Lá bạc hà là loại thảo dược chứa nhiều dưỡng chất và khoáng chất tốt cho sức khỏe. Thêm vào đó, còn phải kể đến những lợi ích như điều trị chứng khó tiêu, hội chứng ruột kích thích, chăm sóc sức khỏe răng miệng… Bạc hà còn gọi là bạc hà nam, nạt nặm, chạ phiéc hom (tiếng Tày). Bạc hà thuộc họ Hoa môi. Tên khoa học: Mentha arvensis L. Ở Việt Nam, có nhiều loài khác nhau. Toàn cây này đều có thể sử dụng được. 

Đặc điểm 

Bạc hà là một loại cây thân thảo sống lâu năm thuộc họ Hoa Môi, tên khoa học là Mentha arvensis Lin. Cây có thân và cành hình vuông, xốp, dáng thẳng đứng hoặc đôi khi bò lan trên mặt đất. Cây cao nhất có thể phát triển chiều dài từ 50 – 60 cm.

Lá mọc đối từng lá đơn, hình bầu dục, đầu nhọn, xung quanh mép lá có hình răng cưa. Khi đưa lên mũi ngửi lá cây thường có mùi thơm hắc, vị cay và tê nhẹ.

Cây thường ra hoa và quả từ tháng 7 đến tháng 10 hàng năm. Hoa kích thước nhỏ và có thể có nhiều màu sắc khác nhau như màu trắng, hồng, tím hay màu tím hồng. Quả cho 4 hạt.

Các loại cây bạc hà

Đây cũng là một loài cây có rất nhiều loại, mỗi loại sẽ có những đặc điểm về hình dáng cũng như mùi vị khác nhau. Tham khảo một số loại phổ biến dưới đây:

Bạc hà Âu (Peppermint – Mentha piperita)

Đây có thể nói là loại phổ biến được nhiều người yêu thích nhất. Chúng có là dài hình răng cưa, mùi thanh mát, vị the the. Loại này thường được sử dụng trong các món nước uống như sinh tố, Mojito, trà,…hay dùng để làm singum,…

Bạc hà hăng (Pennyroyal mint – Mentha pulegium)

Đây là loại có thân cao khoảng 40cm, hoa có màu tím nhạt. Lá có hình trứng, có răng cưa. Loại lá này có mùi khá nồng, thường được sử dụng như một vị thuốc điều trị các bệnh về tiêu hóa. Ngoài ra, loại này còn điều trị tốt các chứng đau đầu, bệnh về đường hô hấp, hạ sốt nhanh, ổn định kinh nguyệt,…

Bạc hà gừng (Ginger mint – Mentha gentiles)

Đây là giống lai giữa 2 loại bạc hà Mentha arvensis và Mentha spicata. Loại này có chiều cao khoảng 40cm. Thường được sử dụng như 1 loại thảo dược hay dùng để nấu ăn, làm thuốc chống các loại côn trùng,…

Bạc hà sô cô la (Chocolate mint – Mentha x piperita)

Đây có lẽ là loài “dịu nhẹ” nhất. Loại này cũng có lá hình trứng, thường được dùng để làm bánh, pha trà, sinh tố,… Lá này có mùi rất dễ chịu như mùi của singum bạn thường hay ăn.

Bạc hà mèo (Catmint – Nepeta Mussini)

Đây là loại có mùi hương giúp thư giãn vô cùng hiệu quả. Thường dùng để chế xuất tinh dầu. Một điều thú vị là đa số những chú mèo rất thích mùi thơm của loại bạc hà này.

Một số loại bạc hà khác: Ngoài những loài phổ biến kể trên, trên thế giới vẫn còn rất nhiều loại khác nhau như: Mentha longifolia, Apple mint (Mentha suaveolens), Spearmint (Mentha spicata), Mentha arvensis, Catnip (Nepeta cataria),…

Phân bố, thu hoạch và bào chế

Cây này tập trung chủ yếu ở các vùng Âu Á có khí hậu ôn đới. Ở Việt Nam, cây được trồng nhiều ở một số địa phương như Lào Cai, Nghệ An, Lai Châu, Yên Bái…

Cây thường được thu hoạch lúc mới ra hoa vào các tháng 5, 8 hoặc 11. Phần thân và cành chứa lá của cây sau khi đem về sẽ được rửa cho sạch đất cát. Sau đó cắt thành từng đoạn ngắn cỡ 2cm và để trong bóng râm cho đến khi khô hoàn toàn.

Bạc hà khô sẽ được cất trong bịch ni lông hoặc đựng trong hộp kín và để nơi khô ráo, thoáng mát dùng dần.

Thành phần

Phân tích thành phần của bạc hà, các nhà nghiên cứu ghi nhận được một số chất như:

• 40,7 % methol
• 23,4% methone
• Sodium
• Protein
• 1,8-cineole
• Beta-caryophyllene 
• Limonene
• Beta-pinene
• Canxi
• Vitamin A, B6, C, D
• Cobalamin
• Magnesium…

Các hình thức sử dụng

Lá có thể được sử dụng trong chế biến thức ăn hoặc làm trà dưới dạng tươi hoặc phơi khô. Tinh dầu được chiết xuất từ loại thảo dược này còn là thành phần không thể thiếu trong một số sản phẩm dầu thoa, kem đánh răng.

Nó cũng có thể được sản xuất dưới dạng viên nang bọc ruột dùng theo đường miệng

Hàm lượng dinh dưỡng trong lá 

Cây này có chứa lượng nhỏ các dưỡng chất và khoáng chất như kali, magiê, canxi, phốt pho, vitamin C, sắt và vitamin A. Lá có hàm lượng calo rất thấp – khoảng 25g lá tươi chỉ chứa 4 calo. Lá tươi chứa hàm lượng protein cùng chất béo không đáng kể, ngoài ra nó cũng chỉ chứa một ít carbohydrate. Một khẩu phần 25g bạc hà thông thường chứa tổng cộng chỉ 1g carbohydrate (trong đó đã bao gồm cả 0,5g chất xơ). Chất xơ chứa trong loại lá này có các tác dụng tốt cho sức khỏe như giúp giảm cholesterol trong máu và làm giảm nguy cơ mắc bệnh béo phì.

Tác dụng với sức khỏe

Cải thiện chứng khó tiêu và đầy hơi

Rau này là một loại thảo mộc có vị cay, mát nhưng dịu nhẹ. Nên từ lâu, nó được sử dụng để chữa trị triệu chứng tiêu hóa như: đau bụng, khó tiêu và dạ dày khó chịu. Theo nghiên cứu, rau này có tác dụng làm tăng dịch tiết ra ở túi mật từ đó giúp mật lưu thông tốt hơn. Điều này cũng sẽ giúp tăng cường và thúc đẩy nhanh tốc độ tiêu hóa, đồng thời duy trì được lượng cholesterol luôn ở mức ổn định.

Lá tươi cũng có tác dụng giúp làm giảm cơn đau và giảm sự khó chịu do đầy hơi và chướng bụng rất hiệu quả.

Làm giảm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn tiêu hóa rất hay gặp với các triệu chứng như đau dày, chướng bụng, táo bón hoặc tiêu chảy. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, rau bạc hà góp phần mang lại hiệu quả khi điều trị làm giảm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích gây nên. Rau này như một phương thuốc hiệu quả bởi chúng có chứa menthol làm giảm cơn đau hoặc khó chịu ở bụng do hội chứng ruột kích thích gây ra.

Theo một thử nghiệm lâm sàng, 75% bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích, sau khi được cho uống viên nang tinh dầu bạc hà 2 lần trên ngày và uống trong vòng 4 tuần. Kết quả cho thấy có sự cải thiện các triệu chứng của bệnh, cụ thể là giảm tối thiểu 50% tổng thể các triệu chứng xảy ra của bệnh IBS.

Hỗ trợ trị cảm lạnh, cảm cúm

Trong rau này có chứa tinh chất menthol – một chất làm loãng máu, có tác dụng long đờm, thông mũi hiệu quả, niêm dịch, giảm tắc mũi và giúp mũi miệng thông thoáng hơn. Menthol cũng có tác dụng hiệu quả khi làm dịu và giảm bớt cơn viêm họng, đặc biệt là khi dùng kết hợp lá này với trà

Phòng ngừa bệnh viêm loét dạ dày

Trong một nghiên cứu đã cho thấy, menthol trong rau này được chứng minh là có tác dụng hiệu quả trong việc bảo vệ màng lót dạ dày khỏi các tác động tiêu cực của indomethacin và ethanol gây nên. Vì thế, nó có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh loét dạ dày do uống nhiều bia rượu hoặc do sử dụng thuốc giảm đau thường xuyên.

Chống viêm hiệu quả

Như đã biết, trong rau này có chứa nhiều chất chống oxy hóa và chất chống viêm có tên là axit rosmarinic. Loại axit này đã được chứng minh về hiệu quả cải thiện các triệu chứng do dị ứng theo mùa gây ra.

Tăng cường chức năng não bộ

Việc thường xuyên ngửi hương thơm của tinh dầu bạc hà cũng giúp đem lại lợi ích cho sức khỏe, trong đó phải kể đến là giúp tăng cường chức năng của não bộ. Một thực nghiệm trong 144 người trưởng thành đã cho thấy rằng nếu như ngửi hương bạc hà trong vòng 5 phút trước khi làm bài kiểm tra sẽ giúp gia tăng trí nhớ đáng kể. Ngoài ra, khi đang lái xe, nếu như ngửi tinh dầu rau này, cũng sẽ giúp bạn tỉnh táo trở lại, giảm sự mệt mỏi và lo lắng, cải thiện được triệu chứng của bệnh Alzheimer.

Giảm đau nhức cho phụ nữ đang cho con bú

Trẻ sinh ra thường phải bú sữa mẹ, tuy nhiên hành động này có thể dẫn tới đau, nứt và tổn thương đến núm vú. Một nghiên cứu đăng tải vào tháng 4 năm 2007 cho biết rằng, thoa nước hoặc đắp từ lá lên vùng xung quanh núm vú có thể cải thiện hiệu quả đau núm vú. Tuy nhiên, chỉ nên thực hiện phương pháp này với tinh dầu bạc hà và lá bạc hà tươi giã nhỏ trộn với nước. Không nên ăn rau này trực tiếp, vì có thể làm thay đổi mùi vị của sữa mẹ.

Tốt cho sức khỏe răng miệng, giúp thơm miệng

Rau này có chứa thành phần giống như một chất chống vi sinh vật tự nhiên, diệt khuẩn vì thế giúp hơi thở luôn thơm mát. Có thể uống trà từ lá tươi để súc miệng hoặc nhai lá bạc hà tươi để sát khuẩn và giúp miệng luôn thơm tho.

Tinh dầu chống say tàu xe và xua đuổi côn trùng

Menthol trong rau này có tác dụng hiệu quả trong việc chống say xe, tránh buồn nôn. Bạn có thể nhỏ 3-4 giọt tinh dầu vào khăn tay rồi đưa lên mũi hít, sẽ giúp giảm say xe. Xịt tinh dầu này sẽ giúp xua đuổi côn trùng hiệu quả mà lại khử sạch mùi hôi.

Các công thức chế biến

Detox từ chanh và bạc hà

Chanh là một loại quả giàu vitamin C, chất chống oxy hóa. Sự kết hợp giữa chanh và bạc hà sẽ giúp mang lại nhiều công dụng tuyệt vời cho cơ thể như giải độc gan, làm đẹp da, hỗ trợ giảm cân, chống lão hóa,…

Cách làm món detox này cũng rất đơn giản, bạn chỉ cần chuẩn bị 1 lít nước lọc, nước cốt chanh tươi, 1 ít nước cam ép, 1 nắm lá bạc hà đã rửa sạch, 1 muỗng mật ong. Đun sôi nước và bạc hà khoảng 5 phút thì tắt bếp để nguội. Sau đó cho lần lượt nước cốt chanh, nước cam, mật ong vào khuấy đều. Để làm tăng thêm hương vị, bạn có thể cho một nhánh nhỏ bạc hà cùng một ít vỏ chanh cắt sợi.

Trà bạc hà

Đây là món trà siêu ngon siêu dễ làm mà bạn có thể tự làm tại nhà chỉ với vài bước đơn giản. Hãy chuẩn bị 1 nắm bạc hà đã được rửa sạch, trà túi lọc, nước sôi và 1 ít đường. Đổ nước sôi vào tách, thả trà túi lọc vào, sau đó cho thêm bạc hà vào ngân khoảng 20 đến 30 phút thì lấy túi lọc trà ra là có thể sử dụng được. Cho thêm một ít đường nếu thích nhé.

Mojito

Mojito là thức uống thơm ngon đến từ xứ sở Cuba. Món nước này có một điểm thu hút kỳ lạ ngay từ lần đầu nếm thử. Đây cũng là một món cực đơn giản mà bạn có thể làm tại nhà. Bạn hãy chuẩn bị 1 ít rượu rum trắng, đường mật, soda, chanh tươi, lá bạc hà. Cho vài miếng chanh, bạc hà, đường mật vào to, dùng chày nhỏ nghiền chúng sao cho bạc hà hơi nát, chanh được vắt hết nước. Sau đó cho soda vào, cho thêm một ít đá nhuyễn, rót từ 30 đến 40 ml rượu rum vào. Khi uống, khuấy đều để thưởng thức được trọn vị.

Trà táo bạc hà

Một món nước siêu ngon nữa từ bạc hà chính là trà tóc với bạc hà. Hãy chuẩn bị 1 ít nước, trà túi lọc có vị táo, 1 quả táo, các loại siro bạc hà, táo, 1 ít lá bạc hà. Ngân trà túi lọc và nước nóng khoảng từ 2 đến 3 phút rồi vớt ra. Sau đó cho các loại siro vào theo tỉ lệ khoảng 10ml mỗi loại, bạc hà, đường nước, đá.

Nếu có bình lắc, hãy sử dụng loại bình này để hòa tan và tạo bọt cho món nước thêm ngon. Cho đá vào cốc thủy tinh và rót món nước này ra, trang trí thêm một ít táo, vài nhánh bạc hà và thưởng thức.

Bạc hà nhúng socola

Chắc hẳn bạn đã từng thấy rất nhiều món được trang trí bởi những lá bạc hà được phủ socola trông rất đẹp mắt đúng không. Bạn chỉ cần chuẩn bị một ít socola đặc và bạc hà. Dùng lá bạc hà đã rửa sạch nhúng vào socola. Bạn có thể nhúng cả lá hoặc nửa lá tùy sở thích. Với món này, bạn có thể dùng để ăn và trang trí trên những ly kem ngọt vị hoặc dùng để trộn salad cũng rất ngon.

Trà bạc hà việt quất

Ngâm 1 gói trà bạc hà túi lọc với 60ml nước đun sôi trong khoảng 3 – 5 phút để trà tiết hết phần cốt trà, sau đó bạn lấy túi lọc ra.

Bạn cho vào bình lắc pha chế gồm 60ml nước trà bạc hà đã ngâm, 10ml siro bạc hà, 15ml mật ong, 1 ít đá viên và lắc đều hỗn hợp.

Chuẩn bị 1 cái ly, cho vào 30ml mứt việt quất và 1 ít đá viên, đổ hỗn hợp trà bạc hà từ bình lắc vào ly, trang trí thêm 1 – 2 nhánh lá bạc hà cùng 1 miếng chanh để tăng sự hấp dẫn cho thức uống là đã hoàn thành rồi

Sau khi hoàn thành các bước trên, bạn đã thu được 1 ly trà bạc hà việt quất thơm ngon, vị the mát, chua chua cuống hút người uống.

Những lưu ý khi sử dụng 

• Mặc dù rất thơm, rất tốt nhưng bạn chỉ nên sử dụng tối đa 0,4ml/ngày. Nếu dùng nhiều, rất có thể bạn sẽ bị dị ứng phát ban, chóng mặt thậm chí co giật.

• Trẻ sơ sinh không được sử dụng bạc hà vì có thể khó hô hấp.

• Khi bạn có dấu hiệu nổi mụn nước trong miệng và mũi, rất có thể bạn bị dị ứng bạc hà.

• Khi sử dụng thuốc như cyclosporine, thuốc kháng acid thì không nên sử dụng bạc hà vì có thể gây tương tác. Người mắc bệnh tim cũng hạn chế không dùng vì có thể chậm nhịp tim. Phụ nữ mang thai và cho con bú cũng không nên dùng.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.

PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC