Acid Folic là gì?
Acid folic hay còn gọi là vitamin B9. Nó là một phiên bản nhân tạo của folate, một loại vitamin B tự nhiên có trong nhiều loại thực phẩm. Đây là một chất rất cần thiết cho sự phát triển và phân chia tế bào cũng như sự hình thành của tế bào máu. Vitamin B9 đã được xếp vào nhóm 13 Vitamin cần thiết mà cơ thể cần được cung cấp hàng ngày
Vai trò của acid folic đối với cơ thể
Tác dụng của acid folic đối với cơ thể là giúp sản xuất và duy trì các tế bào mới và đồng thời giúp ngăn ngừa những thay đổi ở DNA có thể dẫn đến ung thư. Acid folic được sử dụng như một loại thuốc điều trị chứng thiếu acid folic và bệnh thiếu máu (thiếu máu hồng cầu to) gây ra do thiếu hụt acid folic.
Vì giúp ngăn ngừa những thay đổi ở DNA nên acid folic có thể làm giảm nguy cơ ung thư. Acid folic có thể giảm một tỷ lệ nhỏ nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến ung thư, ví dụ như bệnh ung thư vú.
Một số người sử dụng acid folic để ngăn ngừa bệnh ung thư ruột kết hoặc ung thư cổ tử cung. Nó được dùng để ngăn ngừa bệnh tim, đột quỵ cũng như giảm mức độ hóa chất trong máu (tan huyết tố). Tuy nhiên, những giả thuyết này đang gặp phải rất nhiều tranh luận và chưa thể đưa ra được kết luận chính xác
Acid folic còn được sử dụng để ngăn chặn một số bệnh lý khác như: chứng mất trí nhớ, bệnh mất trí, nghe kém do tuổi tác, giảm dấu hiệu lão hóa, xương yếu (loãng xương), chân bồn chồn, khó ngủ, trầm cảm, đau thần kinh, đau cơ bắp, AIDS, bệnh bạch biến và hội chứng Fragile-X.
Vai trò của acid folic trong thai kỳ.
- Ngăn ngừa khuyết tật bẩm sinh: Trong thời kỳ mang thai, não và tủy sống của bé đã được hình thành trong tử cung nên việc bổ sung đủ lượng acid folic vào thời điểm quan trọng này sẽ giúp thai nhi phát triển bình thường và khỏe mạnh, ngăn ngừa các khuyết tật bẩm sinh nghiêm trọng ở não và tủy sống như khiếm khuyết ở ống thần kinh (NTDs), nứt đốt sống hoặc có thể sinh ra thiếu một phần não bộ.
- Phòng tránh bệnh thiếu máu: Acid folic đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc cung cấp các tế bào máu cho cơ thể, chúng giúp tạo ra các tế bào mới, bao gồm hồng cầu nên cần bổ sung đầy đủ acid folic cho mẹ bầu và thai nhi để ngăn được tình trạng thiếu máu, tránh xảy ra các trường hợp sảy thai, sinh non, dễ mắc chứng rối loạn tâm thần sau sinh, suy dinh dưỡng bào thai hoặc trẻ mới sinh ra mắc các bệnh về tim mạch, hở hàm ếch nếu mẹ thiếu acid folic nghiêm trọng.
Tác dụng của acid folic đối với trẻ em
- Khả năng ngôn ngữ của trẻ: Acid folic đóng vai trò to lớn trong việc giảm nguy cơ trẻ phát triển chậm ngôn ngữ.
Một nghiên cứu năm 2011, khi so sánh giữa các bà mẹ có sử dụng và các bà mẹ không sử dụng acid folic thì nhận thấy rằng, các bà mẹ sử dụng acid folic trong khoảng 4 tuần trước khi mang thai giảm thiểu nguy cơ sinh con bị chậm phát triển ngôn ngữ.
Vì vậy, acid folic có rất nhiều lợi ích cho mẹ và thai nhi bởi nó tác động đến sự phát triển trí não và phòng tránh khỏi những nguy cơ khuyết tật ống thần kinh (NTD – Neural Tube Defects) ở trẻ.
- Sức khỏe trẻ nhỏ: Acid folic còn có khả năng giúp ngăn chặn những dị tật bẩm sinh ống thần kinh nằm xung quanh hệ thần kinh trung ương do các ống này không khép kín và những dị tật về não, tủy sống như trẻ không có não và hộp sọ thường khó sống lâu hoặc tật nứt đốt sống gây khuyết tật vĩnh viễn.
Những nguyên nhân có thể gây thiếu Acid folic
Thiếu Acid folic có nhiều nguyên nhân, bao gồm:
- Chế độ ăn uống kém
- Mắc bệnh hoặc phẫu thuật ảnh hưởng đến sự hấp thụ folate trong hệ thống tiêu hóa, bao gồm bệnh celiac, cắt dạ dày và hội chứng ruột ngắn
- Achlorhydria hoặc hypochlorhydria (không có hoặc có lượng axit dạ dày thấp)
- Sử dụng thuốc ảnh hưởng đến sự hấp thụ folate, bao gồm methotrexate và sulfasalazine
- Nghiện rượu
- Thai kỳ (do nhu cầu gia tăng)
- Thiếu máu
Ai nên bổ sung Acid folic?
Là một trong những hoạt chất quan trọng cho sự phát triển và duy trì cơ thể khoẻ mạnh. Hầu như tất cả mọi người đều cần bổ sung Acid folic mỗi ngày, đặc biệt là mẹ bầu. Tuy nhiên, tuỳ từng đối tượng mà liều lượng bổ sung sẽ có sự chênh lệch khác nhau.
Chính vì vậy, khi bổ sung Vitamin B9 cần nắm rõ điều này. Sau đây là những đối tượng nên bổ sung Acid folic để duy trì cơ thể khoẻ mạnh:
- Trẻ em khi vừa sinh ra, thiếu nhi hoặc thanh thiếu niên;
- Người trưởng thành, người già;
- Phụ nữ đang chuẩn bị cho quá trình mang thai.
- Phụ nữ mang thai ở 3 tháng đầu của thai kỳ cần bổ sung nhiều Acid folic. Qua 3 tháng vẫn cần duy trì mức ổn định theo liều lượng bác sĩ kê đơn.
Riêng với các bà bầu, tiền sử gia đình có những người mắc các bệnh dưới đây, khả năng cao em bé sẽ bị khuyết tật ống thần kinh. Vì vậy cần phải bổ sung Acid folic đầy đủ:
- Tiền sử mang thai bị ảnh hưởng khuyết tật ống thần kinh;
- Bản thân người mẹ hoặc cha của bé có tiền sử gia đình bị khuyết tật ống thần kinh;
- Người mẹ bị bệnh tiểu đường hay thừa cân nhiều;
- Mẹ mắc chứng hồng cầu hình liềm;
- Đang sử dụng một số loại thuốc bệnh động kinh;
- Người mẹ đang sử dụng các loại thuốc trong điều trị HIV.
Những triệu chứng có thể là biểu hiện của thiếu Acid folic
Bởi vì nhiều loại thực phẩm hàng ngày có chứa acid folic, tình trạng thiếu hụt chất này ít khi xảy ra. Nồng độ folate trong máu thấp có thể gây thiếu máu do thiếu folate. Khi mắc phải tình trạng này, cơ thể tạo ra các tế bào hồng cầu có kích thước lớn hơn bình thường, số lượng ít hơn, có hình bầu dục. Đôi khi, các tế bào hồng cầu này không sống lâu như các tế bào hồng cầu bình thường. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Vấn đề nhận thức như trầm cảm, khó tập trung, dễ quên, cáu kỉnh, sa sút trí nhớ
- Đau nhức cơ thể
- Da nhợt nhạt
- Khó thở
- Vấn đề tiêu hóa như buồn nôn, nôn, đau bụng và tiêu chảy, chán ăn kéo dài
- Loét miệng, sưng lưỡi
- Giảm vị giác
- Mệt mỏi, thiếu năng lượng
Nhu cầu Acid Folic cho các đối tượng cụ thể
Như đã nêu trên, Acid folic là hoạt chất thiết yếu của cơ thể, ai cũng cần bổ sung mỗi ngày. Tuy nhiên, tuỳ theo độ tuổi và từng trường hợp cụ thể đẻ bổ sung đúng với nhu cầu mà cơ thể cần. Với người bình thường, lượng Axit folic cần bổ sung mỗi ngày như sau:
- Từ 0 – 6 tháng tuổi là 25-35 mcg/ngày, đối với trẻ sinh thiếu tháng liều lượng 50mcg/ngày.
- Từ 7 – 12 tháng cần 80mcg mỗi ngày
- Trẻ em từ 1 – 3 tuổi là 150mcg/ngày
- Từ 4 – 8 tuổi cần 200mcg mỗi ngày
- Độ tuổi thiếu niên 9 – 13 tuổi cần 300mcg/ngày
- Từ 14 tuổi trở lên cần bổ sung 400mcg/ngày.
Riêng phụ nữ có thai hoặc chuẩn bị cho quá trình mang thai là đối tượng cần bổ sung Acid folic nhiều nhất, khoảng 400 – 800mcg/ngày. Đặc biệt, phụ nữ vừa mới mang thai trong 12 tuần đầu thai kỳ thì liều lượng Acid folic cần cao hơn. Vì vậy, khi khám thai trong 12 tuần đầu bác sĩ bao giờ cũng sẽ kê thêm Acid folic.
Điều này nhằm làm giảm thiểu nguy cơ trẻ sinh ra bị khuyết tật ống thần kinh. Đồng thời còn giúp cho não bộ và cột sống của trẻ phát triển một cách bình thường.
Trường hợp các mẹ có con bị dị tật bẩm sinh như nứt đốt sống hay thiếu một phần não, và dự định sinh thêm con, nên hỏi bác sĩ trước khi uống. Thông thường những trường hợp này cần tới khoảng 4.000 microgram acid folic mỗi ngày
Lưu ý khi bổ sung acid folic
Thời điểm uống
Thời điểm thích hợp nhất để uống viên folate là khoảng cách nghỉ giữa hai bữa ăn. Tuyệt đối không uống chung cùng trà, cà phê, rượu bởi nó sẽ làm giảm khả năng hấp thụ của viên bổ sung.
Tác dụng phụ
Tác dụng phụ khi uống acid folic có thể là táo bón. Do đó, nên chịu khó ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ, trái cây, rau củ và uống nhiều nước để phòng hiện tượng táo bón .
Hầu hết mọi người đều an toàn khi bổ sung Acid folic với liều lượng không quá 1mg mỗi ngày. Ít khi người dùng gặp phải các tác dụng phụ trong quá trình sử dụng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khi dùng, bệnh nhân có thể gặp phải một số tác dụng phụ không mong muốn sau:
- Cảm thấy bị buồn nôn, nôn hoặc bị tiêu chảy;
- Ăn không ngon miệng;
- Cơ thể bị phù ở các bộ phận như mặt, môi, lưỡi…
- Các phát ban trên da như bong tróc da, ngứa da, đỏ da, phồng rộp da…
- Tức ngực, đau cổ họng;
- Đau bụng;
- Khó chịu, thay đổi hành vi;
- Từng dùng Acid folic và bị dị ứng.
Ngoài ra nếu dùng quá nhiều Acid folic cũng có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng hơn như:
- Che giấu sự thiếu hụt vitamin B12 dẫn đến việc cơ thể che giấu chứng thiếu máu nguyên bào khổng lồ. Từ đó tăng nguy cơ tổn thương thần kinh, tổn thương não.
- Làm tăng sự suy giảm tinh thần do tuổi tác cũng như bị mất chức năng não cao hơn.
- Đối với trẻ em nếu bổ sung quá nhiều Acid folic có thể làm trí não chậm phát triển.
- Với phụ nữ đang mang thai, dùng quá nhiều vitamin B9 sẽ dẫn đến tình trạng tăng kháng insulin.
- Với mức Acid folic thích hợp khi tế bào tiếp xúc có thể làm giảm nguy cơ gây ung thư. Nhưng nếu bổ sung quá liều thì khả năng tái phát ung thư sẽ cao hơn.
- Với những người bị rối loạn co giật, nếu bổ sung Acid folic sai cách dẫn đến cơn co giật càng trở nên tệ hơn.
Axit folic có thể tương tác với thuốc nào?
Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Tài liệu này không bao gồm đầy đủ các tương tác thuốc có thể xảy ra. Tốt nhất là bạn viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa và thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn xem.
Không được tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.
Một số tương tác có thể xảy ra khi dùng chung với:
- Sulphasalazin
- Thuốc tránh thai đường uống
- Thuốc chống co giật
- Cotrimoxazol
Bổ sung Acid Folic từ nguồn thực phẩm như thế nào
Bổ sung Acid Folic từ thực phẩm tự nhiên vẫn được ưu tiên hơn cả do đáp ứng được cơ bản nhu cầu của cơ thể và cung cấp đa dạng dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Dưới đây là những loại thực phẩm giàu Axit Folic:
- Các loại đậu
Các loại đậu là nhóm thực phẩm thực phẩm chứa nhiều acid folic nhất trong tự nhiên. Một số loại đậu phổ biến có chứa Axit folic bao gồm: đậu cô ve, đậu Hà Lan, đậu lăng…
Mặc dù lượng folate chính xác trong các loại đậu có thể khác nhau, nhưng chúng đều được xem là thực phẩm giàu axit folic.
Ví dụ, một cốc (177 gram) đậu tây nấu chín chứa 131mcg folate, hoặc khoảng 33% giá trị năng lượng hàng ngày. Trong khi đó, một chén (198 gram) đậu lăng nấu chín chứa 358mcg folate, chiếm 90% DV
Các loại đậu cũng là một trong những thực phẩm chứa nhiều protein, chất xơ và chất chống oxy hóa tuyệt vời, cũng như các vi chất dinh dưỡng quan trọng khác như kali, magie và sắt…
- Trứng
Bổ sung trứng vào chế độ ăn uống hàng ngày là một cách tuyệt vời để tăng cường hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm cả folate.
Chỉ với một quả trứng vừa cũng chứa đến 22mcg folate, hoặc khoảng 6% DV. Thậm chí, bạn chỉ cần thêm một vài khẩu phần trứng vào chế độ ăn uống mỗi tuần cũng là một cách dễ dàng để tăng lượng folate, giúp đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
Ngoài axit folic, trứng cũng chứa nhiều protein, selen, riboflavin và vitamin B12. Hơn nữa, chúng chứa nhiều lutein và zeaxanthin, đây là hai chất chống oxy hóa có thể giúp giảm nguy cơ rối loạn mắt như thoái hóa điểm vàng
- Rau họ cải
Các loại rau họ cải xếp đầu trong danh sách thực phẩm chứa nhiều Acid Folic. Trung bình, 1 bát rau họ cải như bắp cải, bông cải xanh, súp lơ cung cấp cho cơ thể khoảng 50mg Acid Folic. Đây đều là các loại thực phẩm dễ tiêu hóa, dễ ăn và có sẵn, phù hợp với cung cấp dinh dưỡng thường xuyên trong bữa ăn hàng ngày.
- Hoa quả
Bên cạnh nhóm rau xanh, các loại hoa quả sau rất giàu Acid Folic như: bưởi, cam, chuối, chanh, dưa hấu, cà chua, quả mọng,… Bạn có thể ăn trực tiếp hoặc ép nước trái cây sử dụng trong ngày¸ rất tốt cho sức khỏe và làn da.
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC