan ăn rau họ cải sẽ giúp hoạt động giải độc tại gan được tăng cường, hạn chế nguy cơ chuyển sang ung thư

  • Các loại đậu

Các loại đậu là nguồn cung cấp protein nạc hữu ích, giúp người bệnh không bị thiếu hụt dưỡng chất và làm giảm bớt gánh nặng cho gan. Một số loại đậu còn có công dụng thanh nhiệt, làm mát, giải độc gan. Ví dụ như molypden trong đậu đen là thành phần của enzyme sulfite oxidase mang đến tác dụng giải độc sulfates cho gan.

  • Nghệ

Chất curcumin của nghệ mang đến tác dụng làm giảm lượng cholesterol xấu trong máu, từ đó giúp hạn chế nguy cơ bị gan nhiễm mỡ – tác nhân có thể dẫn đến xơ gan. Curcumin cũng làm gia tăng hàm lượng glutathione và enzyme tiêu hóa protein metalloproteinase 13 có tác dụng phá vỡ các mô liên kết quá mức gây ra tình trạng xơ hóa.

Ngoài ra, nghệ sẽ góp phần làm giảm viêm, bảo vệ gan trước những tác động tiêu cực của gốc tự do. Trong dân gian, nghệ cũng thường được sử dụng để giải độc gan cũng như tăng cường sức khỏe cho gan.

  • Các loại hạt

Các loại hạt như hạt óc chó, hạt chia, hạnh nhân, hướng dương, hạt điều, hạt bí,… nên có trong khẩu phần của người bệnh xơ gan. Hàm lượng axit béo omega-3 trong các loại hạt sẽ góp phần làm giảm tình trạng viêm ở gan.

Polyphenol, vitamin E cùng những chất chống oxy hóa khác trong các loại hạt sẽ giúp người bệnh xơ gan chống lại gốc tự do gây hại, góp phần cải thiện nồng độ men gan. Bạn cũng có thể chế biến sữa hạt để làm khẩu phần thêm phong phú.

  • Ngũ cốc nguyên hạt

Nếu chưa biết xơ gan nên ăn gì bạn hãy cân nhắc đưa ngũ cốc nguyên hạt vào khẩu phần. Yến mạch, hạt diêm mạch, gạo lứt, nui/mì/bánh mì nguyên cám,… đều rất hữu ích cho người bị xơ gan.

Hàm lượng lớn vitamin B trong những loại thực phẩm kể trên sẽ góp phần làm gia tăng khả năng chuyển hóa và cải thiện chức năng gan hoạt động tốt hơn. Chất xơ trong ngũ cốc nguyên hạt còn giúp người bệnh tiêu hóa thuận lợi, hạn chế độc tố, giảm bớt gánh nặng cho gan.

  • Thịt gia cầm

Thịt gia cầm là nguồn thực phẩm cung cấp nhiều protein nạc cho cơ thể. Protein nạc là dưỡng chất cần thiết để tái tạo các tế bào mới tại gan, làm quá trình xơ hóa chậm lại. Bên cạnh đó, một phần protein được cơ thể hấp thu sẽ chuyển hóa thành năng lượng, giúp người bệnh xơ gan chống lại tình trạng suy nhược, mệt mỏi.

Thịt gia cầm cũng có lượng chất béo thấp nên người bệnh không cần phải lo lắng quá nhiều về tình trạng tăng cân, khiến gan bị tích tụ mỡ. Thế nên, khi thắc mắc xơ gan nên ăn gì bạn có thể cân nhắc chọn dùng thịt gia cầm.

  • Các loại cá béo

Nếu bạn thắc mắc người mắc xơ gan nên ăn gì thì không thể bỏ qua các loại cá béo. Cá béo (điển hình là cá hồi, cá mòi, cá ngừ, cá trích, cá thu,…) đều hữu ích cho người bị xơ gan.

Trong khoang bụng và mô của loại cá này chứa rất nhiều dầu cá. Axit béo omega-3 là thành phần chính của dầu cá. Omega-3 là chất béo lành tính, có công dụng giúp làm giảm tình trạng viêm. Dầu cá sẽ giúp cải thiện triệu chứng của bệnh xơ gan, ngăn ngừa sự tích tụ chất béo. Mỗi tuần, người bệnh xơ gan có thể ăn 2 – 3 bữa cá.

  • Bưởi và trái cây họ cam, quýt

bệnh xơ gan nên ăn trái cây họ cam quýt

Bưởi và trái cây họ cam, quýt nói chung có chứa hàm lượng vitamin C dồi dào, giúp cơ thể cải thiện khả năng miễn dịch. Vitamin C cũng giúp làm giảm tình trạng viêm nhiễm, thúc đẩy quá trình hồi phục tế bào gan bị tổn thương do ảnh hưởng của xơ gan.

Ngoài ra, vitamin C còn giúp cơ thể đào thải độc tố ra ngoài qua đường tiết niệu, góp phần làm giảm tình trạng nóng gan và nổi mẩn đỏ ở người bệnh xơ gan.

  • Sữa ít béo

Người bị xơ gan sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu hóa sữa đầy đủ chất béo cũng như những thực phẩm chế biến từ loại sữa này. Do đó, người bệnh nên ưu tiên dùng các loại sữa hạt (sữa đậu nành, hạnh nhân,…) hay sữa chua ít béo thay cho những món tráng miệng có nhiều sữa béo như sữa trứng, bánh pudding, kem,…

Dùng sữa ít béo sẽ giúp người bệnh xơ gan không bị thiếu hụt dưỡng chất, đồng thời cũng làm giảm gánh nặng cho gan trong quá trình chuyển hóa.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.


PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMClogo

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC