Viêm cột sống dính khớp là bệnh gì?

Viêm cột sống dính khớp là một bệnh thấp viêm đặc trưng bởi tổn thương khớp cùng chậu, cột sống và các khớp ở chi dưới, thường kèm theo viêm các điểm bám gân. Bệnh tiến triển chậm song có xu hướng dính khớp, dẫn đến hạn chế cử động cột sống do hình thành cầu xương giữa các thân đốt sống, dính các khớp mỏm phía sau và vôi hoá các dây chằng cột sống.

Nguyên nhân nào gây viêm cột sống dính khớp

Hiện nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể tìm ra nguyên nhân chính gây ra viêm cột sống dính khớp. Tuy nhiên các nghiên cứu cho thấy cả yếu tố di truyền gia đình và các yếu tố tác động từ môi trường sống đều có mối liên hệ tới bệnh viêm cột sống dính khớp.

viêm cột sống dính khớp thường gặp ở nam giới (khoảng trên 90%), trẻ tuổi (trên 80% bệnh nhân dưới 30 tuổi) và người ta cũng cho rằng đây là một bệnh liên quan chặt chẽ tới yếu tố cơ địa.

Bên cạnh đó, viêm cột sống dính khớp còn  có mối liên hệ chặt chẽ với yếu tố kháng nguyên hòa hợp mô HLA-B27.

Theo một số chuyên gia, ước tính chỉ khoảng 8% dân số thế giới có kháng nguyên hòa hợp mô HLA-B27. Mặc dù loại kháng nguyên này được tìm thấy trong 80 – 90% bệnh nhân, nhưng thực tế, không phải ai có HLA-B27 cũng đều mắc bệnh. Thay vào đó, những người này chỉ có 2 – 10% nguy cơ bị bệnh.

Ngoài HLA-B27, các biến thể di truyền ở ERAP1, IL1A và IL23R cũng liên quan đến sự phát triển của căn bệnh này.

Những triệu chứng của viêm cột sống dính khớp

Triệu chứng thường gặp của viêm cột sống dính khớp bao gồm: Đau và cứng ở khu vực hông hoặc lưng dưới, nhất là khi mới thức dậy hoặc sau một khoảng thời gian không vận động; có thể kèm theo các dấu hiệu phổ biến như đau cổ, mệt mỏi. Đau nặng hơn vào buổi sáng, có những trường hợp đau đến mức gây thức giấc giữa đêm.

Tình trạng đau có thể cải thiện khi tập luyện nhưng lại tiến triển lúc nghỉ ngơi. Các triệu chứng sẽ càng ngày càng nặng hơn, tuy nhiên bệnh không tiến triển liên tục mà thành các đợt, xen kẽ ở giữa là các khoảng thời gian bệnh ổn định (nhưng các khoảng thời gian này sẽ không cố định).

Viêm cột sống dính khớp gây tác động nhiều nhất lên các khu vực sau:

• Khớp cùng chậu (là khớp nối giữa cột sống và xương chậu).
• Vùng thấp của cột sống.
• Điểm bám của các gân và dây chằng vào xương, chủ yếu là xương cột sống nhưng đôi khi là dọc theo phần phía sau của chi dưới.
• Phần sụn nối giữa xương ức và các xương sườn.
• Các khớp vùng hông và vùng vai.

Ngoài ra, viêm cột sống dính khớp còn có những biểu hiện ở các bộ phận ngoài xương khớp, chẳng hạn như xuất hiện dấu hiệu mắt bị đỏ và đau nặng, nhạy cảm với ánh sáng nghiêm trọng, hoặc nhìn mờ. Nếu có các triệu chứng này, bệnh nhân cần đi khám bác sĩ nhãn khoa ngay lập tức

Viêm cột sống dính khớp có nguy hiểm không?

Nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, tổn thương do viêm không chỉ ảnh hưởng đến đốt sống mà còn gây hại đến khớp ngoại vi. Thậm chí, bệnh có thể ảnh hưởng đến các cơ quan, bộ phận khác trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm như:

Dính khớp cột sống

Cơ thể sẽ thúc đẩy hình thành xương mới khi bệnh viêm trở nặng. Sự hiện diện của các đoạn xương này sẽ thu hẹp khoảng cách các khớp hoặc đốt sống, cuối cùng khiến chúng dính lại với nhau. Khi đó, cột sống bị cứng lại và mất đi sự linh hoạt vốn có, khiến người bệnh luôn ở tư thế gập người hoặc gây ra tình trạng “cột sống cây tre”. Nếu tình trạng dính cứng xuất hiện ở khớp xương sườn – cột sống, chức năng của phổi sẽ bị ảnh hưởng.

Viêm màng bồ đào

Đây là dạng tổn thương phối hợp phổ biến nhất ở người bệnh viêm cột sống dính khớp. Bệnh thể hiện rõ ở một số biểu hiện như:

• Đau mắt
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Mờ mắt

Nứt, gãy xương

Căn bệnh viêm mạn tính này có thể khiến xương mỏng dần từ giai đoạn đầu. Điều này làm tăng cao mức độ nghiêm trọng khi thực hiện tư thế khom lưng. Khi đó, các đốt sống bị suy yếu và rất dễ bị nứt, gãy.

Gãy xương sống có nguy cơ tạo áp lực và tổn thương tủy sống, các rễ thần kinh xung quanh. Từ đó, người bệnh có thể bị tàn phế hoặc mắc hội chứng chùm đuôi ngựa. Tình trạng này gây ngứa và tê yếu ở chân, bàn chân và làm rối loạn chức năng ruột, bàn chân nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời

Hệ lụy tim mạch

Trong một số trường hợp, tình trạng viêm có thể ảnh hưởng đến động mạch chủ, từ đó gây biến dạng van động mạch chủ ở tim, đồng thời làm suy giảm chức năng của cơ quan này.

Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống

Ngoài những vấn đề trên, viêm cột sống dính khớp còn làm giảm chất lượng cuộc sống hàng của bệnh nhân bằng cách khiến họ:

• Mất dần khả năng tự chăm sóc bản thân
• Giảm năng suất làm việc hoặc thậm chí mất việc, từ đó gây nên gánh nặng kinh tế
• Thu hẹp các mối quan hệ trong gia đình và xã hội, tự cô lập mình và dễ bị trầm cảm

Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp  bằng cách nào?

Đầu tiên bác sĩ sẽ hỏi các triệu chứng bệnh của bạn và  khám lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra tầm vận động của cột sống theo các hướng khác nhau, xác định các vị trí đau bằng cách ấn tay hoặc di chuyển chi dưới theo các hướng, các vị trí khác nhau. Đồng thời, bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân thực hiện thở sâu nhằm kiểm tra khả năng di động của lồng ngực.

Để chẩn đoán bệnh viêm cột sống dính khớp, bên cạnh việc thăm khám triệu chứng lâm sàng, các bác còn cần đến một số thủ thuật xét nghiệm như:

Chẩn đoán hình ảnh

Giai đoạn sớm của viêm cột sống dính khớp có thể không có biểu hiện trên phim chụp X-quang, tuy nhiên đây vẫn là kĩ thuật cho phép kiểm tra và nhận biết các dấu hiệu đầu tiên của sự thay đổi ở các khớp và xương.

Chụp cộng hưởng từ (magnetic resonance imaging – MRI) là một kĩ thuật có thể cho phép mang lại hình ảnh xương và phần mềm chi tiết hơn, giúp tìm ra bằng chứng của viêm cột sống dính khớp sớm hơn, tuy nhiên chụp cộng hưởng từ lại có giá thành cao hơn.

Xét nghiệm khác

Viêm cột sống dính khớp hiện không có xét nghiệm đặc hiệu để phát hiện. Xét nghiệm máu tuy cho phép phát hiện tình trạng viêm, nhưng lại không thể xác định nguyên nhân gây viêm (viêm có thể do rất nhiều nguyên nhân khác nhau).

Xét nghiệm di truyền có thể cung cấp thông tin bệnh nhân có mang gen HLA-B27 hay không, nhưng trên thực tế đa số người mang gen này không xuất hiện bệnh, và dù không mang gen vẫn có thể bị viêm cột sống dính khớp, nên việc xét nghiệm di truyền không đem lại nhiều ý nghĩa.

Viêm cột sống dính khớp điều trị như thế nào ?

Tương tự các bệnh viêm khớp tự miễn khác, viêm cột sống dính khớp không thể chữa khỏi tận gốc. Mặc dù vậy, với sự tiến bộ của nền y học hiện đại, bệnh nhân hoàn toàn có thể thuyên giảm triệu chứng, kìm hãm quá trình tiến triển của bệnh, đồng thời hạn chế rủi ro tàn phế và phát sinh biến chứng

Do không thể chữa trị dứt điểm nên các phương pháp hiện nay chủ yếu tập trung vào việc:

• Giảm đau và chống viêm
• Ngăn ngừa cứng khớp, đặc biệt là cứng khớp ở tư thế xấu
• Khắc phục tình trạng dính khớp nếu đã xảy ra, từ đó giảm thiểu rủi ro tàn phế
• Cải thiện khả năng vận động

Các phương pháp điều trị viêm cột sống dính khớp bao gồm:

Điều trị không dùng thuốc

Điều quan trọng nhất là bệnh nhân cần được giáo dục nhằm hiểu biết về bệnh viêm cột sống dính khớp và thực hiện chế độ luyện tập phù hợp và đều đặn. Có thể luyện tập có hiệu quả tại nhà hoặc vật lý trị liệu tại bệnh viện có sự giám sát của bác sĩ về mức độ luyện tập. Bệnh nhân có thể tự tập một mình hoặc tập hợp nhóm.

Điều trị bằng thuốc

Biện pháp dùng thuốc không điều trị dứt điểm được căn nguyên gây bệnh mà nhằm mục đích chống viêm, giảm đau; phòng chống cứng khớp, đặc biệt là phòng chống cứng ở tư thế xấu và khắc phục dính khớp.

Tuy nhiên, không có phác đồ điều trị chung cho tất cả các bệnh nhân. Ở mỗi bệnh nhân cụ thể, bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp sẽ quyết định điều trị, dựa vào các thông số sau đây:

• Tình trạng bệnh, mức độ hoạt động bệnh, triệu chứng tiên lượng bệnh.
• Biểu hiện hiện tại của bệnh (ở cột sống, khớp ngoại biên, điểm bám gân…).
• Biểu hiện ngoài khớp và bệnh kèm theo: Có thể có các biểu hiện ngoài khớp như vẩy nến, viêm màng bồ đào và viêm ruột mạn tính. Đặc biệt với viêm màng bồ đào cần khám chuyên khoa mắt nhằm điều trị triệu chứng kết hợp.
• Trạng thái lâm sàng chung (tuổi, giới, bệnh kèm theo, thuốc uống kèm theo, yếu tố tâm lý của bệnh nhân).

Các thuốc thường được sử dụng như:

• Thuốc chống viêm không steroid: Thuốc chống viêm không steroid là lựa chọn đầu tiên chỉ định cho bệnh nhân viêm cột sống dính khớp có đau và/hoặc cứng khớp. Có thể sử dụng trong thời gian dài nếu tình trạng viêm kéo dài.

• Thuốc giảm đau: Nên phối hợp điều trị thuốc giảm đau paracetamol, các dạng kết hợp theo sơ đồ sử dụng thuốc giảm đau của Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo.
• Thuốc giãn cơ: Các thuốc như eperisone, thiocolchicoside cũng giúp bệnh nhân giảm bớt các triệu chứng đau, khó chịu.
• Glucocorticoids: Tiêm corticosteroids tại chỗ được chỉ định với bệnh nhân bị viêm các điểm bám gân hoặc các khớp ngoại biên có tình trạng viêm kéo dài. . Phải tiêm thuốc tại bệnh viện và do bác sĩ chuyên khoa thực hiện. Không khuyến cáo điều trị corticosteroid toàn thân.
• Thuốc thấp khớp làm biến đổi bệnh-DMARD: Thuốc DMARD như sulfasalazine, methotrexat không được chỉ định cho bệnh nhân thể cột sống đơn thuần. Sulfasalazine được chỉ định cho bệnh nhân có biểu hiện viêm khớp ngoại biên với liều thấp rồi tăng dần liều dựa vào đáp ứng lâm sàng của người bệnh, sau đó dùng liều duy trì. Để tránh tác dụng phụ, thuốc cần phải uống sau bữa ăn.
• Điều trị bằng chế phẩm sinh học kháng TNFα: Theo khuyến cáo của Hội đánh giá viêm cột sống dính khớp quốc tế (ASAS), chỉ định thuốc kháng TNFα cho các thể bệnh hoạt động dai dẳng, mặc dù đã điều trị thường quy. Cần tuân theo quy trình chỉ định các thuốc sinh học.

Bệnh nhân viêm cột sống dính khớp thể cột sống: Điều trị thuốc kháng TNFα kết hợp với thuốc chống viêm non steroid, không kết hợp với nhóm DMARD kinh điển (sulfasalazine, methotrexate).

Có thể chuyển sang kháng TNFα thứ hai nếu bệnh nhân điều trị đáp ứng kém với kháng TNFα ban đầu.

Phẫu thuật

Khi các biện pháp điều trị nêu trên thất bại thì tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định bằng phẫu thuật. Trong đó phẫu thuật thay khớp háng được chỉ định trong trường hợp bệnh nhân đau kéo dài, hạn chế vận động và có phá hủy cấu trúc rõ trên hình ảnh Xquang.

Trước đây phẫu thuật thường chỉ định ở bệnh nhân lớn tuổi (ít nhất trên 50 tuổi), nhưng hiện nay với sự phát triển của khoa học y học cũng như chất liệu khớp háng nhân tạo đã được cải tiến rất nhiều nên tuổi không còn là một yếu tố cần quan tâm khi chỉ định thay khớp háng.

Với bệnh nhân bị biến dạng cột sống thì sẽ được phẫu thuật chỉnh hình cột sống. Bệnh nhân viêm cột sống dính khớp có gãy đốt sống cấp tính sẽ xét chỉ định phẫu thuật thay đốt sống…

Châm cứu và viêm khớp

Nhiều người tiến hành châm cứu để điều trị viêm khớp cho biết chất lượng cuộc sống của họ đã được cải thiện.

Theo Tổ chức Viêm khớp, châm cứu hỗ trợ giảm đau vì khi đưa kim vào bên dưới da kích thích báo hiệu não bộ giải phóng chất dẫn truyền thần kinh giảm đau được gọi là endorphin và enkephalins. Nó cũng có thể cung cấp những lợi ích sau:

•  Kích thích sản xuất hormone cortisol, giúp kiểm soát tình trạng viêm
• Điều chỉnh hệ thống miễn dịch
• Kích thích lưu lượng máu
• Thư giãn cơ bắp

Tùy vào vị trí khớp bị viêm, đau mà các bác sĩ sẽ lựa chọn phương huyệt khác nhau. Các phương pháp châm cứu thường được sử dụng như:

• Châm cứu truyền thống (Hào châm): Đưa các kim nhỏ vào da hoặc cơ tại các vị trí huyệt châm cứu.
• Điện châm: Phương pháp này bao gồm việc kích thích các kim châm cứu tại huyệt đã châm bằng dòng điện để tăng cường tác dụng của thủ thuật.
• Cứu ngải: Đốt ngải cứu , cứu cách hoặc sát bề mặt da tại các vị trí huyệt châm cứu.

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.

PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC