Bệnh Parkinson là gì?

Bệnh Parkinson được liệt kê vào danh sách những bệnh về thần kinh, bệnh  xảy ra khi nhóm tế bào trong não bị thoái hóa, mất khả năng kiểm soát được vận động của cơ bắp, khiến cho con người đi lại khó khăn, cử động chân chậm, chân tay bị run cứng.

Nguyên nhân

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân cụ thể gây bệnh Parkinson.

Tuy nhiên người ta nhận thấy có sự thiếu hụt dopamine đáng kể trong bệnh Parkinson

 Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh được tạo ra trong một nhóm tế bào có tên là chất đen, và rất cần thiết cho sự vận động bình thường. Khi những tế bào này chết đi, chúng không còn khả năng tạo và tiết ra dopamine, vì vậy tín hiệu vận động không thể truyền đi được.

Vào thời điểm một người bắt đầu gặp các triệu chứng về vận động của bệnh Parkinson thì người đó đã mất đi khoảng 50% tế bào tạo dopamine. Con người có thể gặp các triệu chứng không liên quan đến vận động do mất đi các chất dẫn truyền thần kinh khác trong thời gian tối đa mười năm, trước khi nhận ra các triệu chứng về vận động.

Ngoài ra, bệnh có thể do một số yếu tố khác gây ra như:

• Tuổi tác: lượng Dopamine thường có xu hướng giảm ở người già.

• Môi trường: những người thường xuyên tiếp xúc với thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ thì có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.

• Chấn thương sọ não: người có tiền sử chấn thương sọ não cũng có nguy cơ mắc bệnh cao.

Di truyền: nếu gia đình có người bị bệnh này ngẫu nhiên, thì bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người khác

Triệu chứng:

Không phải ai mắc bệnh Parkinson cũng có triệu chứng giống nhau và các triệu chứng có thể thay đổi theo diễn biến của bệnh. Nhưng nhìn chung mọi trường hợp đều có cả triệu chứng vận động và triệu chứng không liên quan đến vận động.

Ban đầu, bệnh Parkinson thường chỉ biểu hiện các triệu chứng một bên cơ thể. Giai đoạn này, người bệnh sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi, các động tác diễn ra chậm hơn so với bình thường. Khi bệnh tiến triển sang giai đoạn nặng hơn thì các triệu chứng bắt đầu biểu hiện một cách rõ ràng. Lúc này các triệu chứng lan dần sang cả 2 bên

Các triệu chứng về vận động:

Run khi nghỉ: chứng run được mô tả là hành động “vê viên thuốc” của bàn tay/ngón tay, thường nhận thấy rõ nhất khi nghỉ ngơi và có thể giảm bớt khi hoạt động và biến mất khi ngủ nhưng sau đó lại tái diễn. Run thường bắt đầu ở một bên cơ thể, thường là bàn tay, nhưng cũng có thể xuất hiện ở cánh tay, bàn chân, môi, lưỡi, cằm…Mức độ run sẽ tăng lên nếu người bệnh xúc động hoặc tập trung quá mức.

Cơ co cứng: tiến triển độc lập với triệu chứng run ở nhiều bệnh nhân.Là một trong các triệu chứng quan trọng nhất, chân tay cứng ở tất cả các nhóm cơ, đi lại khó, sờ nắn các cơ thấy chắc, cứng. Khi bác sĩ vận động một khớp co cứng, các cơn giật bán nhịp điệu xảy ra do sự thay đổi cường độ trương lực cơ, có hiệu ứng bánh xe răng cưa.

Người bệnh ít chớp mắt và khả năng nháy mắt cũng bị ức chế. Đặc biệt, do các cơ vùng mặt bị co cứng khiến khuôn mặt mất khả năng biểu cảm bình thường trên gương mặt, trông giống như họ đang “đeo mặt nạ” khi nói chuyện với người khác.

Ngoài hệ quả khiến cho việc vận động trở nên khó khăn, hiện tượng cứng cơ còn gây đau cơ. Triệu chứng này lúc đầu thường được cho là do các hội chứng đau hoặc viêm khớp, và mọi người thường tìm kiếm sự chăm sóc y tế để điều trị các triệu chứng “viêm quanh khớp vai thể đông cứng” hoặc “viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay” và những lời than phiền kêu đau khác về vấn đề chỉnh hình.

Vận động chậm chạp:

Do cơ và xương bị co cứng nên người bệnh gặp nhiều khó khăn trong vấn đề vận động.Các triệu chứng xuất hiện với hiện tượng cánh tay của một bên cơ thể bị suy yếu hoặc suy giảm khả năng thực hiện các nhiệm vụ vận động thông thường ở tốc độ bình thường.

Dáng đi trở nên bất thường và khoảng cách giữa các bước đi ngắn dần. Đồng thời, tốc độ thực hiện các cử động hoặc di chuyển cũng giảm xuống, hoạt động đứng lên ngồi xuống diễn ra khó khăn. Do đó, bệnh Parkinson gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống sinh hoạt. Ngoài ra, một số bệnh nhân còn có biểu hiện bị đau khớp.

Những bệnh nhân mắc triệu chứng này có thể mất khả năng biểu cảm bình thường trên gương mặt, trông giống như họ đang “đeo mặt nạ” khi nói chuyện với người khác. Gia đình và bạn bè có thể nhận xét rằng người đó cười ít hơn hoặc tỏ thái độ không quan tâm, trong khi thực tế là họ không thể chuyển động các cơ mặt để thể hiện cảm xúc của họ ra ngoài.

Tư thế gấp và khó khăn trong việc giữ thăng bằng:

Tư thế gấp là hiện tượng các nhóm cơ gấp bị tăng trương lực. Hiện tượng này làm dáng người hơi gấp về phía trước. Do đó, người bệnh dễ bị ngã khi có người đẩy nhẹ từ phía sau.

Bệnh nhân gặp khó khăn trong việc khởi đầu các động tác đi bộ, xoay vòng và dừng lại. Họ bước đi theo kiểu lê bước, các bước chân ngắn, tay giữ ở tư thế uốn cong lên eo, trong mỗi bước tiến, bệnh nhân không vung cánh tay, hoặc vung rất ít.

 Các bước có thể vô tình trở nên nhanh hơn, nhưng chiều dài các bước ngắn lại; sự thay đổi bất thường về dáng đi này thường là tiền triệu của hiện tượng đóng băng dáng đi (khi, không có cảnh báo, đi bộ và các động tác tự nguyện khác có thể đột ngột dừng lại).

Hầu hết mọi người sau nhiều năm kể từ thời điểm được chẩn đoán mắc bệnh mới gặp các vấn đề về tư thế. Bệnh nhân có xu hướng nghiêng về phía trước, hoặc sau do mất trọng tâm cơ thể, nguyên nhân do mất phản xạ tư thế. Tư thế bệnh nhân trở nên cúi gù.Hệ quả mất thăng bằng cơ thể có thể khiến người đó vấp ngã hoặc đi đứng khó khăn.

Một số triệu chứng khác không liên quan đến vận động

Triệu chứng báo trước

Những triệu chứng có thể xuất hiện nhiều năm trước khi bệnh được chẩn đoán

• Tính cách thay đổi: Do bộ não thường chịu trách nhiệm về suy nghĩ, hành động, nhìn nhận và phản ứng với tình huống, nên bất kỳ thay đổi nào trong tính cách cũng là nguyên nhân sớm của bệnh Parkinson.
• Phối hợp các hoạt động chậm chạp: đây là một trong những dấu hiệu rõ rệt nhất của bệnh Parkinson khi mới ở giai đoạn đầu. Với các biểu hiện như: bất kỳ thay đổi tư thế như quay đầu, quay người, cài khuy, buộc dây giày… được làm với tốc độ chậm, không rõ ràng.
• Giảm cảm giác về mùi: ở giai đoạn đầu, bệnh Parkinson thường ảnh hưởng đến khứu giác của con người, làm cho bệnh nhân không có khả năng phân biết mùi của thực phẩm, tình trạng này ngày càng nặng nếu không được chũa trị kịp thời.
• Các vấn đề về đường ruột: với các dấu hiệu như táo bón hoặc các vấn đề về tiêu hóa phổ biến, đặc biệt với người lớn tuổi.
• Đau vai: bệnh đau vai kéo dài, kể cả khi có sự can thiệp của y tế như dùng thuốc mà không thuyên giảm là một trong những dấu hiệu của bệnh Parkinson.
• Mệt mỏi: Biểu hiện mệt mỏi thường xuyên kèm với một trong những dấu hiệu sớm của bệnh Parkinson sẽ là nguy cơ cao của .
• Có một số thay đổi trong những thói quen sinh hoạt hàng ngày như: thay đổi chữ viết, chữ viết nhỏ lại, giọng nói, tính khí thất thường.

Các giai đoạn tiến triển của bệnh Parkinson:

– Giai đoạn 1: Có các dấu hiệu ở 1 bên cơ thể, bệnh nhân vẫn tự chủ trong các sinh hoạt.

– Giai đoạn 2: có các dấu hiệu ở hai bên nhưng không bị mất thăng bằng.

– Giai đoạn 3: có triệu chứng cả 2 bên cơ thể có mất thăng bằng nhưng bệnh nhân vẫn tự chủ được trong hoạt động tuy có bị hạn chế.

– Giai đoạn 4: bị suy giảm chức năng nặng nhưng vẫn có thể đi đứng được cần sự hỗ trợ một phần.

– Giai đoạn 5: bệnh nhân phải ngồi xe lăn hoặc nằm tại giường, không còn tự chủ được.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh Parkinson

Bệnh Parkinson, được bác sĩ James Parkinson ghi chép lại vào năm 1817, là bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến thứ hai, sau bệnh Alzheimer.

Bệnh Parkinson thường có nguy cơ cao ở những người cao tuổi, tăng dần theo độ tuổi. Đặc biệt bệnh Parkinson ngày càng phổ biến ở người 60 tuổi trở lên, theo dự đoán, tỷ lệ người mắc bệnh Parkinson sẽ tăng nhanh trong thời kỳ dân số già đi. Xét về giới tính, nam giới có khả năng mắc bệnh Parkinson cao hơn nữ giới.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị bệnh Parkinson như: tuổi tác, yếu tố di truyền, giới tính, tiếp xúc với độc tố như thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu…

Chẩn đoán

Chẩn đoán bệnh Parkinson do bác sỹ thực hiện, dựa vào lời kể của bệnh nhân và dựa vào việc khám bệnh. Cho tới nay vẫn chưa có một xét nghiệm nào có thể dùng để chẩn đoán khẳng định bệnh Parkinson.

Bệnh Parkinson có chữa được không?

Bệnh Parkinson không thể chữa khỏi, nhưng thuốc có thể giúp kiểm soát đáng kể các triệu chứng của bệnh. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên bạn nên làm phẫu thuật.

Điều trị

Điều trị bằng thuốc

Có nhiều nhóm thuốc điều trị bệnh Parkinson như:

• Nhóm ức chế cholin (ví dụ: Artan, Trihex…)
• Nhóm các thuốc kích thích trực tiếp các thụ thể dopamin (Sifrol, Trivastal)
• Các thuốc thay thế dopamin (levo dopa) là thuốc bổ sung dopamin kịp thời và đúng cơ chế bệnh sinh (thuốc thường dùng là Madopar, Syndopar, Sinemet..) không nên kết hợp nhóm levo dopa với vitamin B6.
• Các thuốc ức chế hủy dopamin

Ngoài các nhóm trên, có thể dùng thêm nhóm thuốc bảo vệ và dinh dưỡng thần kinh, nhóm này không đặc trưng cho bệnh Parkinson nhưng cũng có tác dụng theo cơ chế chống gốc tự do và dinh dưỡng thần kinh

Điều trị phẫu thuật

Nếu điều trị bằng thuốc không mang lại hiệu quả, người bệnh có thể điều trị bằng các phương pháp phẫu thuật như: phẫu thuật và kích thích não sâu.

Phục hồi chức năng

Kết hợp việc dùng thuốc với các biện pháp phục hồi chức năng có thể cải thiện phần nào triệu chứng cũng như chất lượng cuộc sống của bệnh nhân

• Vật lý trị liệu giúp người bệnh tăng khả năng vận động và giảm rối loạn thăng bằng.

• Phương pháp trị liệu ngôn ngữ: giúp người bệnh giảm các rối loạn về nói và nuốt.

• Các bài tập luyện như: yoga, thái cực quyền, dưỡng sinh, rất có ích với người bệnh trong việc cải thiện khả năng vận động.

Tai biến, biến chứng hay gặp

Bệnh Parkinson là bệnh mạn tính tiến triển nặng dần, ngoài các tác dụng phụ của các thuốc điều trị ở trên còn gặp các tai biến, biến chứng sau:

• Suy mòn, suy kiệt do chức năng đường ruột kém, bệnh nhân run nhiều mất năng lượng.
• Thiếu vitamin D nên dễ gây loãng xương do tình trạng ít vận động.
• Dễ bị ngã do mất thăng bằng, kết hợp với loãng xương vì vậy nguy cơ gãy xương cao, nhất là gãy cổ xương đùi.
• Bội nhiễm phổi hoặc viêm phổi nhất là giai đoạn nặng do bệnh nhân suy mòn kết hợp co cứng cơ nên mất khả năng ho khạc.

Để tránh các biến chứng trên nên cho bệnh nhân năng đi lại, đi chậm, bước dài chân, tập thở sâu, tắm nắng…ăn tăng cường dinh dưỡng, các thực phẩm dễ tiêu, giàu vitamin, nhất là vitamin D. Có các biện pháp hạn chế nhiễm trùng hô hấp như giữ ấm đường thở, tăng cường sức đề kháng. Phòng và tránh ngã để hạn chế nguy cơ gãy xương…

Vai trò của y học cổ truyền trong điều tri Parkinson

Theo y học cổ truyền, nguyên nhân chính gây nên bệnh Parkinson là do ảnh hưởng của tuổi già, do Can huyết và Thận âm suy yếu. Huyết bị suy kém không nuôi dưỡng được các khớp và các mạch máu gây nên co rút, co cứng, run giật

 Muốn hỗ trợ điều trị hiệu quả Parkinson thì phải bổ huyết, dưỡng âm, hoạt huyết, bổ can thận, trừ phong thấp, thông lợi khớp.

Từ đó, phương pháp hiệu quả nhất được xác định là phải bổ huyết, dưỡng âm, bồi bổ can thận, trừ phong thấp cho gân cơ vững vàng, dẻo dai

• Các bài thuốc thường được sử dụng như: thiên ma câu dằng ẩm gia giảm, Đại bổ âm hoàn kết hợp với Lục vị địa hoàng hoàn, Bát trân thang hợp Linh dương câu đằng thang gia giảm…

Liệu pháp trị bệnh Parkinson bằng các loại thảo dược tự nhiên như Thiên Ma và Câu đằng có lợi thế vượt trội nhờ các lợi thế: Chứa các hoạt chất sinh học tự nhiên có tác dụng tương tự như tiền chất dinh dưỡng của các tế bào thần kinh, giúp ngăn ngừa thoái hóa, lão hóa não ở bệnh nhân Parkinson.

Câu Đằng có khả năng ức chế Monoamine oxidase B (MAO-B) – enzym phân hủy dopamine, nhờ đó gián tiếp làm tăng nồng độ dopamine trong não (Theo nghiên cứu của Đại học Y Đài Bắc – Đài Loan,)

• Hào châm các huyệt: Thái xung, hợp cốc, phong trì, ngoại quan, khúc trì, dương lăng tuyền, túc tam lý, tam âm giao…
• Xoa bóp bấm huyệt hằng ngày, giúp người bệnh thực hiện các động tác vận động thụ động. Xoa bóp bấm huyệt khiến cho khí huyết lưu thông, làm tứ chi cử động linh hoạt hơn, hạn chế tiến triển của các triệu chứng bệnh và phòng tránh các biến chứng có thô xảy ra

Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế

Kính chào Quý Khách hàng,

Với định hướng mang lại những giải pháp y tế toàn diện, Phòng khám Đông y OMC – một sản phẩm của Công ty CP ĐT&PT Giải Pháp Y Tế đã ra đời nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại chỗ như khám bệnh và điều trị bệnh bằng Đông y, chuyên trị các bệnh lý: Cơ xương khớp, Thần kinh, Tiêu hóa, Nội tiết, Phụ khoa, Nam khoa…

Tọa lạc tại vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Chúng tôi luôn đặt sức khỏe và sự hài lòng của Quý Khách hàng là ưu tiên hàng đầu.

Với phương châm “Ân cần – Tôn trọng – Yêu thương”, Phòng khám Đông Y OMC cam kết sẽ mang đến cho Khách hàng sự hài lòng từ các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.

Chân thành cảm ơn Quý Khách hàng đã tin dùng dịch vụ của chúng tôi.

PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y OMC

Fanpage: Phòng Khám Đông Y OMC

Youtube: Phòng Khám Đông Y OMC

Tiktok: Phòng Khám Đông Y OMC