Đau thần kinh tọa là gì?
Đau dây thần kinh tọa là do bị kích thích hoặc chèn ép (dây thần kinh bị chèn ép) của một hoặc nhiều rễ dây thần kinh thắt lưng cùng.
Các dây thần kinh cột sống được sắp xếp thành cặp ở cả bên phải và bên trái, cơn đau thần kinh tọa thường do dây thần kinh bị chèn ép và do đó thường chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể.
Cơn đau có thể từ nhẹ đến nặng và thường được mô tả là đau nhói, nhức nhối hoặc lan truyền ra từ lưng dưới, qua mông và đến mặt sau của đùi.
Các triệu chứng có thể xuất hiện và biến mất, và chúng có thể khác nhau tùy thuộc vào việc bạn đang ngồi, đứng hay nằm. Đôi khi, ho, cười hoặc hắt hơi có thể làm trầm trọng thêm cơn đau.
Nguyên nhân gây đau thần kinh tọa
– Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng: Khi có áp lực tác động vào đĩa đệm (khoảng đệm giữa các xương cột sống) có thể gây phình ra và kích thích hoặc chèn ép các rễ thần kinh cột sống.
– Thoái hóa đốt sống: Các đốt sống có thể bị gai hóa, trượt đốt sống ra khỏi vị trí so với nhau — điều này có thể gây ra sự ảnh hưởng của các rễ thần kinh thắt lưng.
– Hẹp ống sống trung tâm: Ống sống phần khoang rỗng được tạo thành từ sự xếp chồng lên nhau các lỗ sống của các xương sống và là nơi chứa đựng tủy sống và các rễ thần kinh. Khi ống sống bị thu hẹp, gây chèn ép lên các rễ thần kinh.
– Hẹp lỗ sống: Đây là dạng thứ hai trong bệnh lý hẹp ống sống. Lỗ sống hay lỗ liên hợp đốt sống là những khe hở nhỏ ở mỗi bên của xương đốt sống.
Tất cả các dây thần kinh cột sống đều đi qua những lỗ này khi chúng ra khỏi cột sống.
Các chuyển động lặp đi lặp lại, chẳng hạn như công việc xây dựng và nâng vật nặng cũng có thể gây viêm, chấn thương,… gây hẹp lỗ liên hợp, chèn ép lên rễ thần kinh.
– Osteophyte (Gai xương): Sự phát triển bất thường của xương, thường do viêm xương khớp, có thể phát triển và thu hẹp không gian có sẵn cho tủy sống hoặc có thể chèn ép các dây thần kinh cột sống.
– Mang thai hoặc thay đổi cân nặng: Sự phân bố lại trọng lượng cơ thể có thể gây áp lực vật lý lên các đĩa đệm và rễ thần kinh cột sống. Điều này thường giải quyết sau khi mang thai hoặc giảm cân.
– Hội chứng “cơ hình lê” : Cơ hình lê ở mông chạy theo đường chéo vắt ngang qua đay thần kinh tọa. Cơ có thể co thắt, phì đại hay viêm gây chèn ép vào dây thần kinh tọa. Các triệu chứng tệ hơn sau khi đi bộ, ngồi xếp bằng hoặc chạy, giảm đi sau khi nằm.
– Ung thư: Một số loại ung thư có thể di căn (lan rộng) đến cột sống hoặc xương chậu, gây áp lực lên các rễ thần kinh thắt lưng, các đốt sống thắt lưng.
– Nhiễm trùng: Nhiễm trùng vùng chậu nặng hoặc áp xe có thể liên quan đến cột sống thắt lưng cùng, gây áp lực lên các rễ thần kinh cột sống gây đau thần kinh tọa.
Một số trường hợp, bạn gặp cơn đau nhức khi ngồi trong một tư thế không thoải mái hoặc mang một chiếc ví lớn trong túi sau của bạn. Các rễ thần kinh tọa sẽ không bị ảnh hưởng bởi các hoạt động này, điều này là do áp lực cục bộ lên cơ – không phải do thần kinh – và các triệu chứng của bạn sẽ hết trong vài giờ.
Điều trị đau thần kinh tọa như thế nào?
Điều trị đau thần kinh tọa có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ của các triệu chứng bạn có và nguyên nhân gây đau thần kinh tọa.
Đôi khi, các dụng cụ như miếng đệm hỗ trợ, miếng sưởi, túi chườm đá hoặc nẹp lưng bên ngoài có thể hữu ích. Kết hợp với thuốc uống hoặc thuốc dạng tiêm và /hoặc vật lý trị liệu.
Đôi khi cần phẫu thuật để giảm bớt sự chèn ép lên các rễ thần kinh vùng thắt lưng.
Dụng cụ y khoa
Bạn sẽ được đề nghị sử dụng một miếng đệm hỗ trợ hoặc nẹp lưng, đặc biệt nếu các triệu chứng đau thần kinh tọa bị ảnh hưởng bởi tư thế vật lý của bạn.
Đệm sưởi có thể giúp giảm đau thần kinh tọa có liên quan đến co thắt cơ. Và chườm đá có thể giúp giảm đau do viêm.
Thuốc
Các loại thuốc được sử dụng để kiểm soát chứng đau thần kinh tọa bao gồm thuốc giảm đau và thuốc kháng viêm thông thường.
Nếu cơn đau thần kinh tọa của bạn nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê toa cho bạn các loại thuốc giảm đau bậc 2 trở lên.
Tiêm steroid có thể giảm viêm, trong khi tiêm thuốc gây tê cục bộ có thể giảm đau kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng. Tuy nhiên, tùy tình trạng mà bác sĩ chỉ định phù hợp.
Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị cá nhân hóa.
Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ đánh giá cơn đau và chức năng vận động của bạn, đồng thời sẽ điều trị cùng với bạn về các bài tập có giám sát. Chuyên gia vật lý trị liệu cũng có thể hướng dẫn bạn cách thực hiện các bài tập tại nhà.
Phẫu thuật
Không phải lúc nào cũng cần phẫu thuật để điều trị đau thần kinh tọa. Tuy nhiên, nếu có khối u, bạn có thể phải phẫu thuật cắt bỏ nó. Sau khi bị chấn thương, có thể cần phải phẫu thuật.
Một đĩa đệm thoát vị có thể được điều trị bằng phẫu thuật cắt bỏ, một thủ thuật giúp giảm sự chèn ép của đĩa đệm lên tủy sống hoặc rễ thần kinh.
Đau thần kinh tọa là một vấn đề phổ biến. Nó có thể giảm và biến mất theo thời gian, nhưng nó thường dai dẳng nếu không được điều trị. Thông thường, các biện pháp bảo tồn như dùng thuốc và vật lý trị liệu có thể giúp làm giảm các triệu chứng.
Bạn cũng có thể tìm hiểu các chiến lược phòng ngừa để ngăn chặn nó tái diễn. Điều này có thể bao gồm những điều như duy trì một tư thế lành mạnh trong khi bạn làm việc hoặc kết hợp tập thể dục thường xuyên vào cuộc sống của bạn.
Thể dục khi bị đau thần kinh tọa
Tiếp tục vận động có thể giúp nới lỏng các cơ bị căng và giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên, một số hoạt động và chuyển động có thể gây áp lực lên lưng dưới, hông và / hoặc đùi và làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn như:
- Cúi người về phía trước với chân thẳng
- Nâng cả hai chân lên khỏi mặt đất khi nằm xuống
- Chạy, nhảy hoặc các hoạt động có tác động mạnh khác
- Ngồi xổm
- Vặn hoặc xoay thân
Các bài tập cần tránh nếu bạn bị đau dây thần kinh tọa.
Bent-Over Row
Động tác cúi gập người trong bài tập đẩy tạ giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp tay và lưng. Nó có thể làm đau lưng và khiến bạn có nguy cơ bị căng hoặc chấn thương.
Các động tác như cúi gập người làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về đĩa đệm, có thể làm trầm trọng thêm chứng đau thần kinh tọa.
Seated Hamstring Stretch
Là các động tác kéo giãn gân vùng cổ, lưng, mông, gân kheo, bắp chân thường được khuyến khích cho các trường hợp đau lưng dưới. Tuy nhiên, việc căng gân kheo khi ngồi, gây áp lực lên dây thần kinh tọa.
Động tác này được thực hiện với một chân duỗi thẳng và chân còn lại uốn cong với đáy bàn chân chạm vào đầu gối của chân thẳng. Uốn cong ở thắt lưng trên chân thẳng để kéo căng cơ gân kheo. Vị trí này kéo căng dây thần kinh tọa và gây kích thích.
Tư thế ngồi gập người về phía trước (Forward Bends)
Tránh các bài tập đòi hỏi bạn phải cúi người về phía trước từ thắt lưng, chẳng hạn như chạm vào ngón chân hoặc sàn nhà từ tư thế đứng.
Nâng chân đôi (Double Leg Lifts)
Bài tập này yêu cầu bạn nâng đồng thời cả hai chân khi nằm ngửa. Cốt lõi bài tập giúp tăng cường cơ bụng và cơ lưng dưới nhưng cũng có thể gây đau dây thần kinh tọa vì lưng dưới gánh trọng lượng của chân bạn. Điều này có thể dẫn đến chấn thương đĩa đệm và gây đau dây thần kinh tọa.
Squat toàn thân (Full Body Squat)
Squat có thể gây áp lực lên lưng dưới và làm trầm trọng thêm các tổn thương thần kinh và cột sống. Squat cũng gây áp lực lên đùi và chân, làm trầm trọng thêm tình trạng đau dây thần kinh tọa ở chân.
Deadlifts
Tổ hợp các động tác nâng tạ thẳng chân làm kéo căng trên gân kheo của bạn, điều này nên tránh nếu bạn bị đau thần kinh tọa.
Căng giãn cơ bụng
Các động tác căng giãn cơ bụng, bao gồm các bài tập yoga như tư thế mèo bò và rắn hổ mang, tạo áp lực lên lưng dưới. Điều này có thể gây tổn thương đĩa đệm và làm cơn đau thần kinh tọa trầm trọng hơn.
Bài tập tác động cao (High Impact Exercises)
Các bài tập gây áp lực lớn cho hông và xương chậu cũng có thể làm trầm trọng thêm chứng đau thần kinh tọa.
Bạn nên tránh chạy, nhảy, thể dục nhịp điệu có tác động mạnh và cưỡi ngựa.
Một số bài tập có thể làm cho cơn đau do đau thần kinh tọa thuyên giảm
Một số bài tập có thể giúp đẩy nhanh quá trình chữa bệnh. Bí quyết là khởi động dần dần và làm chậm lại nếu các triệu chứng quay trở lại.
Các hoạt động ít va chạm và kéo căng nhẹ nhàng có thể giúp thả lỏng cơ lưng dưới và cơ chân cũng rất quan trọng để điều trị đau thần kinh tọa.
Hoạt động nhịp điệu nhẹ nhàng (Low-Impact Aerobic Activity)
Hoạt động aerobic tác động thấp làm tăng tuần hoàn và giúp thả lỏng các cơ bị căng cứng. Bắt đầu bằng cách khởi động với 10 đến 15 phút hoạt động aerobic nhẹ nhàng, chẳng hạn như:
– Đi xe đạp tĩnh
– Bơi lội
– Đi dạo
– Bài tập dưới nước
Lưng dưới, chân hoặc hông của bạn có thể cảm thấy cứng hoặc hơi đau khi bạn bắt đầu khởi động. Điều này là bình thường. Các cơ sẽ thả lỏng sau vài phút.
Nên thực hiện một hoạt động aerobic nhẹ nhàng ít nhất năm lần một tuần và từ từ tăng thời gian thực hiện lên, miễn là bạn không cảm thấy đau và có thể thực hiện loại bài tập này hàng ngày.
Bài tập cải thiện sức mạnh cơ (Strengthening Exercises)
Sau khi khởi động, hãy chuyển sang các bài tập tăng cường các nhóm cơ cốt lõi. Ví dụ như:
– Nghiêng chậu
– Bắc cầu
– Modified plank
Các bài tập tăng cường sức mạnh cơ nên được thực hiện ba hoặc bốn lần một tuần, nhưng không được thực hiện hai ngày liên tiếp.
Kéo giãn cơ
Kéo giãn nhẹ nhàng có thể làm giảm đau thần kinh tọa, nhưng hãy đảm bảo thực hiện theo các mẹo sau để kéo giãn đúng cách:
– Luôn khởi động bằng các hoạt động aerobic nhẹ trước khi kéo giãn
– Tránh các động tác kéo căng liên quan đến việc uốn cong về phía trước hoặc xoay ở thân.
– Đừng ép căng. Nếu bạn cảm thấy có lực phản kháng lại, đừng ép cơ thể chống lại.
– Nếu bạn cảm thấy đau khi thực hiện một động tác kéo dài cụ thể, hãy ngừng làm việc đó.
– Không bao giờ kéo căng cơ lạnh. Nếu bạn không thể thực hiện các bài tập khởi động, hãy chườm nóng ẩm trong vòng 15 đến 20 phút trước khi kéo giãn.
– Nếu bạn cảm thấy cơ căng lên, hãy dừng lại, thả lỏng cơ rồi thử lại.
Các động tác kéo giãn giúp một số người bị đau thần kinh tọa bao gồm:
– Co duỗi từng đầu gối vào đến ngực
– Co duỗi cả hai gối vào đến ngực
– Giãn cơ hình lê
– Giãn cơ gân kheo (Supine hamstring stretch)
Đau dây thần kinh tọa thường tự biến mất theo thời gian, nhưng một số loại bài tập thể dục có thể giúp giảm cơn đau và một số loại có thể làm cho cơn đau trở nên tồi tệ hơn.
Điều quan trọng nhất cần nhớ đối với việc tập thể dục và chữa đau thần kinh tọa là không nên tập quá sức.
Hãy lắng nghe cơ thể và dừng lại hoặc giảm tốc độ nếu bạn thấy bất kỳ cơn đau nào khi tập.
Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế
Kính chào Quý Khách hàng,
Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…
Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.
Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC
Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC
Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC
Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC