Thoát vị đĩa đệm và 9 điều bạn cần biết

thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm là gì?

Thoát vị đĩa đệm (tên tiếng Anh – Herniated Disc) là hiện tượng một hoặc nhiều đĩa đệm nằm giữa các đốt sống bị hư hại, trượt ra khỏi vị trí ban đầu gây chèn ép lên tủy sống hay các rễ thần kinh, dẫn đến tình trạng đau nhức và rối loạn cảm giác tại chỗ

Đĩa đệm có cấu trúc sụn, là một khoang nằm giữa các đốt sống. Mỗi đĩa đệm có hai phần, gồm bao sơ (mâm sụn) ở bên ngoài, cấu tạo từ các vòng sợi dai và nhân nhầy ở dạng keo nằm bên trong.

Bình thường, những đĩa này rất chắc, có vai trò như một gối đỡ đàn hồi giúp cột sống dẻo dai, thực hiện được các động tác cúi, ưỡn, xoay và nghiêng. Tuy nhiên, khi các đĩa đệm này bị tổn thương, lệch đĩa đệm, trượt đĩa đệm hoặc bị hư hại, vòng xơ sẽ bị mòn, rách, nhân nhầy thoát ra

Phân loại thoát vị đĩa đệm

Dựa vào vị trí đĩa đệm bị chệch, bệnh được chia thành:

  • Thoát vị đĩa đệm cổ
  • Thoát vị đĩa đệm cổ ngực
  • Thoát vị đĩa đệm ngực
  • Thoát vị đĩa đệm lưng ngực
  • Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Dựa vào sự chèn ép ở thần kinh và tủy sống, bệnh được chia thành:

  • Thoát vị thể trung tâm: Nhân nhầy thoát ra và chèn ép trực tiếp lên tủy sống. Thể này không gây tình trạng tê bì chân tay, nhưng là tình trạng nguy hiểm nhất vì khi nhân nhầy chèn ép càng nhiều, người bệnh sẽ mất hoàn toàn chức năng vận động và kiểm soát hệ bài tiết.
  • Thoát vị cạnh trung tâm: Nhân nhầy gây chèn ép lên cả tủy sống và rễ thần kinh.
  • Thoát vị chèn ép rễ thần kinh phải hoặc trái.

thoát vị đĩa đệm

Dựa theo vị trí, tình trạng đĩa đệm bị thoát vị được chia thành:

  • Thoát vị ra sau: Loại này khá phổ biến, người bệnh thường gặp các triệu chứng như đau mỏi, nhức nhối, đau lan và tê bì…
  • Thoát vị ra trước.
  • Thoát vị vào thân sốt sống, còn gọi là thoát vị đĩa đệm nội xốp.

 Triệu chứng bệnh thoát vị đĩa đệm

Một số triệu chứng thoát vị đĩa đệm điển hình bao gồm:

  • Đau nhức: Bệnh nhân có những cơn đau đột ngột ở vùng cổ, thắt lưng, vai gáy, cổ và chân tay khi mắc bệnh, sau đó lan ra vùng vai gáy, chân tay. Tính chất đau có thể âm ỉ vài ngày, vài tuần hoặc vài tháng hoặc rất dữ dội, đau nặng hơn khi vận động, đi lại, giảm đi khi nghỉ một chỗ.
  • Triệu chứng tê bì tay chân: nhân nhầy của đĩa đệm thoát ra ngoài sẽ chèn ép rễ thần kinh gây đau nhức, tê bì vùng thắt lưng, sau đó dần dần phát triển xuống mông, đùi, cẳng chân và gót chân hay chèn ép rễ thần kinh gây đau nhức, tê bì  vùng cổ, vai và lan xuống tay. Lúc này người bệnh sẽ bị rối loạn cảm giác, luôn thấy mình như bị kiến bò trong người,…

thoát vị đĩa đệm

  • Yếu cơ, bại liệt: xuất hiện khi bệnh ở giai đoạn nặng, thường sau một thời gian dài mới phát hiện được. Giai đoạn này người bệnh khó có thể đi lại vận động, dần dần dẫn tới teo cơ, liệt các chi phải ngồi xe lăn

Bệnh nhân cần tới bệnh viện và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay khi có những biểu hiện sau:

  • Đau, tê bì, yếu cơ ngày càng nặng, ảnh hướng nhiều đến sinh hoạt thường nhật
  • Tình trạng són tiểu hoặc bí tiểu
  • Tình trạng mất cảm giác tại các vùng gọi là “yên ngựa” trên cơ thể như bắp đùi trong, phía sau chân, vùng quanh hậu môn

Thoát vị đĩa đệm có nguy hiểm không?

Thoát vị đĩa đệm nếu không được điều trị sớm sẽ để lại những biến chứng nặng nề:

  • Khi nhân nhầy chui vào trong ống sống, chèn ép rễ thần kinh, làm hẹp khoang sống sẽ khiến bệnh nhân có nguy cơ bị liệt nửa người hoặc bại liệt cả người.
  • Hội chứng đuôi ngựa: rễ thần kinh vùng thắt lưng bị chèn ép, khiến việc đi đại tiện không kiểm soát.
  • Không vận động lâu ngày sẽ khiến cơ trở nên suy yếu, bị teo, các chi teo nhanh chóng, chân tay bé lại, khả năng đi lại, vận động giảm sút.
  • Rối loạn cơ vòng: Khi rễ thần kinh bị tổn thương có thể gây ảnh hưởng đến cơ vòng đường tiểu: bí tiểu, sau đó lại đái dầm dề, nước tiểu chảy rỉ ra một cách thụ động

Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm

Những nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm điển hình như:

  • Do làm việc, vận động bị quá sức cho phép hoặc làm sai tư thế khiến cho phần đĩa đệm và cột sống bị tác động và tổn thương.

  • Thoái hóa cột sống: Khi các lớp nhân nhầy và vòng xơ (tương tự như sụn khớp) bị bào mòn, xương dưới sụn (các đốt sống) bị biến đổi cấu trúc, xuất hiện các hốc xương và thậm chí là mọc gai xương. Với tác động và sức ép của cơ thể, vòng xơ của đĩa đệm sẽ rách và lớp nhân bên trong thoát ra ngoài, gây chèn ép lên các dây thần kinh và tủy sống.
  • Những chấn thương có ở vùng lưng.

  • Những dạng bệnh lý bẩm sinh ở vùng cột sống ví dụ như bị gù, bị vẹo cột sống hay bị thoái hóa cột sống,..

  • Do các yếu tố di truyền khác,…

Bên cạnh những nguyên nhân kể trên thì một số yếu tố kể đến cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh:

  • Trọng lượng cơ thể: Khi cân nặng càng lớn thì những gánh nặng và áp lực lên phần đĩa đệm cột sống càng tăng cao, nhất là ở vùng thắt lưng.

  • Nghề nghiệp: Những người thường xuyên phải lao động chân tay, hay bê vác nặng, hoạt động sai tư thế đều có thể bị thoát vị đĩa đệm với tỷ lệ khá cao.

Việc luyện tập các hoạt động thể thao thường xuyên sẽ giúp cho sức khỏe của thể chất và tinh thần được cải thiện tốt hơn. Đối với những bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc bệnh thì cần phải chú ý hơn đến việc luyện tập. Bạn nên chọn những bài tập phù hợp, tập luyện vừa sức. Đồng thời, bạn cũng cần tránh chọn những bài tập nặng có thể tạo áp lực lên cột sống để tránh những tổn thương nặng hơn cho khu vực này.

Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm như thế nào?

Đầu tiên, người bệnh được thăm khám lâm sàng để xác định nguyên nhân và vị trí tổn thương. Tùy theo tình trạng, người bệnh được chỉ định tham gia một số xét nghiệm cận lâm sàng như:

  • Chẩn đoán hình ảnh: bao gồm chụp X quang, chụp CT, chụp MRI, chụp cản quang. Các phương pháp này đều cung cấp những hình ảnh có giá trị chẩn đoán khác nhau, phục vụ việc kết luận chính xác tình trạng của bệnh nhân
  • Test thần kinh: phương pháp đo điện cơ xác định mức độ lan truyền của xung thần kinh dọc theo các mô thần kinh. Phương pháp giúp xác định phần dây thần kinh bị tổn hại

Điều trị thoát vị đĩa đệm

Có hai phương pháp chữa bệnh chủ yếu điều trị là bảo tồn và phẫu thuật. Tùy theo tình trạng bệnh lý, cũng như mức độ ảnh hưởng đến các hoạt động lao động, sinh hoạt và mong muốn của người bệnh mà bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.

  •  Dùng thuốc

Một số loại thuốc dùng trong cải thiện triệu chứng lệch đĩa đệm là thuốc giảm đau acetaminophen, thuốc chống viêm non steroid hoặc corticosteroid, giãn cơ, chống đau thần kinh…

Cần lưu ý rằng những loại thuốc này nếu lạm dụng có thể dẫn đến tác dụng phụ không mong muốn là chóng mặt, buồn nôn, dị ứng, nguy hiểm hơn có thể gây viêm loét dạ dày, suy giảm chức năng gan thận, loãng xương… do đó người bệnh cần có sự chỉ định của bác sĩ.

 Bên cạnh việc dùng thuốc thì bạn  cũng nên có chế độ nghỉ ngơi hợp lý. Nghỉ ngơi có thể làm giảm sưng tấy và giúp các tổn thương có thời gian lành lại.

Trong thời gian này, người bệnh được đề nghị nghỉ ngơi trên giường khoảng 1-2 ngày, tránh tập thể dục hay thực hiện các hoạt động cần phải cúi người, nâng vác vật nặng. Tuy nhiên, bạn không nên nghỉ quá lâu, để tránh các khớp và cơ bị co cứng.

  • Vật lý trị liệu

Một số bài tập có thể giúp cải thiện các triệu chứng của thoát vị đĩa đệm. Các kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn người bệnh những bài tập phù hợp với tình trạng bệnh và thể lực.

Chương trình vật lý trị liệu có thể bao gồm: Các bài tập kéo căng để giữ cho cơ linh hoạt; Các bài tập thể dục giúp giảm đau cổ hoặc lưng, đồng thời tăng sản xuất endorphin, chất dẫn truyền thần kinh hoạt động như một loại thuốc giảm đau tự nhiên và giúp cải thiện tâm trạng

  • Tiêm thuốc Steroid

Trong trường hợp các biện pháp nghỉ ngơi, dùng thuốc giảm đau dạng uống và vật lý trị liệu không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định tiêm thuốc Steroid vào khu vực xung quanh dây thần kinh cột sống.

Đây còn được gọi là phương pháp tiêm ngoài màng cứng và áp dụng cho tình trạng bệnh từ trung bình đến nặng. Thuốc Steroid có thể giúp giảm sưng, giảm đau do thoát vị đĩa đệm và giúp người bệnh đi lại dễ dàng.

  •  Phẫu thuật

Hiện nay các phương pháp phẫu thuật thoát vị đĩa đệm gồm mổ hở, mổ nội soi, tiêu hủy nhân nhầy bằng men chymopapain… Tuy nhiên, hạn chế của những phương pháp này vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng nguy hiểm, người bệnh có thể bị nhiễm trùng, dị ứng với men tiêu nhân nhầy, liệt dây thần kinh, hoặc nguy hiểm nhất có thể dẫn đến tử vong

Điều trị thoát vị đĩa đệm với y học cổ truyền

Trong YHCT, các triệu chứng của thoát vị đĩa đệm cột sống thuộc phạm vi “chứng tý”, “chứng thống” với các bệnh danh như: Yêu thống, yêu cước thống, tọa cốt phong… Về điều trị, thường dùng các phương pháp như:

Điều trị dùng thuốc với các bài thuốc kinh điển từ hàng ngàn năm truyền lại dùng để hành khí hoạt huyết, khu phong trừ thấp rất hiệu quả như Độc hoạt tang ký sinh,Thân thống trục ứ thang, Quyên tỳ thang,…

Điều trị không dùng thuốc:

Những phương pháp không dùng thuốc thường được dùng như:

  • Các hình thức của Châm cứu: Hào châm, Điện châm, Nhĩ châm, Nhĩ hoàn, Cấy chỉ, Thủy châm,…

châm cứu chữa thoát vị đĩa đệm

Châm cứu để chữa bệnh thoát vị đĩa đệm là liệu pháp sử dụng kim tác động vào các huyệt đạo trên cơ thể để giúp người bệnh giảm đau đớn, dễ chịu hơn. Đây là một phương pháp được đánh giá là có tính an toàn khá cao, ít tác dụng phụ.

Theo các ghi chép cổ phương, cơ chế của liệu pháp châm cứu là dựa vào sự kiểm soát và điều hòa khí trong cơ thể. Bằng cách tác động vào các huyệt sẽ giúp đả thông kinh lạc, tăng cường lưu thông khí huyết trong cơ thể, giúp cân bằng âm dương.

Còn dưới góc nhìn của y học hiện đại thì liệu pháp này lại có công dụng giúp cơ thể giải phóng ra hormone endorphin giảm đau tự nhiên.

  • Xoa bóp bấm huyệt:  là một trong những phương pháp có hiệu quả tốt , xoa bóp là một kích thích vật lý, trực tiếp tác động vào da thịt, thần kinh, mạch máu, các cơ quan cảm thụ làm thay đổi về thần kinh, thể dịch, nội tiết.

Trên hệ cơ xương khớp, xoa bóp có tác dụng tăng cường dinh dưỡng tại chỗ, giãn cơ, giảm đau giúp phục hồi chức năng vận động. Đây cũng là phương pháp không yêu cầu các trang thiết bị hiện đại, nhưng tính an toàn cao.

Phòng ngừa thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu áp dụng các biện pháp sau:

  • Tập luyện thể dục thể thao điều độ, tặng cường sự dẻo dai cho cơ bắp, xương khớp.
  • Duy trì chỉ số cân nặng cơ thể ở mức hợp lý.
  •  Khuân, vác đồ vật đúng tư thế và không mang, khuân vác đồ vật quá nặng để bảo vệ cột sống.
  • Có chế độ ăn uống khoa học, bổ sung canxi, vitamin D cùng các chất dinh dưỡng giúp nuôi khớp khỏe mạnh.
  • Không hút thuốc và sử dụng các chất kích thích, hạn chế rượu bia.
  • Kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần, hoặc đến ngay cơ sở y tế khi có các triệu chứng bất thường như đau, tê vùng mông, đùi, chân, đi tiểu khó hoặc tay chân đột ngột yếu đi…

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao.

Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.